سازوکارهای آموزش مردم و مدیران در ارتقای تعامل مردم ـ حکومت: دلالت‌هایی برآمده از تفسیر شریف المیزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق(ع)

2 استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

تعامل مردم ـ حکومت مرکز ثقل حکومت‌ها بوده و کارگزاران حکومتی همواره درپی کشف سازوکارهایی برای افزایش کمیت و کیفیت تعاملات مردم با حکومت هستند. در این مقاله با رویکرد کیفی و براساس روش دلالت‌پژوهی در تفسیر شریف المیزان و تدبر مسئله‌محور در آیات قرآن کریم، از دل 1921 آیه و 496 مضمون برآمده از آنها، سازوکارهای آموزشی تعامل مردم و حکومت، مفهوم‌پردازی شد. قرآن کریم برای بهبود مشارکت عمومی در جامعه به آموزش توأمان مدیران و مردم پرداخته و برای آن سازوکارهای گوناگونی را درنظر گرفته است. در حوزه آموزش مردم، هیجده سازوکار مانند: آموزش نحوه تعامل با یکدیگر، آموزش نحوه مشارکت عمومی (جهاد، زکات، انفاق)، آموزش مسئولیت‌پذیری و فرمان‌بری، آموزش تلازم ایمان و عمل صالح، آموزش امر به معروف و نهی از منکر و... ارائه شده است. در حوزه آموزش مدیران نیز هفت سازوکار کشف شد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: آموزش تقویت رابطه رهبر و مردم مبتنی‌بر انس و الفت، آموزش سعه‌صدر و مشورت‌پذیری مدیر و رهبر، آموزش ساده‌گویی و بیان روان مدیر و رهبر، آموزش زهد و اعراض از مادیات مدیر و رهبر. بدین‌ترتیب براساس آموزه‌های قرانی می‌توان گفت که اولاً آموزش و یادگیری، رکن مهمی در ساخت و بهبود تعامل مردم و حکومت است و ثانیاً این آموزش برای مردم و مدیران در عرصه‌های متنوع، به‌صورت توأمان لازم و ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Mechanisms of Teaching People and Managers for Improving the Interaction between People and Government: Implications from Al-Mizan Commentary

نویسندگان [English]

  • meysam latifi 1
  • hassan danaeifard 2
  • fatemeh Rahmani 3
1 Associate professor at the Faculty of Islamic Knowledge, Imam Sadegh University
2 Full professor at Tarbiat Modarres University
3 PhD candidate of public administration, Tarbiat Modarres University
چکیده [English]

