شناسایی مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی جهادی با تکیه بر تجربه مدیران جهاد سازندگی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت رفتاری، دانشگاه فردوسی مشهد

2 نویسنده مسئول: استاد دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

4 استادیار دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مدیریت جهادی به مثابه تبلور عملی نهادهای جهادی مولود انقلاب اسلامی می‌تواند الگویی برای مدیریت مؤثر در سازمان‌های امروز جامعه ایران باشد. هدف این پژوهش، ارائه الگویی از فرهنگ سازمانی جهادی از طریق کاوش در تجربه مدیران جهاد سازندگی در دهه اول فعالیت این نهاد است. با توجه به ماهیت اکتشافی تحقیق، روش کیفی تحلیل شبکه مضمونها به عنوان مناسبترین راهبرد انتخاب شد و مورد استفاده قرار گرفت.  جامعه مورد مطالعه پژوهش مدیران نهاد جهاد سازندگی در دهه فعالیت این نهاد (بین سالهای 58 تا 67) بود که از طریق نمونه­گیری هدفمند و با در نظر گرفتن اصل اشباع با نمونه­ای شامل 25 نفر از این مدیران مصاحبه عمیق شده است. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش در نهایت به تولید 209 شناسه باز منجر شد که پس از ترکیب آنها با یکدیگر در نهایت 39 مضمون پایه شناسایی، و با خوشه‌بندی آنها در گروه‌های مشابه، آن مضمونها در قالب هشت مضمون سازمان‌دهنده دسته‌بندی شد. مضمونهای سازمان دهنده تحقیق شامل انعطاف‌پذیری مولد رشد، دین‌محوری، سبک زندگی دینی، الگوی ارتباطی باز، سبک رهبری همدلانه، فرهنگ متعالی کار، همکاری و مشارکت، و مردمداری است. تمام مضمونهای سازمان دهنده نیز تحت مضمون فراگیر «فرهنگ سازمانی جهادی» قابل تعریف است. بر این مبنا این مضمون کانون و هسته شبکه مضمونهای این پژوهش را تشکیل می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying the Components of Jihadi Organizational Culture on the Basis of the Experience of the Managers of Jihad-e-sazandegui

نویسندگان [English]

  • Meysam Zohourian Abutorabi 1
  • Saeed Mortazavi 2
  • Mohammad Legzian 3
  • Mohammad Mahdi Farrahi 4
1  PhD candidate of behavioral management, Firdausi University of Mashhad
2 Corresponding author: full professor at Firdausi University of Mashhad
3 Associate professor at Firdausi University of Mashhad
4 Assistant professor at Firdausi University of Mashhad
چکیده [English]

Jihadi management, as a practical illustration of the Jihadi institutions of the Islamic Revolution, can be a model for effective management in today's Iranian society. This research is intended to provide a model of Jihadi organizational culture by exploring the experience of Jihad-e-sazandegui during the first decade of the establishment of this organization. Due to the exploratory nature of the research, qualitative method of thematic network analysis was employed as the most appropriate strategy. The research population included managers of the of Jihad-e-sazandegui organization in the first decade of its activity (1978- 1987).  A sample of 25 people of these managers was selected through purposive sampling method based on saturation principle to have deep interviews. The analysis of the research data eventually led to the production of 209 open codes, from which 39 basic themes were identified by combining them together. Eventually, those themes were grouped into eight organizer themes by clustering them into similar groups. The organizer themes of research include development-generating flexibility, religiousness, religious life style, open communication model, sympathetic leadership style, transcendental culture of work, collaboration, participation and popularity. All organizer themes can also be defined under the comprehensive theme of "Jihadi organizational culture". Accordingly, this theme contains the basis and core of the network of the themes of this study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • organizational culture
  • Jihad-e-sazandegui
  • Jihadi management
  • the Islamic Revolution
قرآن کریم.
احمدیان، علی­اکبر (1393). الگوسازی مدیریت جهادی با بهره­گیری از بیانات مقام معظم رهبری. سیاست دفاعی. ش 87: 138تا 169.
ایروانی، محمدجواد (۱۳۷۸). نهادگرایی و جهاد سازندگی. تهران: مشتاقان فلاحت وزارت جهاد سازندگی.
بابایی، حسن (۱۳۹۵). گراف ارتباطی نظریه اعتباریات و مدیریت جهادی. دومین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی. تهران.
پالوچ، مجتبی؛ نقی­پورفر، ولی­الله (1386). نقش فرهنگ و مدیریت جهادی در تقویت و توسعه سرمایه­های اجتماعی و مشارکت مردمی. مجموعه مقالات همایش ملی فرهنگ و مدیریت جهادی. تهران.
حجازی­فر، سعید (1394). چیستی و مؤلفه‌های مدیریت جهادی. مدیریت اسلامی. ش 23: 95 تا 122.
خضاف­مفرد، حسین؛ باقری نصرآبادی، محسن (1395). الگوی فرهنگ سازمانی مطلوب با رویکرد جهادی (مورد مطالعه: دفاع مقدس). مدیریت فرهنگ سازمانی. ش 14: 27 تا 46.
خلقانی، جعفر؛ ابراهیم­پور، محسن (1386). نگرشی هنجاری نهادی به جهاد سازندگی. مجموعه مقالات همایش ملی فرهنگ و مدیریت جهادی. تهران.
دانایی­فرد، حسن؛ مظفری، زینب (1387). ارتقای روایی و پایایی در پژوهشهای کیفی مدیریتی، تأملی بر استراتژی­های ممیزی پژوهشی. پژوهشهای مدیریت. ش 1: 131 ـ 162.
دانایی­فرد، حسن؛ باقری کنی، مصباح­الهدی؛ حجازی­فر، سعید (1394). شناسایی مؤلفه‌های سازمانهای فضیلت‌محور و جهادی. مدیریت اسلامی. ش12: 45 تا 72.
دباغی، حمیده؛ غلام­نژاد، خدیجه (1391). تبیین رابطه میان فرهنگ سازمانی با خلاقیت کارکنان. مجله جهانی رسانه. ش7: 1 تا 21.
دعایی، حبیب‌اله؛ پور، سمیرا (1392). تأثیر فرهنگ سازمانی بر بازارگرایی با تأکید بر نقش واسط تعارض سازمانی. جامعه‌شناسی کاربردی. ش24: 115 تا130.
دفت، ریچاردال (1392). تئوری سازمان و طراحی ساختار. ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
سلطانی، محمدرضا (1393). مدیریت جهادی، چالشها و الزامات. مدیریت اسلامی. ش 22: 9 تا 39.
شاین، ادگار. اچ (۱۳۸۳). مدیریت فرهنگ سازمانی و رهبری. ترجمه برزو فرهی بوزنجانی و شمس‌الدین نوری نجفی. تهران: سیمای جوان.
شماعی کوپایی، میلاد؛ اسمعیلی گیوی، محمدرضا (۱۳۹۳). الگوی پارادایمی مدیریت جهادی با استفاده از نظریه داده بنیاد. چشم­انداز مدیریت دولتی. ش 19: 119 تا 150.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ­زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضمونها روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده­های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی.   ش 10: 151 تا 198.
عامل اردستانی، حمیدرضا؛ امینی، محمدتقی؛ فروزنده دهکردی، لطف­الله؛ محمودی میمند؛ محمد (1396). طراحی الگوی مدیریت جهادی فرماندهان دوران دفاع مقدس بر اساس ابعاد چهارگانه طرز فکر، سبک زندگی اسلامی، سبک مدیریت و عملکرد اجرایی. مطالعات راهبردی بسیج. ش 74.
فرهی، علی؛ سنجقی، محمد ابراهیم؛ سلطانی، محمدرضا؛ محمدیان، یدالله (1395). طراحی الگوی فرهنگ جهادی یکی از نهادهای انقلاب اسلامی. پژوهشنامه مدیریت منابع انسانی. ش 8: 53 تا 83.
قائدعلی، حمیدرضا؛ مشرف­جوادی، محمدحسین (1393). فرهنگ سازمانی حاصل از مدیریت جهادی مطالعۀ موردی جهاد سازندگی در دفاع مقدس. مهندسی فرهنگی. ش 79: 62 تا 78.
قلی­پور، آرین (1388). جامعه­شناسی سازمانها. چ نهم. تهران: سمت
مرتضوی، مهدی؛ قلی­پور، آرین؛ پورعزت، علی­اصغر؛ اشرفی، وحید (۱۳۸۸). مدیریت تغییر و تحول فرهنگی سازمانی، از نظر تا عمل. تهران: مجموعه مقالات دومین همایش ملی فرهنگ و مدیریت جهادی: ۱۹۶ تا ۲۱۲.
موحد، خسرو (1386). تبیین ویژگیهای مدیریت جهادی. مجموعه مقالات همایش ملی فرهنگ و مدیریت جهادی. تهران.
موسوی خمینی، روح­الله (1389). صحیفه امام. ج 21. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
مهینی، شهربانو (1390). قناعت و ساده­زیستی میان قرآن و نهج البلاغه. مطالعات قرآنی. ش 5: 191 تا 210.
نجاتبخش اصفهانی، علی؛ باقری، آرمان؛ یاوری، احمد (1393). بررسی تأثیر مدیریت جهادی شهرداری تهران بر رفتار شهروندی. چشم­انداز مدیریت دولتی. ش 19: 57 تا 83.