تدوین مضامین فراگیر اخلاقی در فرایندهای مدیریت منابع انسانی براساس رهنمودهای امام علی(علیه‌السلام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

2 نویسنده مسئول: دانشیار، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری ، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 استاد، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

بروز رفتارهای اخلاقی مدیران و کارکنان در سازمان، منجر به افزایش سرمایه اجتماعی در سازمان می‌شود. به‌طور کلی، رعایت اخلاق در سازمان، اعتبار و شخصیت سازمان را بهبود بخشیده و تصویری مناسب از سازمان در جامعه، برجای می‌گذارد ازاین‌رو، در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با مراجعه به متون کتب نهج‌البلاغه و غررالحکم و دررالکلم، مضامین اخلاقی در فرایند مدیریت منابع انسانی به‌دست آید. با مراجعه به این کتب، با روش تحلیل مضمون، 448 کد اولیه و درنهایت 9 مضمون فراگیر اخلاقی به‌دست آمد. این مضامین فراگیر اخلاقی عبارتند از «رویکرد توحیدی»، «نظارت برمبنای اجرای حق و عدالت»، «روحیه خدمت‌گزاری»، «الگوبرداری اخلاقی از یکدیگر»، «عدم قضاوت و حفظ آبروی دیگران»، «خوش‌خویی و دوری از زشتی‌ها»، «تلاش در جهت خودسازی»، «حفظ اموال بیت‌المال و سازمان» و «شایسته‌سالاری». پس از آن، هرکدام از مضامین فراگیر اخلاقی در فرایندهای مدیریت منابع انسانی، مورد بررسی قرار گرفتند. درواقع، هرکدام از مضامین فراگیر اخلاقی، به‌منزله نمودهای اخلاقی مدنظر امام علی(علیه‌السلام) و قابل تجلی در این فرایندها هستند. به‌طور کلی می‌توان این مضامین فراگیر اخلاقی را به‌منزله سنجه‌هایی جهت تعیین اخلاقی یا غیراخلاقی‌بودن هرکدام از این فرایندها درنظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Compilation of Comprehensive Ethical Themes in Human Resource Management Processes Based on the Guidelines of Imam Ali (PBUH)

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Fathi 1
  • Mehdi Sabokro 2
  • Ali asghar Pourezzat 3
1 Ph.D. Candidate, Faculty of Economics, Management, and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran.
2 Corresponding Author, Faculty of Economics, Management, and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran.
3 Professor, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The emergence of ethical behaviors of managers and employees in the organization leads to an increase in social capital in the organization. In general, observing ethics in the organization improves the credibility and personality of the organization and leaves a proper image of the organization in society. Therefore, in the present study, an attempt has been made to refer to the texts of Nahj al-Balaghah and Gharr al-Hakam and Dar al-Kalam to obtain ethical themes in the process of human resource management. Therefore, by referring to these books, 448 initial codes and finally 9 comprehensive ethical themes were obtained by content analysis method. These pervasive moral themes, whose reliability and validity came from, include 'monotheistic approach', 'monitoring the basis of rights and justice', 'service spirit', 'moral modeling of each other', 'non -judgment and preservation of others', 'goodness.' And avoiding the ugliness, 'trying to self -improvement,' preserving the property and the organization 'and' meritocracy '. Thereafter, each of the pervasive moral themes in human resource management processes was examined. In fact, each of the pervasive moral themes is the moral manifestation of Imam Ali (PBUH) and is manifest in these processes. In general, these pervasive moral themes can be considered as measures for morality or immorality of any of these processes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Human Resource Management
  • Nahj Al-Balaghah
  • Gharr al-Hakam and Dar al-Kalam
  • Islamic Management

