بازنمایی نقشهای تربیتی فرماندهان؛ تحلیل محتوای تجربه فرماندهان عالی نظامی در نزاجا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده منابع سازمانی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

چکیده

هدف این مطالعه، تحلیل محتوای کیفی تجربه و خاطرات فرماندهان انتظامی به‌منظور تبیین نقشهای تربیتی آنان است. برای تحلیل اطلاعات این مطالعۀ کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه، فرماندهان عالی انتظامی بودند که حداقل از جایگاه سازمانی 19 برخوردار بودند. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند انجام شد و اطلاعات مورد نیاز با شیوه مصاحبه فردی نیمه‌ساختاریافته صورت گرفت که درنهایت 12 مصاحبه انجام شد. متن هر مصاحبه به‌عنوان واحد تحلیل ملحوظ گردید. در مرحله بعد شناسه‌گذاری انجام، و واحدهای معنایی به آن تبدیل، و شناسه‌ها تلخیص، و بر حسب اشتراکات معنایی دسته‌بندی شد و طبقات را تشکیل داد. در انتها طبقات با توجه به شباهتها و تمایزات معنایی، درونمایه‌ها را به‌وجود آورد. برای اعتباربخشی، درگیری مداوم محقق با موضوع و داده‌های تحقیق پابرجا بود و در راستای داشتن امکان تأیید، همۀ فعالیتها وکارها اعم از فرایند و شیوۀ یافته‌ها با دقت ثبت شد. در فرایند تحلیل داده‌ها، شش درونمایه اصلی، 12 طبقه و 44 زیر طبقه استنباط شد. نتیجه اینکه مدیران عالی نظامی و انتظامی تجربه‌های ارزنده‌ای دارند که شاید در هیچ منبع علمی ثبت نشده باشد. تحلیل این تجربه‌ها، که در صحنۀ عمل به بوتۀ آزمایش نهاده شده است، می‌تواند در تقویت دانش ضمنی و بومی برای نسل آیندگان سودمند باشد. یافته‌ها نشان می‌دهد که نقش‌های تربیتی فرماندهان شامل شش درونمایه اصلی: نقش معلمی، نقش مشاوره‌ای، نقش پدری، نقش مربی‌گری، نقش رهبری و نقش مدیری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Demonstration of Commanders' Training Roles: Content Analysis of the Senior Military Commanders’ Experience

نویسنده [English]

  • Roohollah Karimi Khoigani
Assistant professor at the Department of Educational Sciences, Faculty of Organizational Resource, Amin University of Law Enforcement Sciences
چکیده [English]

