طراحی مدل بومی حکمرانی خوب مبتنی بر آموزه‌های دینی؛ پژوهشی کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی (منابع انسانی)، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران

2 نویسنده مسئول: استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران

3 استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران

4 دانشیار، گروه مدیریت دولتی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با استفاده از مفهوم نوین حکمرانی خوب در مطالعات مدیریت اسلامی با هدف طراحی مدل بومی مبتنی بر آموزه­های دینی انجام گرفت. داده­های پژوهش از طریق مرور نظام­مند برجسته­ترین اسناد و کتب دینی و تاریخی ایران باستان (دوره هخامنشیان) جمع­آوری شد و با استفاده از روش داده بنیاد مورد تحلیل قرار گرفت. جهت اعتباریابی کیفی و بررسی روایی مدل مفهومی به‌ دست ‌آمده از مراحل کدگذاری، از روش تائید خبرگان منتخب با استفاده از روش نمونه­گیری ترکیبی قضاوتی و گلوله برفی استفاده شد. بر اساس یافته­های پژوهش، مقوله­های شایستگی­های مدیران و وحدت جهت و هدف مشترک ارکان نظام به‌عنوان شرایط علّی تحقق حکمرانی خوب؛ نظارت و کنترل، فرهنگ­سازی، پویایی اصل شورا و مشورت و مدیریت دانش‌محور به‌عنوان شرایط زمینه­ و بستر و تحمیل فشار بر مردم، فساد و خیانت در مدیریت و ناکارآمدی در مدیریت به‌عنوان مقوله­های مداخله‌گر تضعیف­کننده حکمرانی خوب شناسایی شدند. تمرکز بر حوزه­های منابع انسانی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به‌عنوان راهبردهای تحقق حکمرانی خوب و برقراری امنیت در حوزه­های مختلف، برخورداری از پشتوانه مردمی، عدالت فراگیر، رشد و شکوفایی، کارایی و اثربخشی و پایبندی به هویت و ارزش­ها پیامدهای حکمرانی خوب تعیین شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing a Native Model of Good Governance Based on Religious Teachings; Qualitative Research Based on Data Theory

نویسندگان [English]

  • seyedmohamadreza Nabavian Hamzeh Kalaei 1
  • mohamadreza bagherzadeh 2
  • Seyedahmad Jafarikelarijani 3
  • Mojtaba Tabari 4
1 Ph.D. Candidate, Department of Government Management (Human Resources), Qaemshahr Branch, Islamic Azad University, Qaemshahr, Iran
2 Assistant Professor, Department of Government Management, Qaemshahr Branch, Islamic Azad University, Qaemshahr, Iran
3 Assistant Professor, Department of Government Management, Qaemshahr Branch, Islamic Azad University, Ghaemshahr, Iran
4 Associate Professor, Department of Government Management, Qaemshahr Branch, Islamic Azad University, Qaemshahr, Iran
چکیده [English]

The present study was conducted using the new concept of good governance in Islamic management studies with the aim of designing an indigenous model based on religious teachings. The research data were collected through a systematic review of the most prominent religious and historical documents and books of ancient Iran (Achaemenid period) and analyzed using the foundation data method. To qualitatively validate and validate the conceptual model obtained from the coding steps; The method of confirmation of selected experts was used using the combined judgment and snowball sampling method. Based on the research findings, the categories of competencies of managers and the unity of the common direction and goal of the pillars of the system as the causal conditions for the realization of good governance; Oversight, culture, the dynamism of the council principle, and knowledge-based consultation and management were identified as contextual contexts, pressure and betrayal of the people, corruption and betrayal in management, and management inefficiencies as interfering categories that undermine good governance. Focus on the areas of human, economic, political and cultural resources as strategies for achieving good governance and security in various areas, popular support, inclusive justice, growth and prosperity, efficiency and effectiveness, and adherence to identity and values. , The consequences of good governance were determined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Good Governance
  • Governance Model
  • Religious Teachings
  • Islamic Governance
  • Islamic Management
امامقلی‌پور، سارا و آسمانه، زهرا (1395)، شاخص حکمرانی در اسلام و تأثیر آن بر بروندادهای سلامت در ایران، اقتصاد و بانکداری اسلامی، 15، 108-93.
امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) (1379)، نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم: موسسه تحقیقاتی امیر المومنین علی (ع).
ابن سعد، محمد بن سعد (1410 ق)، الطبقات الکبری، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن کثیر الدمشقی، ابی الفداء الحافظ (1407 ق)، البدایه و النهایه، بیروت: دارالکتب العلمیه. دارالفکر بیروت.
ابن هشام، عبدالملک (213 ق)، السیرة النبویة لابن هشام، بیروت: دار إحیا الثرات العربی.
ابراهیم‌پور، حبیب و الیکی، فهیمه (1395)، بررسی نقش حکمرانی خوب در کارآمدی دولت‌‌ها، کنفرانس بین‌المللی نخبگان مدیریت، دانشگاه شهید بهشتی.
بردبار، غلامرضا؛ ضرابی‌زاده، شیما و صالحی، طاهر (1394)، ارائه الگوی حکمرانی خدامدار، 23 (2)، 41-9.
بابایی، پرویز؛ پیرنیا، حسن و اقبال آشتیانی، عباس (1400)، تاریخ ایران. تهران: نگاه.
بیگی‌نیا، عبدالرضا؛ حقی، کرم الله و حسینی فرد، مجتبی (1391)، بررسی تطبیقی نظام حکمرانی کوروش کبیر با اصول حکمرانی خوب. راهبرد، 7: 132-119.
پورعزت علی‌‌اصغر و طاهری عطار، غزاله (1385)، بررسی دلایل فروپاشی حکومت و تمدن باستانی هخامنشیان، حقوق و سیاست، 8(21): 118-79.
دانایی‌‌فرد، حسن و اسلامی، آذر (1389)، ساخت نظریه بی‌‌تفاوتی سازمان: کاربرد استراتژی پژوهشی نظریه داده بنیاد در عمل. چاپ اول، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
دانایی‌‌فرد، حسن و امامی، سید مجتبی (1386)، استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده بنیاد، اندیشه مدیریت، 1(2): 69-97.
دریجانی، میترا؛ دلیر، حمید و احمدی موسوی، سید مهدی (1399)، آسیب‌‌شناسی اصل شفافیت در قلمرو قانون‌‌گذاری کیفری ایران ارتباط آن با حکمرانی خوب، جامعه‌‌شناسی سیاسی ایران، 3(1): 209-174.
درخشه، جلال و موسوی‌نیا، سید مهدی (1397)، مؤلفه‌های حکمرانی شایسته در سیره حکومتی پیامبر اسلام (ص)، پژوهش‌‌های علم و دین، 9(1): 28-1.
درخشه، جلال و شجاعی، جبار (1394)، شاخص‌‌های حکمرانی خوب در اندیشه و عمل امام علی (ع)، پژوهش‌‌های علم و دین، 6(11): 36-17.
دلشاد ‌تهرانی، مصطفی (1388)، دلالت دولت: آیین‌نامه حکومت و مدیریت در عهدنامه مالک اشتر، تهران: دریا.
دلشاد ‌تهرانی، مصطفی (1394)، آیین‌نامه سیره نبوی «منطق عملی»: سیره مدیریتی (جلد 3)، تهران: دریا.
رضایی، حسن؛ دهقانی، روح‌‌الله و کیان پور، مهرداد (1399)، طراحی و تبیین مؤلفه‌های اساسی حکمرانی اسلامی، مرکز پژوهش‌‌های استراتژیک.
زارعی، بهزاد و زاهدی، پریوش (1397)، حکمرانی خوب و مدیریت اقتصادی داریوش اول هخامنشی، فصلنامه تاریخ‌پژوهی بهار، 72 : 72- 90.
زرگری نژاد، غلامحسین (1378)، تاریخ تحلیلی اسلام (از بعثت تا غیبت)، تهران: سمت.
سبحانی تبریزی، جعفر (1351)، رسالت جهانی پیامبران (نبوت عامه)، تهران: کتابخانه صدر.
سبحانی تبریزی، جعفر (1398)، فروغ ابدیت: تجزیه‌وتحلیل کاملی از زندگی پیامبر اکرم (ص)، قم: بوستان کتاب قم.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی (1382)، سند چشم‌انداز در افق 1404، ابلاغیات مقام معظم رهبری، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
شجاعی، گلنار (1396)، مدیریت در زمان هخامنشیان، فصلنامه تغییرات اجتماعیفرهنگی، شماره 1: 100 – 109.
طبری، جعفر محمد بن جریر (1387)، تاریخ طبری، بیروت: روائع التراث العربی.
علویان، مرتضی و زارع پور، محمد (1396)، شاخص‌های حکمرانی خوب در اندیشه سیاسی آیت اله جوادی آملی، فصلنامه پژوهش‌های سیاست اسلامی، 5(11): 37-60.
علوی، سید علی (1391)، تاریخ تحولات سیاسی و اداری در ایران (از آغاز تشکیل حکومت امرا و سلاطین ایرانی تا پایان عصر قاجار) (جلد 2)، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
عیوضی، محمدرحیم؛ مرزبان، نازنین و صالحی، معصومه (1396)، از بررسی حکمرانی خوب تا الگوی حکمرانی پایدار، راهبرد، 26(85): 85-55.
فرزام نیا، نیما؛ عبدی، بهنام و رضایان، علی (1399)، ارائه الگوی حکمرانی خوب امنیت فضای سایبری در سازمان‌های دفاعی، مدیریت نظامی،20(77): 120-81.
قرشی بنابی، علی‌اکبر (1380)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407 ق)، الاصول من الکافی، بیروت: دارالتعاریف للمطبوعات.
مسلمی مهنی، یوسف؛ افضلی، رسول و صدقی، نغمه (1399)، بررسی بین گرایش به دولت الکترونیک و تحقق حکمرانی خوب در شهر کرمان، دوفصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، 7(2): 40-27.
مفتح، محمدهادی؛ قاسمی، غلامعلی و کردنژاد، نسرین (1394)، امکان‌‌سنجی نظریه حکمرانی خوب در جوامع اسلامی با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران، حقوق اسلام و غرب، 2(2): 175-151.
منتظری، محمد؛ بهمنی، اکبر و فتحی زاده، علیرضا (1397)، الگوی حکمرانی خوب از دیدگاه نهج‌‌البلاغه: گامی در جهت تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، مطالعات الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی، 6(11): 155-134.
مدائنی، ابن ابی‌الحدید (1404 ق)، شرح نهج‌البلاغه (ابن ‌ابی‌الحدید)، بیروت: دارالکتب العلمیه.
مشتاق‌مهر، رحمان (1385)، حکمرانی آرمانی ایرانیان در اندرزنامه‌های جاویدان خرد، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 3(6): 98-85.
نصیری ‌‌زنگ‌‌آباد، عباس؛ رسولی، رضا؛ الو داری، حسن و محمد زاده، علی (1395)، طراحی مدل دولت کارآفرین برای سازمان‌های اداری ایران، مدیریت سازمان‌‌های دولتی، 5(1): 106-91.
واقدی، محمد بن عمر (1409 ق)، المغازی، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
یوسفی شیخ رباط، محمدرضا و بابایی، فهیمه (1394)، طراحی مدل حکمرانی خوب بر اساس‌نامه مالک اشتر و مقایسه آن با اصول حکمرانی خوب بانک جهانی، اقتصاد اسلامی، 15(57): 62-31.

لاتین

Lagasio, V. & Cucari, N. (2016), Corporate governance and environmental social governance disclosure: A meta-analytical review. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(4), 701–711.
Mungiu-Pippidi, A. (2020), The Rise and Fall of Good-Governance Promotion. Democracy, 31(1), 86-102.
Omri, A. & Mabrouk, N. (2020), Good governance for sustainable development goals: Getting ahead of the pack or falling behind?, Environmental Impact Assessment, 83, 1-8.
Putri, A. & Wirawati, N. (2020), Implementation of Good Government Governance, Intellectual Intelligence, Emotional, and Spiritual Intelligence in Managerial Performance of Village Government Management. Management, IT & Social Sciences, 7(1), 169-176.
Ritzel, C. Kohler, A. & Mann, S. (2018), Good governance and preferential trade: evidence from the Swiss generalized system of preferences. Social Economics, 45(2), 259-274.
Wetzels, M. Odekerken-Schröder, G. & Van Oppe, C. (2009), Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models: Guidelines and empirical illustration. MIS quarterly, 177-195.
Yanti, N. & Dwirandra, A. (2019), The effect of profitability in income smoothing practice with good corporate governance and dividend of payout ratio as a moderation variable. Management, IT and Social Sciences, 6(2), 12-21.
Yousaf, M. Freeha, I. & Abida, i. (2016), Exploring the impact of good governance on citizens' trust in Pakistan. Government Informati Quarterly, 3, 200-209.