Interactions between people and government stand at the centerpiece of governments, and governmental administrators are always looking for the best mechanism to increase this relationship both quantitatively and qualitatively. Following a qualitative approach and based on the investigative implications of the wonderful commentary of Al-Mizan and problem-oriented analysis of the Holy Qur’an, this research conceptualized the training mechanism of improving interaction between people and government through deriving 496 themes from 1921 verses. The Holy Qur'an addresses different mechanisms for the training of both managers and peoples to improve public participation in the community. Eighteen mechanisms were identified for this purpose, including training to interact with one another, training public participation, (Jihad, Zakat, Inf’agh), training accountability and leadership, clarifying the companionship of faith and good practice, instructing how to enjoin good and forbid evil. Seven mechanisms were identified for training managers, most important of which include training how to strengthen the relationship between the leader and people based on companionship and sympathy, training of tolerance and readiness for advice, training explicit and fluent speaking to managers and the leaders, and teaching piety and evading from worldliness to managers and the leaders. Based on the instructions of the Holy Quran, therefore, we come to the conclusion that, firstly, teaching and learning are the key components of the establishment and improvement of interaction between people and government, and, secondly, they are necessary for both people and managers in various regards.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mechanisms of the interaction between people and government
  • training people
  • training managers
  • Islamic management
قرآن کریم.
آقازاده، احمد (1385)، اصول و قواعد حاکم بر فرایند تربیت شهروندی و بررسی سیر تحولات و ویژگی‌های این‌گونه آموزش‌ها در کشور ژاپن، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 5: 66 ـ 45.
بیات، علی و مقبول، مهناز (1390)، بررسی نقش رسانه ملی در اثربخشی آموزش‌های شهروندی بر شهروندان (مطالعه‌موردی: آموزش تفکیک زباله از مبدأ)، سمینار رسانه و آموزش شهروندی، اداره‌کل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران: 23 ـ 1.
پورزندی، محمد و طباطبایی مزدآبادی، سیدمحسن (1395)، بانکداری اجتماعی با نگاهی بر اقتصاد شهری و آموزش سرمایه انسانی، تهران: انتشارات آکادمیک، چاپ دانشگاه خوارزمی.
تیمورنژاد، کاوه؛ یوزباشی، علی‌رضا و ابراهیمی، مجید (1395)، عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی باتأکیدبر توسعه پایدار شهری (موردمطالعه: شهرداری زنجان)، فصلنامه علمی ـ پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، شماره 5: 17 ـ 1.
خلیلی، علی و حاضری، محمدعلی (1393)، بررسی آموزش شهروندی در برنامه درسی آشکار نهاد آموزش رسمی کشور، دوفصلنامه جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، دوره دوم، شماره 6: 46 ـ 35.
دانایی‌فرد، حسن (1395)، روش‌شناسی مطالعات دلالت‌پژوهی در علوم اجتماعی و انسانی: بنیان‌ها، تعاریف، اهمیت، رویکردها و مراحل اجرا، فصلنامه علمی ـ پژوهشی روش‌شناسی علوم انسانی، شماره 86: 33 ـ 1.
دهخدا، علی‌اکبر (1377)،لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
رحیمیان، مسعود و شیرازی‌زاده، آیناز (1390)، آموزش شهروندی، واقعیتی در شهرسازی امروز، سمینار رسانه و آموزش شهروندی، اداره‌کل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران، 1390: 20 ـ 1.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، چ 5، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی‌همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فیضی، سینا؛ احمدیان، پیام؛ مطاعی، محمدسعید و زارعی، ساجد (1397)، نقش دانشگاه در توسعه فرهنگی و اجتماعی از جنبه آموزش شهروندی، تاثیر آموزش آن بر میزان آگاهی شهروندان از حقوق خود و نیم­نگاهی به دیدگاه منابع اسلامی. فصلنامه علمی تخصصی مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی، سال اول، شماره 1.
قربانی، رضا؛ مجدانیان، آذر و والی، مینا (1390)، ارائه مدلی برای آموزش شهروندی برمبنای پادکست بلوتوثی، سمینار رسانه و آموزش شهروندی، اداره‌کل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران، 1390: 17 ـ 1.
گنجی، محمد؛ نیازی، محسن و عسکری کویری، اسما (1393)، تحلیلی بر فرهنگ شهروندی باتأکیدبر آموزش‌های شهروندی، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، شماره 4: 100 ـ 75.
لطیفی، میثم (1390)،روش‌شناسی راهبردهای تدبر در قرآن کریم: استقرایی از پژوهش‌های میان‌رشته‌ای مدیریت اسلامی در دهه اخیر، اندیشه مدیریت راهبری، سال پنجم، شماره دوم: 43 ـ 1.
لطیفی، میثم (1392)، مبانی و اصول نظم و انضباط در سازمان، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
معلوف، لویس (1386)، فرهنگ دانشگاهی عربی ـ فارسی، ترجمه المنجد الابجدی، ترجمه احمد سیاح، تهران: انتشارات فرحان.
معین، محمد (1377)، فرهنگفارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1362)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتاب الاسلامیه.
نرم افزار جامع التفاسیر: نورالانوار 3 (1385)، قم: موسسه تحقیقات کامپیوتری نور.