This study is intended to conduct a qualitative content analysis of the experience and briefings of law enforcement commanders in order to explain their training roles. Qualitative content analysis method is used to analyze the information of this qualitative study. The statistical population consisted of senior police commanders with at least organizational rank of 19. Sampling was done purposively, and the required information was collected through a semi-structured individual interviews, which included 12 interviews as a whole. The context of each interview was considered as a unit of analysis. In the next step, the concepts were coded and semantic units were converted to codes, and the indicators were summarized and classified according to their semantic classes. In the end, the categories created themes according to semantic similarities and differences. During validation, the researcher was constantly involved in the research topic and data, and in order to confirm validity, all activities and tasks, including the process and method of findings, were carefully recorded. In order to analyze and evaluate the possibility of transfer, the findings were provided to the supervisor of the research, and was approved by him. In the data analysis process, six main themes, 12 categories and 44 subcategories were identified. The result indicated that the senior military and law enforcement commanders possess valuable experience which are not recorded in any scientific resources. Analyzing these experiences, which have been practiced in real situations, can be useful in reinforcing tacit and indigenous knowledge for future generations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The training roles of commanders
  • recording commanders’ experience
  • sustainable and effective management
  • management through practical approach
ابن ابی الحدید بن هبه‌الله (1353)، شرح نهج البلاغه، قم: مکتبه آیت‌الله العظمی مرعشی النجفی.
ابن بابویه، محمد بن على‏ (1362)، الخصال‏، محقق: على‌اکبر غفارى، قم‏: جامعه مدرسین‏.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على (1404ق)، تحف العقول، چ دوم، قم: جامعه مدرسین.
اسفندیاری صفا،  خسرو؛ دهقان، حبیب الله (1394)، الگوی فرماندهی مطلوب از منظر فرمانده کل قوا حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای، فصلنامه مدیریت نظامی، س پانزدهم، 93(4): 89 ـ 76.
اسکندری، مجتبی؛ محمدی، ابوالفضل؛ علی‌اکبری، حسن؛ سیف، بهمن (1392)،  سبک رهبری فرماندهان نظامی از دیدگاه امیرالمؤمنین حضرت علی علیه‌السلام در نهج‌البلاغه، مدیریت اسلامی، س 22، ش 1: 9 ـ 4.
امیری، علی نقی (1395)، رفتار شناسی مدیران در نهج البلاغه، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
اوزمن، هوارد؛ کراور، ساموئل (1387)، مبانی فلسفه تعلیم و تربیت، ترجمه متقی پور، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
بیات، عبدالحمید؛ محمد دینی، محسن؛ حیدری دلگرم، محمدمهدی (1395)، بررسی ویژگیهای استعدادی فرماندهان نظامی از منظر قرآن کریم، مدیریت اسلامی، س 23، ش 4: 161 ـ 186.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1363)، غررالحکم و دررالکلم، قم: دارالکتاب الاسلامیه.
حاجی‌وند، مجتبی؛ سید جوادین، سیدرضا؛ مختاریان‌پور، مجید (1397)، اصول انسان‌شناختی مدیریت منابع انسانی اسلامی، فصلنامه علمی مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 7 (1): 64 ـ 80.
خان‌احمدی، اسماعیل؛ مدنی، مصطفی (1392)، منشور فرماندهی کارامد برگرفته از نهج البلاغه، مدیریت اسلامی، س 21، ش 2: 223 ـ 253.
خرمشاهى، بهاء الدین؛ انصارى، مسعود (1376)، ‏پیام پیامبر(ص)، تهران: منفرد.
خوانساری، جمال الدین محمد (1360)، شرح غرر الحکم و دررالکلم، با مقدّمه و تصحیح، تعلیق میرجلال‌الدین حسینی ارموی، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران.
دشتی ، محمد (1385)، ترجمه نهج البلاغه امام علی علیه‌السلام، قم: بوستان کتاب.
دهقانی پوده، حسین؛ پاشایی هولاسو، امین (1399)، تدوین الگوی فرماندهی شهید قاسم سلیمانی، مدیریت اسلامی، س 28، ش 2: 13 ـ 37.
رفیعی، مجتبی؛ علی‌احمدی، علیرضا؛ موسوی، محمد؛ کرمانی، محمد (1392)، رهبری اخلاق‌مدار، ثمرۀ پارادایم مدیریت اسلامی، پژوهش‌نامه اخلاق، 6 (20): 49 ـ 76.
شعبانی، حسن (1395)، مهارتهای آموزشی و پرورشی، تهران: سمت.
شیخ زاده، محمد (1392)، رهبری خدمتگزار، پارادایم نوین رهبری از دیدگاه اندیشمندان مدیریت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
طریحى، فخر الدین ‏(1375)، مجمع البحرین‏، چ سوم، تهران‏: کتابفروشى مرتضوى.
علیمردانی، اکرم (1390)، مدیریت اسلامی و ارتباط آن با تعلیم و تربیت، نشریۀ فصلنامه توسعه، س 6، 4(20): 32 ـ 40.
عمید، حسن (1375)، فرهنگ عمید، تهران: انتشارات امیرکبیر.
غزالی، محمد بن محمد (1354)، نصیحه‌الملوک، تصحیح جلال‌الدین همایی، تهران: دانشگاه تهران.
فلاح‌زاده، محمدهادی؛ علی‌اکبری، راضیه (1395)، شیوۀ مدیریت حضرت علی(ع) در جامعۀ اسلامی عصر خلفا، پژوهش‌نامه مذاهب اسلامی، 3 (6): 117 ـ 113.
فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی (1406ق)، الوافی، مصحح فقیه ایمانی، اصفهان: مکتبه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام العامه.
قانع، امیررضا؛ قانع، الهه؛ اصغری، عبدالرضا (1397)، کندوکاوی در شاخصه‌های مدیریت با محوریت مدیریت علوی، رهیافت فرهنگ دینی، 1 (4): 47 ـ 62.
قرشى، على اکبر (1371)، قاموس قرآن‏، تهران‏: دار الکتب الإسلامیه.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، مصحح: جمعى از محققان‏، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی‏.
محبی، علی؛ کریمی خویگانی، روح الله (1397)، نقش‌های تربیتی فرماندهان آموزشی، تهران: علوم انتظامی امین.
محمدی ری شهری، محمد (1393)، میزان‌الحکمه، قم: سازمان چاپ و نشر دار الحدیث.
مصطفوی، حسن (1365)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، الطبعة الاولی، وزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی.
مطهری، مرتضی (1378)، مجموعه‏آثار، تهران: صدرا.   
مکارم شیرازی، ناصر(1376)، مدیریت و فرماندهی در اسلام، قم: هدف.
موغلی، علیرضا؛ احمدی، علی‌اکبر، آذر، عادل؛ خدامی، عبدالصمد (1392)، شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد سازمان مربی‌گرا، مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 23 (71): 111 ـ 115.
مؤمنی راد، اکبر؛ علی‌آبادی، خدیجه؛ فرادانش، هاشم؛ مزینی، مؤمنی (1392)، تحلیل محتوای کیفی در آئین پژوهش؛ ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج، فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 14 (4): 44 ـ 63.
نبوی، عباس (1388)، فلسفۀ قدرت، تهران: سمت.
نبوی، محمد حسن (1373)، مدیریت اسلامی، قم: بوستان کتاب قم.
منابع انگلیسی
Larson, Paul.W, Richburg, Matthew.T (2003), Leadership coaching, Berger. qxd. Chapter28, pp307-319.
Elo S, Kyngas H. The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing: research methodology. 2008; 62(1): 107-115.
Streubert HJ, Carpenter DR. Qualitative Research in Nursing: Advancing the Humanistic Imperative. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2010.