تصویرپردازی از حکمرانی مطلوب در جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر اسناد بالادستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته آینده پژوهی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

2 نویسندۀ مسئول: دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

3 استاد، گروه علوم سیاسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

4 استادیار، گروه آینده پژوهی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

5 دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

چکیده

نظریه حکمرانی خوب پس از نظریات دولت بزرگ و کوچک در حوزه اداره عمومی مطرح شده است که نقش‌های متفاوت و بعضاً متناقضی را نسبت به الگوی‌های قبلی برای حاکمیت تعریف می‌کند. در این نظریه، اداره عمومی جامعه، فرایندی مشارکتی است و نقش‌آفرینان آن، دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی هستند که هر یک سهمی مشخص در اداره مطلوب جامعه بر عهده دارند. با توجه به اینکه مفهوم خوبی در حکمرانی خوب، مفهومی هنجاری است، در نتیجه مبتنی بر ارزش‌ها و خاستگاه ذهنی نظریه‌پردازان طرح و ارائه خواهد شد. با اینکه می‌توان از برخی آموزه‌های این نظریه استفاده نمود، اما الگوی مطلوب حکمرانی برای نظام سیاسی هر کشور مستثنی از فرهنگ، مذهب و بوم آن قابل ارائه نیست. از طرفی اسناد بالادستی در هر نظام حاکمیتی، مبین اصول، ارزش‌ها، اهداف و آرمان‌های آن نظام است که می‌توان آن را به عنوان منبع اصلی برای تصویرپردازی از حکمرانی مطلوبِ مد نظر آن نظام در نظر گرفت. هدف از این پژوهش، تصویرپردازی حکمرانی مطلوب جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر اسناد بالادستیِ رسمی و مصوب کشور می‌باشد. روش پژوهش در تحقیق حاضر، روش داده‌بنیاد است. در این پژوهش، ابتدا 58 سند راهبردی و رسمی در نظام جمهوری اسلامی احصاء و سپس به روش کدگذاری و استفاده از نرم‌افزار MAXQDA، مفاهیم، مقوله‌ها و در نهایت، تصویر مطلوب از حکمرانی جمهوری اسلامی ایران مدل‌سازی شده است. بر اساس نتایج یافته‌ها، لازمه حکمرانی مطلوب در جمهوری اسلامی ایران، نقش‌آفرینی در عرصه داخل و خارج از کشور است. نقش‌های حکمرانی مطلوب در داخل کشور، شامل: کرامت، تربیت، عدالت، امنیت، معیشت و پیشرفت و نقش‌های حکمرانی مطلوب در خارج از کشور در 5 عرصه‌ جهان اسلام، امامت، مستضعفین جهان، حمایت، سازمان‌های بین‌المللی، هدایت، نظام سلطه، مقاومت و سایر کشور‌ها و شراکت در نظر گرفته شده است. پس از تعیین نقش‌ها، متناسب با عرصه‌ها، مدل‌سازی الگوی حکمرانی مطلوب بر اساس روش استراوس و کوربین صورت گرفته است. بر اساس این مدل، پدیده محوری تربیت، شرایط علّی کرامت، شرایط زمینه‌ای امنیت، شرایط مداخله‌گر شراکت بوده و مقوله‌های راهبردی نیز نقش‌های مقاومت، عدالت و پیشرفت است و در نهایت مقوله‌های پیامدی، شامل نقش‌های معیشت، امامت، هدایت و حمایت در نظر گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Depicting the Optimal Governance in the Islamic Republic of Iran Based on Upstream Documents

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ayubipour 1
  • Hakem Ghasemi 2
  • Mohammad Rahim Aivazi 3
  • Einollah Keshavarz Turk 4
  • Farhad Darvishi Se Telani 5
1 Ph.D. Candidate , Department of future studies, Imam Khomeini International University (RA), Qazvin, Iran.
2 Corresponding author: Associate Professor, Department of Political Science, Imam Khomeini International University (RA), Qazvin, Iran.
3 Full Professor, Department of Political Science, Shahid University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Future Studies, Imam Khomeini Internatinal University (RA), Qazvin, Iran.
5 Associate Professor, Department of Political Science, Imam Khomeini International University (RA), Qazvin, Iran.
چکیده [English]

The theory of good governance has emerged after the theories of big government and small government in the field of public administration, which defines different and sometimes contradictory roles compared to previous models of governance. In this theory, public administration of society is a participatory process and its actors are the government, the private sector and civil society, each of which has a specific share in the proper management of society. Given that the concept of good governance is a normative concept, it will be designed and presented based on the values and mental origins of theorists. Although some of the teachings of this theory can be used, but the desired model of governance for the political system of any country, except for its culture, religion and environment can not be designed and presented. On the other hand, the upstream documents in any system of government show the principles, values, goals and ideals of that system, which can be considered as the main source for depicting the desired governance of that system.The purpose of this study is to illustrate the good governance of the Islamic Republic of Iran based on official and approved upstream documents of the country. Research Method In the present study, the data method is the foundation. In this research, first 58 strategic and official documents in the system of the Islamic Republic of Iran have been counted, and then the concepts, categories and finally the desired image of the government of the Islamic Republic of Iran have been modeled by coding and using MAXQDA software. According to the results, good governance in the Islamic Republic of Iran requires playing a role in the field at home and abroad. Roles of good governance inside the country including dignity, education, justice, security, livelihood and progress and roles of good governance abroad in 5 areas of the Islamic world, Imamate, the oppressed of the world, support, international organizations, guidance, system of domination, Resistance and other countries are considered partnerships. After determining the roles appropriate to the areas, the model of optimal governance is modeled based on the method of Strauss and Corbin. According to this model, the central phenomenon of education is causal conditions, basic security conditions, intervening conditions of partnership, and strategic categories are the roles of resistance, justice and progress, and finally consequential categories include the roles of livelihood, Imamat, guidance and Support is provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imaging
  • Good Governance
  • Islamic Republic of Iran
  • Grounded Theory
  • Islamic Governance

مراجع

اخوان، پیمان و مصطفی جعفری. (1385). «نظریه‌پردازی و آزمایش نظریه‌ها در حوزه مدیریت دانش». فصلنامه مدیریت فردا: 37-61.
الوانی، سید مهدی. (1388). «حکمرانی خوب شبکه‌ای از کنشگران جامعه مدنی». مجله مدیریت توسعه و تحول: 1-5.
امامی، مرتضی و دیگران. (1394). «تئوری حکومتیِ عصر غیبت بر اساس دیدگاه شیخ مفید (رحمةالله)». حکومت اسلامی: 51-68.
خاکباز، افشین. (1383). بانک جهانی؛ نظرسنجی حکمرانی. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
رضایان قیه باشی، احد و معصومه کاظمی. (1393). «تصویرپردازی و کلان تصاویر آینده سیاست جهانی؛ تصویرپردازی روشی مناسب برای شناخت آینده در جهان پیچیده». فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، ش 3: 142-165.
شاکری، حمید. (1393). «تأملی بر مؤلفه‌های حکمرانی خوب در نهج‌البلاغه». اولین کنگره ملی تفکر و پژوهش‌های دینی. تهران.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و آمنه جامه بزرگی. (1392). «نظریه حکمرانی خوب از دیدگاه نهج‌البلاغه». فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه: 1-17.
طاهری عطار، غزاله و دیگران. (1389). الگوی ملت‌سازی در پرتو حکمرانی خوب. تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دانشگاه علامه طباطبایی.
ظفری، حسین و دیگران. (1396). «مختصات‌یابی از تصویر مطلوب حکمرانی زمینه‌ساز ظهور». فصلنامه مدیریت اسلامی: 11-40.
عیوضی، محمدرحیم و نازنین مرزبان. (1395). «بررسی مؤلفه‌های حکمرانی خوب از منظر امام خمینی (رحمةالله)». فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، ش 19، 117-137.
قلی‌پور، رحمت‌اله. (1383). «تحلیل و امکان‌سنجی حکمرانی خوب در ایران با تأکید بر نقش دولت». فصلنامه دانش مدیریت: 85-111.
کمیجانی، علی و دیگران. (1398). «سیمای حکمرانی مطلوب در آینده‌پژوهی: از تصویرپردازی تا شکل بخشی آینده». دو فصلنامه آینده‌پژوهی ایران، سال چهارم، ش 1: 207 - 235.
منصوریان، یزدان. (1386). «گراندد تئوری چیست و چه کاربردی دارد؟». ویژه‌نامه همایش علم و اطلاعات و جامعه اطلاعاتی. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
منوریان، عباس.(1379). «از دولت خوب تا حکومت‌داری خوب». مدیریت دولتی: 48-69.
مهرابی، امیر حمزه و دیگران. (1390). «معرفی روش‌شناسی نظریه داده‌بنیاد برای تحقیقات اسلامی». مدیریت فرهنگ سازمانی: 5-30.
ناظمی اردکانی، محمد. (1387). «حکمرانی خوب با رویکرد اسلامی». اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، ش 1: 63-69.
یوسفی شیخ رباط، محمدرضا و فهیمه بابایی. (1394). «طراحی مدل حکمرانی خوب بر اساس نامه مالک اشتر و مقایسه آن با اصول حکمرانی خوب بانک جهانی». فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی:31-62.
Bovaird, T., & Löffler, E. (2003). Evaluating the Quality of Public Governance: Indicators, Models and Methodologies. International Review of Administrative Sciences, 313-328.
Charmaz, K., & Bryant, A. (. (2008).). Grounded Theory. In L. M. Given, The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods” California: Sage Publication, pp. 374-377.
Creswell, j. (2005). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research. (2nd edition).: 273.
Doornbos, M. (2003). Good Governance: The Metamorphosis of Policy Metaphor. Journal of International Affairs; No. 1, 3-17.
Graham, J. (2003). Principle for Good Governance in the 21 Century. Policy Brief; No.15. http://www.iog. Ca.
Hufty, M. (2011). Investigating Policy Processes: The Governance Analytical Framework (GAF). In: Wiesmann., 403-424.
Kaufmann, D., Kraay, A., & Zoido-Lobaton, P. (1999). Aggregating Governance Indicators.. World Bank Policy Research WorkingPaper.
Naidoo, K. (1993). The Promise of Civil Society.. Paper presented in World Conference on governance. Manila, Philippines.
Rubin, A. (2013). Hidden, Inconsistent, and Influential: Images of the Future in Changing Times.. Futures, 45: 538-544.
Sousa, C., & Headriks, P. (2006). the need for grounded theory in developing aknowledge based view of organization research methods,. Vol.9,No 3,pp315-338.
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Technique. (2nd Edition), Sage, Newbury Park, London.
مدیریت اسلامی
دوره 30، شماره 2
فصلنامه تابستان
شهریور 1401
صفحه 131-171

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 تیر 1400
  • تاریخ بازنگری: 15 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 02 مهر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار