مدل معنویت سازمانی از دیدگاه اسلام در سازمان آموزش‌وپرورش براساس بیانات مقام معظم رهبری (مد ظله‌العالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد کرمان

2 کارشناس ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد قزوین

چکیده

معنویت، شرایط زیستی انسان را در زمان‌ها و مکان‌های مختلف در یک نظام فرامعرفتی اعتبار بخشیده است. هدف از انجام این تحقیق، ارائه الگویی برای معنویت در سازمان آموزش‌وپرورش است. تحقیق ازنظر نوع، اکتشافی و ازنظر روش، کیفی است. جامعه آماری تحقیق شامل 7 نفر از خبرگان، 20 نفر از کارشناسان ارشد و 240 نفر از کارشناسان آموزش‌وپرورش قزوین بودند. برای شناسایی شاخص‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با خبرگان و کارشناسان ارشد استفاده شد. اطلاعات به‌دست‌آمده از مصاحبه‌ها با استفاده از روش تحلیل محتوا در سه مرحله کدگذاری (باز، محوری و گزینشی) شدند. درنهایت، 53 شاخص به‌دست‌آمده در هفت مؤلفه و سه بعد دسته‌بندی شد. براساس پژوهش میلیمن و همکاران (2003)، سه سطح فردی، گروهی و سازمانی و براساس بیانات مقام معظم رهبری به‌نقل از علوی و اسماعیلی (1397) مؤلفه‌های اقامه حق، دینداری، اخلاص عمل، ولایت‌مداری، بصیرت، فرهنگ شهادت، ساده‌زیستی و عدالت‌محوری برای معنویت درنظر گرفته شدند. سپس برای روایی سنجی الگوی به‌دست‌آمده پرسشنامه‌ای تنظیم و بین کارشناسان توزیع شد و با استفاده از فن تحلیل عاملی تأییدی، روایی مدل و کلیه شاخص‌ها مورد تأیید قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Presenting the model of organizational spirituality from the viewpoint of Islam in the organization of education based on the statements of the Supreme Leader

نویسندگان [English]

  • salim sanaei 1
  • sara khalaji 2
1 PhD Student in Public Administration, Kerman Azad University
2 Master of Public Administration, Qazvin Azad University
چکیده [English]

Spirituality has given human life conditions in different times and places in an epistemic system. The purpose of this research is to provide a model for spirituality in the education organization. Research is exploratory and qualitative. The statistical population of the study consisted of 7 experts, 20 senior experts and 240 Qazvin education experts. Semi-structured interviews were conducted with experts and senior experts to identify the indicators. The information obtained from the interviews was utilized in the content analysis method in three stages of coding (open, axial, and selective). Finally, 53 indicators were categorized into seven components and three dimensions. According to Millen et al. (2003), three levels of individual, group, and organizational, and based on the statements of the Supreme Leader, quoted from Alawi and Ismaili (1397), the components of righteousness, religiosity, practice sincerity, orbit province, insight, martyrdom culture , Simple biology, and axial justice for spirituality. Then, for the validity of the obtained model, a questionnaire was developed and distributed among the experts. Using the confirmatory factor analysis technique, the validity of the model and all the indicators were confirmed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Organizational Spirituality
  • Islamic Values
  • Leader's Statement
قرآن کریم، ترجمه‌ مهدی الهی قمشه‌ای، تهران: بنیاد نشر قرآن.
امیرحسینی، سیداحسان و زارع، ابوذر (1397)، ارائه مدلی برای پیش‌بینی سطح معنویت در سازمان‌های ورزشی با رویکرد شبکه عصبی مصنوعی، فصلنامه علوم ورزش، سال دهم، شماره30: 590-573.
ترک‌زاده، جعفر و راضی، الهام (1396)، تأملی بر معنویت محیط کاری ازمنظر رویکرد اسلامی و غربی: کاربرد در رفتار سازمانی، دوفصلنامه اسلام و مدیریت، سال ششم، 16:174-149.
جعفری شورگل، سکینه (1392)، تأملی بر معنویت سازمانی با رویکرد اسلامی، الگوی پیشرفت اسلامی ـ ایرانی، سال دوم، شماره3: 200-179.
جواهری‌زاده، ابراهیم (1395)، الگوی معنویت‌افزایی در سازمان، ارائه نظریه‌ای داده‌بنیاد، مدیریت اسلامی، شماره 4: 105-75.
امام خامنه‌ای، سید علی (1396)،بیانات، بیست‌وهشتمین سالگرد رحلت امام خمینی، مرقد مطهر امام خمینی(ره): تهران.
رودگر، محمدجواد (1392)، کارکردهای معنویت در عرصه اجتماعی از دیدگاه مقام معظم رهبری، مطالعات معنوی ، ش10: 86-59.
ستاری، صدرالدین (1396)، معنویت سازمانی از دیدگاه اعضای هیئت‌علمی دانشکده پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، راهبردهای توسعه در آموزش پزشکی، شماره 4: 11-1.
سرلک، محمدعلی؛ ویسه، سیدمهدی؛ پوراشرف، یاسان‌الله و مهدی‌زاده، حسین (1391)، طراحی مدل سازمان معنویت‌گرا در آموزش عالی ایران، مدیریت عمومی، شماره 18:24-5.
شهبازی مهرناز و ناظم، فتاح (1396)، بررسی رابطه میان رهبری معنوی و جوسازمانی با رفتار شهروندی در کارکنان ادارات آموزش‌وپرورش شهر تهران، خانواده و پژوهش، دوره 14، شماره 34: 80-65.
عباس‌پور، جعفر؛ عباس‌پور، حیدر و شهبازی، شهره (1396)، بررسی تأثیر معنویت سازمانی و ابعاد آن بر وفاداری کارکنان (موردمطالعه: سازمان آموزش‌وپرورش شهر مهران)، مطالعات منابع انسانی، شماره 26: 110-87.
علوی، سیدمحمد و اسماعیلی، محمد (1397)، ارائه الگوی فرماندهی مطلوب ازمنظر اسلام و بیانات مقام معظم فرماندهی کل قوا (مد ظله‌العالی) با رویکرد فراترکیب، فصلنامه مدیریت نظامی، سال هیجدهم، شماره 69: 18-1.
 