مراجع

نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) (مجموعه خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار امام علی(علیه‌السلام))، گردآوری سیدشریف رضی (1378)، ترجمه عبدالمحمد آیتی،  تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی؛ بنیاد نهج‌البلاغه.
نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) (مجموعه خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار امام علی(علیه‌السلام))، گردآوری سیدشریف رضی (1384)، ترجمه محمد دشتی، قم: مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام).
آمدی، عبدالواحدبن‌محمد (1378)، غررالحکم و دررالکلم، جلد اول، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
آمدی، عبدالواحد بن‌محمد (1378)، غررالحکم و دررالکلم، جلد دوم، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
اخوان، محمد (1373)، مقایسه اخلاق کانت و اخلاق اسلامی، قم: انتشارات اشراق.
حقیقت شهرستانی، مسعود؛ پورعزت، علی‌اصغر؛ معمارزاده طهران، غلامرضا؛ حمیدی، ناصر (1400)، تبیین مضمون‌های تعالی اخلاق سازمانی در پرتو نهج‌البلاغه، نشریه علمی مدیریت اسلامی، سال 29، شماره 1، 148-121.
خنیفر، حسین (1384)، ارائه الگوی مدیریت بومی مبتنی‌بر دیدگاه امام علی(علیه‌السلام) با استفاده از مدل مفهومی سه‌شاخگی، فرهنگ مدیریت، سال سوم، شماره هشتم، 146-101.
سلیمانی، مجید؛ باقی نصرآبادی، علی (1391)، نقش مدیریت منابع انسانی در تعالی اخلاق حرفه‌ای مراکز پژوهشی دینی استان قم، اسلام و مدیریت، سال 1، شماره 2، 143-125.
شاکر اردکانی، محمد؛ نیکنام‌جو، منصور (1398)، تأثیر مدیریت منابع انسانی اسلامی بر پیامدهای رفتاری کارکنان ادارات دولتی با تمرکز بر نقش میانجی اخلاق کار اسلامی، مدیریت اسلامی، سال 27، شماره 2، 123-95.
شیروانی، علی؛ کرد فیروزجایی، یارعلی؛ روزبه، محمدرسول (1394)، بررسی غایت اخلاق از دیدگاه ابن‌سینا، فصل‌نامه آیین حکمت، شماره 24، 82-59.
صانعی، مهدی؛ یاری، مریم (1392)، «تحلیل مؤلفه‌های اصول اخلاق حرفه‌ای مدیران در حوزه مدیریت منابع انسانی، نشریه اخلاق در علوم و فناوری، سال 9، شماره 1، 106-96.
محمدی، مهدی؛ عبدالحمید، مهدی (1394)، الگوی پیاده‌سازی مدیریت منابع انسانی در پرتو تعالیم اسلامی با محوریت نهج‌البلاغه، نشریه مطالعات مدیریت انتظامی، سال 10، شماره 2، 336-311.
مقیمی، سیدمحمد؛ غفاری، رحمان (1395)، اخلاق در سازمان: آگزیوماتیزه‌کردن اخلاق در سازمان‌های دولتی، پژوهش‌های مدیریت عمومی، سال 9، شماره 33، 59-35.
مهدوی کَنی، محمدرضا (1389)، نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
Armstrong, Michael. (2006). A handbook of human resource management practice. Kogan Page Publishers. Tenth edition.
Arslan, Mahmut. (2001). "The work ethic values of protestant British, Catholic Irish and Muslim Turkish managers." Journal of Business Ethics 31.4: 321-339.
Attride-Stirling, Jennifer. (2001). "Thematic networks: an analytic tool for qualitative research." Qualitative research 1.3: 385-405.
Beu, D. S., & Buckley, M. R. (2004). Using accountability to create a more ethical climate. Human resource management review, 14(1), 67-83.
Braun, V., & Clarke, V. (2012). Thematic analysis.
Buckley, M. R., Beu, D. S., Frink, D. D., Howard, J. L., Berkson, H., Mobbs, T. A., & Ferris, G. R. (2001). Ethical issues in human resources systems. Human resource management review, 11(1-2), 11-29.
Çelikdemir, D. Z., & Tukel, I. (2015). Incorporating ethics into strategic management with regards to generation Y's view of ethics. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 528-535.
Cheng, P. Y., Yang, J. T., Wan, C. S., & Chu, M. C. (2013). Ethical contexts and employee job responses in the hotel industry: The roles of work values and perceived organizational support. International Journal of Hospitality Management, 34, 108-115.
Comer, D. R., & Sekerka, L. E. (2018). Keep calm and carry on (ethically): Durable moral courage in the workplace. Human Resource Management Review, 28(2), 116-130.
