بازشناسی مفهوم عزت‌مندی کارکنان در اندیشه قرآنی با رویکرد سازمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشیار، گروه مدیریت، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران.

2 دانشجوی دکتری، رشته قرآن و علوم، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

سربلندی و عزت‌مندی کارکنان در سازمان‌ها، به‌معنای ارزشمندی و اعتبار بالای سازمان در جامعه است. نیروی انسانی عزت‌مند در سازمان، سرمایه‌ ارزشمندی است که می‌تواند مشکلات رفع کرده و موفقیت سازمان را رقم بزند. شناخت مفهوم عزت‌مندی در فرهنگ قرآن کریم ازمنظر سازمانی، هدف اساسی این پژوهش است که با روش پژوهش تحقیق موضوعی قرآن کریم انجام شده است. در این روش هشت‌ گام به‌صورت علمی برای دست‌یابی به نتیجه مطلوب برداشته شده است. این پژوهش نشان داد که هفت موضوع مرتبط با عزت‌مندی کارکنان را می‌توان از قرآن کریم استنباط کرد که عبارت‌اند از: مبانی عزت‌مندی (سرچشمه عزت خداوند است)، مؤلفه‌های عزت‌مندی (مؤلفه‌های مادی و معنوی)، بستر عزت‌مندی (ایمان، تفکر، اخلاق‌مداری و ...)، موانع عزت‌مندی (تکبر، تضیع حق، غرور و ...)، عزت‌مندی توهمی (ناآگاهی، وابستگی به مال و فرزند و ...)، کارکرد عزت‌مندی (شجاعت، صداقت، مهربانی و ...) و زوال عزت‌مندی (برتری‌طلبی، انکار حق و ...). نتایج پژوهش نشان داد که توجه به این موضوعات می‌تواند الگویی از عزت‌مندی کارکنان را برای توانمندسازی منابع انسانی، از قرآن کریم استنباط کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Recognizing the Concept of Employee Dignity in Quranic Thought: An Organizational Approach

نویسندگان [English]

  • Mohsen Manteghi 1
  • Mohammadhosain Hojjati 2
1 Corresponding author: Associate Professor, Department of Management, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran.
2 Doctoral student, Qur'an and Sciences, Humanities Higher Education Complex, Al-Mustafa Al-Alamiya Community, Qom, Iran.
چکیده [English]

Employees’ pride and dignity in organizations means success and pride of organizations. The pride of organizations shows the high value and credibility of the organization in society. Respectable human resources in the organization are valuable assets that can solve the problems of the business market and determine the success of the organization. Understanding the concept of dignity in the culture of the Holy Quran is the main purpose of this study, which was conducted using the research method of the Holy Quran. In this method, eight steps have been taken scientifically to achieve the desired result. This study showed that seven issues related to employee dignity can be inferred from the Holy Quran, which are: The principles of dignity (the source of God's glory) are the components of dignity (material and spiritual components), the bed of dignity (faith, thinking, morality, etc.), Barriers to dignity (arrogance, waste of rights, pride, etc.), illusory dignity (ignorance, dependence on property and children, etc.), the function of dignity (courage, honesty, kindness, etc.) and the decline of dignity (Supremacy, denial of rights, etc.). The results showed that paying attention to these issues can be inferred from the Holy Quran as a model of employee self-esteem for empowering human resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Employees’ Dignity
  • Islamic Management
  • Quranic Culture
  • Thematic Research of Quran
  • Empowerment of Human Resources
قرآن کریم.
ابن‌منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، ناشر: انتشارات دارصادر، بیروت، چاپ سوم، 1414 ق.
اسماعیلی، امیرعرب (1394)، بررسی تأثیر ویژگی­های شخصیتی و عزت‌نفس بر سازگاری فرد با سازمان شهرداری شاهرود، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
جابرورزنه، علی‌رضا (1388)، بررسی تحلیلی کرامت و عزت‌نفس در قرآن و روان‌شناسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
جمعی از مؤلفان (1382)، روان‌شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران.
حسینی، نجیب‌الله (1388)، عوامل مؤثر بر شکل­گیری و تقویت عزت‌نفس از دیدگاه اسلام، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
دهخدا، علی‌اکبر (1372)، لغت‌نامه دهخدا، تهران: انتشارات مؤسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412)، المفردات فی غریب القرآن، ناشر: انتشارات دارالعلم دارالشامیه، چاپ اول، بیروت دمشق.
زارعی، زهرا (1388)، بررسی عزت‌نفس و آثار تربیتی آن از دیدگاه قرآن کریم براساس تفسیر المیزان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
سعادت، اسفندیار (1386)، مدیریت منابع انسانی، تهران: انتشارات سمت، چاپ سیزدهم.
شجاعی، محمدصادق (1387)، راهی به‌سوی حرمت خود و سلامت روان، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
طباطبایی، محمدحسین (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات دفترتلبیغات اسلامی، چاپ پنجم.
طبرسی، فضل‌بن‌حسن (1373)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو، چاپ سوم.
طریحى، فخرالدین (1375)‏، مجمع البحرین‏، تهران: کتاب‌فروشى مرتضوى، چاپ سوم.
عمید، حسن (1386)، فرهنگ عمید دوجلدی، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ بیست‌وهشتم.
غفاری، خلیل و همکاران (1397)، رابطه عزت‌نفس با عملکرد سازمانی و سازگاری شغلی مدیران، فصل‌نامه علمی ـ پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 1، بهار.
فراهیدى، خلیل‌بن‌احمد (1410)، کتاب العین‏، قم: انتشارات هجرت، چاپ دوم.
قرشى، سیدعلى‌اکبر (1371)، قاموس قرآن‏، تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ ششم.
قلی‌زاده، حسین (1391)، تحلیل روان‌شناختی واقع‌بینی، عزت‌نفس و طنز و شوخ‌طبعی در گلستان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
کاظمی، یحیی (1390)، بررسی میزان سرمایه اجتماعی مدیران و رابطه آن با عزت‌نفس، فصل‌نامه علمی ـ پژوهشی پژوهش‌های مدیریت، شماره یازدهم، بهار.
اسکیرالدی، گلن آر. (1393)، عزت‌نفس (راهنمای عملی)، ترجمه: اصغر فروغ‌الدین عدل و نوشین شاکری، تهران: انتشارات نشر روان، چاپ دوم، تابستان.
گنجی، حمزه (1376)، بهداشت روانی، تهران: انتشارات ارسباران.
فیلدگلد، لیندن (1386)، چگونه خود را باور کنیم؟ (گام‌هایی در تقویت حس ارزشمندی و درمان زخم‌های احساسی)، ترجمه لاله دهقانی، تهران: انتشارات جوانه رشد، چاپ دوم،.
لسانی فشارکی، محمدعلی؛ مردانی زنجانی، حسین (1385)، روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم، قم: انتشارات قلم مهر،.
 لسانی فشارکی، محمدعلی (1393)، درس‌نامه روش تحقیق موضوعی قرآن کریم، تهران: انتشارات فلاح،.
مک‌کی، ماتیو؛ فنینگ، پاتریک  (1387)، رشد و افزایش عزت‌نفس، ترجمه: مهزناز شهرآرای، تهران: انتشارات آسیم، چاپ اول.
معین، محمد (1388)، فرهنگ فارسی معین، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ بیست و ششم.
مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول.
مطهری، مرتضی (1382)، تعلیم و تربیت در اسلام، صدرا، ج 1، قم.
مطهری، مرتضی (1384)، فلسفه اخلاق، صدرا، ج 1، قم.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (1399)، انسان‌شناسی در قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ هفتم.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (1394)، پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ چهارم.
مهرابی، امیرحمزه (1393)، توان‌مندسازی منابع انسانی در نظام ارزشی اسلام، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
براندن، ناتانیل (1388)، روان‌‌شناسی حرمت نفس، ترجمه: جمال هاشمی، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم.
نجاتی، عثمان (1381)، قرآن و روان‌شناسی، ترجمه: عباس عرب، مشهد: انتشارات پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
نکوئیان، ابوذر (1380)، ایجاد عزت‌نفس در محیط کار، فصل‌نامه تدبیر، شماره 117، صص 75-71.