محمدپور، فریبا؛ رحیمی پردنجانی، طیبه و محمدزاده ابراهیمی، علی (1397)، نقش سرمایۀ روان‌شناختی و معنویت در کار در پیش‌بینی رفتار شهروندی سازمانی، مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 16، شماره 1 :193-169.
معصومی، هادی (1395)، تبیین مفهوم معنویت در رهبری سازمان‌ها ازمنظر رویکرد غربی و اسلامی، ماهنامه پژوهش ملل، شماره 9: 108-100.
مهاجران، بهناز و شهودی، مریم (1393)، مدل‌یابی ارتباط بین اخلاق حرفه‌‌ای و معنویت در کار با مسئولیت اجتماعی میان پرستاران بیمارستان‌های دولتی شهر کرمانشاه، فصلنامه مدیریت پرستاری، سال3، شمارۀ 2: 29-20.
میرزایی توکلی، سیدمنصور و شریعتمداری، مهدی (1394)، بررسی تأثیر معنویت در محیط کار و تعهد سازمانی بر رضایت شغلی پرسنل ستادی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، دوفصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال چهارم، شماره9: 76-59.
نصر اصفهانی، علی؛ امیری، زینب؛ فرخی، مجتبی و سیفی، محسن (1396)، تأثیر معنویت در محیط کار بر سایش اجتماعی با نقش میانجی: جوّ اخلاقی سازمانی (موردمطالعه: سازمان تأمین اجتماعی شهر اصفهان)، جامعه‌شناسی کاربردی، شماره 2: 34-17.
 نقوی، سیدعلی؛ اسعدی، میرمحمد و میرغفوری، سیدحبیب‌اله (1394)، الگوی معنویت سازمانی در آموزش عالی مبتنی‌بر آموزه‌های اسلامی، مدیریت اسلامی، سال 23، شماره 2: 177-145.
Adawiyah, W. R., & Pramuka, B. A. (2017). Scaling the notion of Islamic spirituality in the workplace. Journal of Management Development, 36(7), 877-898.
Afsar, B., Badir, Y., & Kiani, U. S. (2016). Linking spiritual leadership and employee pro-environmental behavior: The influence of workplace spirituality, intrinsic motivation, and environmental passion. Journal of Environmental Psychology, 45, 79-88.
Ahmadi, S., Nami, Y., & Barvarz, R. (2014). The relationship between spirituality in the workplace and organizational citizenship behavior. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 114, 262-264.
Ashmos, D. P., & Duchon, D. (2000). Spirituality at work: A conceptualization and measure. Journal of management inquiry, 9(2), 134-145.
Currier, J. M., Holland, J. M., & Drescher, K. D. (2015). Spirituality factors in the prediction of outcomes of PTSD treatment for US military veterans. Journal of Traumatic Stress, 28(1), 57-64.
Dasti, R., & Sitwat, A. (2014). Development of a multidimensional measure of islamic spirituality (MMIS). Journal of Muslim Mental Health, 8(2).
Kamil, M., Ali Hussain, A. K., & Sulaiman, M. B. (2011). The components of spirituality in the business organizational context: The case of Malaysia.
Ke, J., & Deng, X. (2018). Family-Friendly Human Resource Practice, Organizational Commitment, and Job Performance among Employees: The Mediating Role of Workplace Spirituality. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 6(01), 81.
Khasawneh, S. (2011). Cutting-edge panacea of the twenty-first century: Workplace spirituality for higher education human resources. International Journal of Educational Management, 25(7), 687-700.
Kinjerski, V., & Skrypnek, B. J. (2006, August). measuring the intangible: development of the spirit at work scale. In Academy of management proceedings (Vol. 2006, No. 1, pp. A1-A6). Briarcliff Manor, NY 10510: Academy of Management.
Long, B. S., & Driscoll, C. (2015). A discursive textscape of workplace spirituality. Journal of Organizational Change Management, 28(6), 948-969.
Milliman, J., Czaplewski, A. J., & Ferguson, J. (2003). Workplace spirituality and employee work attitudes: An exploratory empirical assessment. Journal of organizational change management, 16(4), 426-447.
Parboteeah, K. P., Paik, Y., & Cullen, J. B. (2009). Religious groups and work values: A focus on Buddhism, Christianity, Hinduism, and Islam. International Journal of Cross Cultural Management, 9(1), 51-67.
Pawar, B. S. (2017). The relationship of individual spirituality and organizational spirituality with meaning and community at work: An empirical examination of the direct effects and moderating effect models. Leadership & Organization Development Journal, 38(7), 986-1003.
Purnamasari, P., & Amaliah, I. (2015). Fraud prevention: relevance to religiosity and spirituality in the workplace. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 211, 827-835.
Roof, R. A. (2015). The association of individual spirituality on employee engagement: The spirit at work. Journal of Business Ethics, 130(3), 585-599.
Rulindo, R., & Mardhatillah, A. (2011). Spirituality, religiosity and economic performances of muslim micro-entrepreneurs. In 8th International Conference on Islamic Economics and Finance. Center for Islamic Economics and Finance, Qatar Faculty of Islamic Studies, Qatar Foundation.
Vallabh, P., & Vallabh, G. (2016). Role of Workplace Spirituality in Relationship between Organizational Culture and Effectiveness. Management and Labour Studies, 41(3), 236-243.
Zafar, J. (2011). Measuring religiosity and workplace spirituality in Pakistan: a case study of armed forces and university teachers. Cross-Cultural Communication, 6(4), 104-111.