Croitor, Ecaterina. (2014). "Ethics of Responsibility? Some Postmodern Views." Procedia-Social and Behavioral Sciences, 149: 253-260.
De Gama, N., McKenna, S., & Peticca-Harris, A. (2012). Ethics and HRM: Theoretical and conceptual analysis. Journal of Business Ethics, 111(1), 97-108.
Dvoráková, Z. (2005). "Encouraging ethical behaviour in public administration by human resource management". Journal of business economics and management, 6(3), 171-178.
Ekuma, K. J., & Akobo, L. A. (2015). "Human resource management ethics and professionals’ dilemmas: A review and research agenda". Human Resource Management Research, 5(3), 47-57.
Greenwood, Michelle R. (2002). "Ethics and HRM: A review and conceptual analysis." Journal of Business Ethics 36.3: 261-278.
Greenwood, M. (2005). "The bigger picture: developing the ethics and HRM debate". In 19th ANZAM Conference (Greg Fisher 07 - 10 December 2005) (pp. 1-13).
Khan, A. S., & Rasheed, F. (2015). Human resource management practices and project success, a moderating role of Islamic Work Ethics in Pakistani project-based organizations. International Journal of Project Management, 33(2), 435-445.
King, Nigel. (1998). Template analysis. In G. Symon & C. Cassell (Eds.), Qualitative methods and analysis in organizational research: A practical guide (p. 118–134). Sage Publications Ltd.
King, Nigel. (2004). "Template analysis". in Cassell, Catherine, and Gillian Symon, eds. Essential guide to qualitative methods in organizational research. Sage.
Köchling, A., & Wehner, M. C. (2020). Discriminated by an algorithm: A systematic review of discrimination and fairness by algorithmic decision-making in the context of HR recruitment and HR development. Business Research, 13(3), 795-848.
Lee, Y. K., Choi, J., Moon, B. Y., & Babin, B. J. (2014). Codes of ethics, corporate philanthropy, and employee responses. International Journal of Hospitality Management, 39, 97-106.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. sage.
Mulki, J., & Lassk, F. G. (2019). Joint impact of ethical climate and external work locus of control on job meaningfulness. Journal of Business Research, 99, 46-56.
Roth, P. L., Hearp, C., & Switzer, F. S. (1999). The effect of method variance on relationships between the work ethic and individual difference variables. Journal of Business and Psychology, 14(1), 173-186.
Saat, M. M., Bakar, S. A., Rafai, N. H., & bin Mohd Amin, A. (2012). Ethical challenges in the workplace: Are these future engineers prepared?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 40, 269-273.
Schumann, Paul L. (2001). "A moral principles framework for human resource management ethics." Human Resource Management Review 11.1-2: 93-111.
Thiel, C. E., MacDougall, A. E., & Bagdasarov, Z. (2019). Big (Benevolent) Brother: Overcoming the drawbacks of employee monitoring through ethical administration. Organizational Dynamics, 48(2), 19-28.
Vaismoradi, M., Jones, J., Turunen, H., & Snelgrove, S. (2016). "Theme development in qualitative content analysis and thematic analysis". Journal of Nursing Education and Practice. 6.5: 100-110.
Weaver, G. R., & Trevino, L. K. (2001). The role of human resources in ethics/compliance management: A fairness perspective. Human Resource Management Review, 11(1-2), 113-134.
مدیریت اسلامی
دوره 30، شماره 1
فصلنامه بهار
خرداد 1401
صفحه 11-33

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 شهریور 1400
  • تاریخ بازنگری: 22 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 24 اردیبهشت 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار