طراحی الگوی سازمان‌دهی نهادهای انقلابی در حکمرانی اسلامی (تحلیل کیفی اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی؛ مطالعه موردی نیروهای مسلح)

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری مدیریت سیستم ها، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

2 استادیار، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

3 دانشیار، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تجارب مختلفی در ایجاد و راه‌اندازی تشکل‌ها و سازمان‌ها و نهادهای بومی برآمده از انقلاب، مثل نیروهای مسلح انقلاب اسلامی، کمیته امداد امام خمینی، بنیاد مستضعفین، جهاد سازندگی و... شکل گرفت. با گسترش مجموعه‌ها، نهادها، سازمان‌ها و تشکل‌های انقلابی، رفته‌رفته این سؤال به‌وجود آمد که کدام مدل از سازوکارهای حرکت‌های جمعی سازمان‌دهی شده، در حکمرانی اسلامی مورد نیاز است و این حرکت چگونه است؟ این تحقیق، در صدد پاسخگویی به این سؤال و به‌صورت کیفی و توسعه‌ای است و از روش تحلیل مضمون برای تحلیل بیانات مقام معظم رهبری استفاده شده است. به‌منظور دستیابی به الگوی سازمان‌دهی نهادهای انقلابی مبتنی بر اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی، پیام‌ها، بیانات و دستورات معظم له تا آذرماه 1400 مطالعه و بررسی شد. ابتدا کلیه احکام انتصابات مسئولین و همچنین احکام تشکیل نهادهای انقلابی در زمان زمامداری رهبر معظم انقلاب مطالعه شد، سپس جستجوی کلیدواژه ای «نهاد انقلابی»، «سازمان‌دهی»، «ساختار» در بیانات معظم له، از طریق جستار در دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله) مطالعه و کدگذاری شد. در مرحله آخر، به‌منظور تمرکز بر الگوی سازمان‌دهی نهاد انقلابی نیروهای مسلح انقلاب اسلامی در اندیشه‌های معظم له، کلیه بیانات و پیام‌های رهبر معظم انقلاب در جمع پاسداران، بسیجیان و نیروهای مسلح در زمان رهبری ایشان مطالعه و بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد که سازمان‌دهی نهادهای انقلابی در اندیشه معظم له شامل پنج بعد اساسی شاکله ظاهری (بعد تحولی سازمان‌دهی)، شاکله معنوی (بعد ثابت سازمان‌دهی)، نظم انقلابی (سازوکار ثابت و تحول)، روح انقلابی (تعیین نسبت با انقلاب) و مدیر جهادی به‌عنوان موتور پیشران سازمان‌دهی نهاد انقلابی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing the Organizational Model of Revolutionary Institutions in Islamic Governance (Qualitative Analysis of the Thoughts of the Supreme Leader of the Islamic Revolution; A Case Study of the Armed Forces)

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Mohammadi 1
  • Mohsen Miri 2
  • Meysam Latifi 3
  • Mohammadmehdi Mohtadi 2
  • Hossein Bazargani 2
1 Corresponding author: Doctoral student of systems management, Imam Hossein University, peace be upon him
2 Assistant Professor, Faculty of Management and Economics, Imam Hossein University (AS)
3 Associate Professor of the Faculty of Islamic Studies and Management of Imam Sadiq University, peace be upon him
چکیده [English]

After the victory of the Islamic Revolution, various experiences in establishing and launching local organizations and institutions emerged from the revolution, such as the Armed Forces of the Islamic Revolution, the Imam Khomeini Relief Committee, the Foundation for the Underprivileged, Jihad Sazandgi, etc.Formed. With the expansion of revolutionary groups, institutions, organizations and organizations, the question gradually arose, which model of the mechanisms of organized collective movements is needed in Islamic governance and what is this movement like? This research aims to answer this question in a qualitative and developmental way, and thematic analysis method has been used to analyze the statements of the Supreme Leader. In order to achieve the model of organization of revolutionary institutions based on the thoughts of the Supreme Leader of the Islamic Revolution, the messages, statements and orders of His Holiness were studied and analyzed until December 1400.First, all the rulings on the appointment of officials and also the rulings on the establishment of revolutionary institutions during the leadership of the Supreme Leader of the Revolution were studied, then the search for the keywords "revolutionary institution", "organization", "structure" in the statements of His Highness, through a search in the Office of Preservation and Publication of Works Ayatollah Grand Ayatollah Khamenei was studied and coded. In the last stage, in order to focus on the organizational model of the revolutionary institution of the armed forces of the Islamic Revolution in the thoughts of His Holiness, all the statements and messages of the Supreme Leader of the Revolution in the gathering of the Guards, Basij and the armed forces during his leadership were studied and analyzed.The results of the research showed that the organization of revolutionary institutions in the thought of His Holiness includes five basic dimensions: external shape (transformative dimension of organization), spiritual shape (fixed dimension of organization), revolutionary order (fixed mechanism and transformation), revolutionary spirit (determination of relation to revolution) and The Jihadi manager is the driving force behind the organization of the revolutionary institution.


کلیدواژه‌ها [English]

  • Revolutionary Institution
  • Organizational Model
  • Islamic Governance
  • Imam Khamenei
  • Theme Analysis
ابن الرسول، سیداصغر؛ آشتیانی، محمدرضا؛ شعبانی، سیچانی مهدی (1392). تحلیل راهبردهای سازمان‌دهی و توسعه سازمانی نیروهای نظامی در دفاع مقدس (مطالعه موردی نیروهای مسلح انقلاب اسلامی). راهبرد دفاعی. د 11. ش 43: 1-25.
پورعزت، علی‌اصغر و غزاله طاهری عطار (۱۳۹۲). سازمان‌دهی و طراحی ساختار. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
سلطانی، محمدرضا و خانی، علی (1395)، استخراج معیارهای ارزیابی عملکرد دستگاه‌های فرهنگی مبتنی بر انتظارات و مطالبات مقام معظم رهبری، فصلنامه مدیریت اسلامی، س24. ش 2: 105-133.
شفیعی، عباس (۱۳۸۲). رویکرد دینی به سازمان‌دهی. روش‌شناسی علوم انسانی، س4، ش 9: ۱۲۴–۱۴۷.
صادق، محمد هادی و امیری، مجتبی (1394). اولویت‌بندی شایستگی‌ها و ویژگی‌های کارکنان نهادهای انقلابی با رویکرد ارزشی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین علیه‌السلام، س7، ش 1: 113-135.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد(1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده­های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، س5، ش2، پیاپی10: 151-198.
فرهی، علی؛ سنجقی، محمدابراهیم؛ سلطانی، محمدرضا و محمدیان، یدالله (1395). طراحی الگوی فرهنگ جهادی یکی از نهادهای انقلاب اسلامی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین علیه‌السلام، س8. ش 2.پیاپی 24: 53-83.
فروزنده، لطف اله؛ شمس دولت آبادی، سیدمحمودرضا؛ ایروانی، محمدجواد؛ رضایی، سیاوش (1399). ارائه الگوی نهادسازی در انقلاب اسلامی بر اساس گفتمان امام و رهبری. مطالعات دفاعی استراتژیک. د 18. ش 79:  153-177.
قائدان، اصغر (1397). سازمان‌دهی جنگی در غزوات عصر پیامبر (ص). مطالعات تاریخی جنگ. س2. ش 1: 75-96.
لطیفی، میثم(۱۳۹۲). مبانی و اصول نظم و انظباط در سازمان. تهران: ‌‫دانشگاه امام صادق (ع).
لطیفی، میثم؛ عزیزی، مهدی (1394). بررسی دلالت‌های مدیریتی سیره امیرالمومنین علی علیه‌السلام در عرصه سازمان‌دهی: مطالعه موردی شرطه الخمیس. مطالعات راهبردی بسیج. د 18. ش 66: 5-29.
مغنی، حیدر؛ سالاری نهند، ابراهیم و کاظمی، مصطفی(1394). سازمان‌دهی و جایگاه آن در اسلام و نظام جمهوری اسلامی ایران، کنفرانس سالانه مدیریت و اقتصاد کسب و کار.
ملاکاظمی، محسن(۱۳۸۵‌). اصول سازمان‌دهی پیامبر اعظم (ص) در مدیریت، از نگاه قرآن. کوثر. س ۶. ش1:  ۶۲–۷۶.
هچ، مری جو (1392) سازمان‌ها مقدمه‌ای بسیار کوتاه، ترجمه حسن دانائی فرد و سیدحسین کاظمی، تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
واثق، قادرعلی (۱۳۹۲). بررسی اصول حاکم بر سازمان‌دهی از منظر قرآن کریم. موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)؛ ۱۰۱۷. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
الوانی، سید مهدی (۱۳۸۵). مدیریت عمومی. ویرایش ویراست ۳. تهران: نشر نی.
لعل علیزده، محمد؛ مقدس، اعظم؛ میرزاخانی، عابد (1399). الگوی حکمرانی رهبری؛ تحلیل محتوای سخنرانی‌های نوروزی در دو دوره اول ریاست جمهوری سالهای 1384 و 1392. نشریه نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان. ش 18: 83-106.
میراتربی، سید سعید (1396) تحلیل شیوه ها و ابعاد نهادسازی در روند ساخته شدن دولت پس از انقلاب از منظر نهادگرایی تاریخی، فصلنامه دولت پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال سوم، شماره 9، صص 1-41.
مرادخانی، فردین. سعادتی، بهروز. جایگاه حقوقی نهادهای انقلابی در حقوق اداری ایران. فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی قضایی، دوره 24،شماره 88، زمستان 1398، صص 117-140.
اشرفی، اکبر (1399). بررسی تاثیر نهادسازی در تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران از منظر رهیافت نهادی، دو فصل نامه علمی جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 8، شماره 1، پیاپی 16.
جاسبی، عبدالله. ۱۳۸۵. مباحثی از مدیریت اسلامی (مجموعه مقالات). تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، معاونت پژوهشی، دفتر گسترش تولید علم.
رضائیان، علی. ۱۳۸۷. مبانی سازمان و مدیریت. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی؛ ۴۱۹. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
Bengtsson, M., Müllern, T., Söderholm, A., & Wåhlin, N. (2009). A grammar of organizing. Edward Elgar Publishing.
Daft, R.L. (2009). Organization Theory and Design (10 ed.): South-Western, Cengage Learning.
Dessler, G. (2013). Fundamentals of human resource management. Pearson.
Hill, C.W., & McShane, S.L. (2008). Principles of management (pp. 404-20). McGraw-Hill/Irwin.
Robbins, S.P. (1990). Organization Theory: Structures, Designs, and Applications, 3/e. Pearson Education India.
Scott, W.R., & Davis, G.F. (2015). Organizations and organizing: Rational, natural and open systems perspectives. Routledge.
Shafritz, J.M., Ott, J.S., & Jang, Y.S. (2015). "Classics of organization theory," Cengage Learning.
Walton, R. E. (1986). A vision-led approach to management restructuring. Organizational Dynamics, 14(4), 5-16.
Scharp, Kristina M. & Matthew L. Sanders (2018), What is a theme? Teaching thematic analysis in qualitative communication research methods, Communication Teacher, November, pp 1-5.
Bevir, m. (٢٠١٢) Governance_ A Very Short Introduction, Gosport: Ashford Colour.
Wang, Shouhong & Hai Wang & Nadia Khalil (2018), A Thematic Analysis of Interdisciplinary Journal of Information, Knowledge and Management (IJIKM), Volume 13, July 2018, pp 201-231.