ارائه الگوی مدیریت جهادی در فعالیت‌های سازندگی با رویکرد الگو سازی ساختاری تفسیری(ISM) (نمونه پژوهش: قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص))

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، دانشکده مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران.

2 دانشیار، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، دانشکده مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران

3 دکتری صنعتی، گرایش سیستم‎ها و روش‎ها، دانشگاه امام حسین(ع)، تهران، ایران.

چکیده

مدیریت جهادی به‌عنوان سبک مدیریتی بومی موفق در عرصه‌های مختلف سیاسی، دفاعی، فرهنگی و سازندگی گام اول انقلاب اسلامی، اگر تبدیل به الگوی قابل تکثیر شود، می‌تواند در گام دوم انقلاب بسیار راهگشا باشد. یکی از بهترین تجربه‌های موفق در این زمینه در مگا پروژه‌ها و خدمات در قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا کسب‌شده است. هدف اصلی این پژوهش ارائه الگوی مدیریت جهادی در فعالیت‌های سازندگی است. با مرور ادبیات نظری و پیشینه موضوع، متغیرهای مؤثر بر مدیریت جهادی به روش تحلیل مضمون، استخراج و با استفاده ازنظر خبرگان، 22 متغیر نهایی وارد الگوسازی ساختاری تفسیری شد. این متغیرها در سطوح مختلف و با توجه به قدرت نفوذ و وابستگی آن‌ها طبقه‌بندی و سطح‌بندی، و به‌منظور آزمون و تأیید الگو از تحلیل میک‌مک و تکنیک دیمتل استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مؤلفه یگانه لا‌اله‌الا‌الله اصل بنیادین و ریشه الگوی مدیریت جهادی، مؤلفه‌های چهارگانه ارزش‌مداری، اعتقادمحوری، معرفت‌محوری و جهادمحوری، مبانی فکری و فلسفی و سطح دوم، مؤلفه‌های هفتگانه رسالت‌محوری و آرمان‌خواهی، تکلیف گرایی و نتیجه گرایی توأمان، بینش و عمل هولوگرامی، نگاه فرا پیمانکاری، نگاه فراجناحی، مردم پایگی کارها و ابتنا بر ویژگی‌های شخصیتی، اخلاقی و مدیریت اسلامی و انقلابی، مبنای حرکت مدیریت جهادی و سطح سوم، مؤلفه‌های چهارگانه بومی‌سازی و خودکفایی در علم و فناوری، تمرکز بر گلوگاه‌ها (با استفاده از همه ظرفیت‌ها)، تمرکز بر تکمیل زنجیره ارزش (ظرفیت‌شناسی و ظرفیت‌سازی) و به‌کارگیری صنعت و دانشگاه در سازندگی، راهبردهای متخذه و سطح چهارم و مؤلفه‌های سه‌گانه غلبه بر موانع و محدودیت‌ها (غلبه بر تحریم‌ها، انحصارشکنی، بن‌بست‌شکنی)، مدیریت بر محیط و چابک سازی و تحریک‌پذیری، نتایج و سطح پنجم، و درنهایت مؤلفه‌های سه‌گانه پیش‌روندگی (خط‌شکنی)، پیش برندگی (شتاب‌دهی و حرکت‌های جهشی ـ میان‌بر) و اثرگذاری و الگوسازی ماندگار جزء پیامدهای مدیریت جهادی و سطح ششم الگو خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing Jihadi Management Model for Construction Activities through Interpretive Structural Modeling (ISM) Approach (Case study: Khatam Al-Anbia Construction Headquarters)

نویسندگان [English]

  • Amir Hasirchi 1
  • Ruhollah Tavallaei 2
  • Ebadollah Abdollahi 3
1 Assistant professor at Imam Hussein University, Faculty of Management and Planning, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Imam Hussein University, Faculty of Management and Planning, Tehran, Iran.
3 PhD at Department of Economics, Mofid University
چکیده [English]

If the Jihadi management, as a successful indigenous management style in different areas of politics, defense, culture and construction in the first step of the Islamic Revolution, is used as a reproducible model, it can be very helpful in the second step of the revolution. A very successful experience in this field involves the megaprojects and services in Khatam al-Anbia construction headquarters. This study is mainly intended to design a model for Jihadi management in construction activities. Having reviewed the theoretical literature and the background of the subject, the researchers identified the variables affecting Jihadi management through thematic analysis and the opinions of experts, which resulted finally in 22 variables adding to interpretive structural modeling. These variables were classified and stratified at different levels according to their influence and dependence. In order to test and confirm the model, the researchers employed Micmac analysis and Dematel technique. The results revealed that the only component of La Ilaha Illa Allah (there is no god except Allah) is the basic principle and root of Jihadi management model. Four components of value-orientation, belief-inclination, knowledge-orientation, and Jihad-orientation formulate the intellectual and philosophical foundations of this approach. The second level, Jihadi management, includes seven components of mission-orientation and idealism, duty and result orientation together, holistic vision and practice, beyond contraction look, beyond party perspective, people orientation and relying on personal, ethical, and revolutionary characteristics. The third level contained four components of localization and self-sufficiency in science and technology, focus on bottlenecks (using all capacities), focus on implementation of the value chain (discovering and facilitating capacity), and using industry and universities in construction and adopted strategies. The fourth level of the model contained three components of overcoming obstacles and limitations (overcoming sanctions, monopolization, and breaking the deadlocks), environmental management, agility, mobility, and results. The fifth level, included three components of progress (line breaking), propulsion (acceleration and short-jump movements). Leaving everlasting effects and modelling contained the   sixth level of Jihadi management.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jihadi management
  • construction activities
  • Khatam al-Anbia Construction Headquarters
  • interpretive structural modeling (ISM)

قرآن کریم

##

امام خمینی(ره)، روح‌اله، صحیفه نور، قابل بازیابی در:EMAM.COM

امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، سیدعلی، بیانات از 1368 تا 1399، دفتر حفظ و نشر آثار معظم‌له، قابل بازیابی در: https://farsi.khamenei.ir

##

آذر، عادل (1397)، تحقیق در عملیات نرم ـ رویکردهای ساختاردهی مسائل، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.

##

رحیمی، احسان رحیمی و گنجعلی، اسدالله (1396)، ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻣﺒﺎﻧﯽ اﻧﺴﺎن‌ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﻧﻈﺮات ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ، نشریه اندیشه مدیریت راهبردی، س11، ش 22.

##

استراوس، آنسلم و کوربین، جولیت‌ام (1385)، اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمه بیوک محمدیان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگ.

##

اصغرزاده رومیانی، علی (1394)، تحلیل سیستمی سبک مدیریت جهادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی (ره).

##

پورصادق و قزاآنی (1394)، بررسی تأثیر مدیریت جهادی بر اثربخشی سازمان در سه بعد رهبر، پیرو و زمینه، فصلنامه پژوهش های مدیریت منابع انسانی، سال هفتم، شماره چهارم.

##

ترک‌زاده، جعفر؛ امیری طیبی، مسلم و محمدی، قدرت‌الله (1396)، تدوین الگوی مدیریت جهادی مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری (دام ظله العالی)، نشریه مطالعات راهبردی بسیج، دوره 20، ش 2.

##

تولایی، روح‌اله و صباغی زهرا (1394)، ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮕﻮی ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺟﻬﺎدی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮﮐﯿﺐ روش ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻧﺮم و ﻧﮕﺎﺷﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، نشریه علمی پژوهشی بهبود مدیریت، س 9، ش2.

##

تولایی، روح‌اله و محمدزاده علمداری، مهرداد (1396)، فنون و ابزارهای روش تحقیق در مدیریت، تهران: جهاد دانشگاهی صنعتی امیرکبیر.

##

حجازی‌فر، سعید (1394)، چیستی و مؤلفه‌های مدیریت جهادی،  فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، س23، ش3.

##

حسینی دشتی، سید مصطفی (1385)، معارف و معاریف: دایره‌المعارف جامع اسلامی (جلداول)، ناشر آرایه.

##

حسینی، مهدی؛ موغلی، علیرضا؛ سرلک، محمدعلی و دلجو، غلامحسین (1395)، طراحی مدل سازمان جهادی، نشریه مدیریت سازمانهای دولتی، دوره 4، ش 3 .

##

خرمشاهی، بهاء‌الدین (1377)، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج اول. تهران: انتشارات دوستان و ناهید.

##

خزائی؛ علی‌اکبر، مهرعطا؛ رضا و قاسمی؛ زهرا (1394)، مدیریت جهادی (مفهوم‌شناسی، مؤلفه‌ها و الزامات تحقق)، همایش بین المللی مدیریت.

##

دانائی‌فرد، حسن (1384)، تئوری‌پردازی با استفاده از رویکرد استقرایی: استراتژی مفهوم‌سازی تئوری بنیادی، نشریه دانشور رفتار، دوره 12، ش 11.

##

راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1387)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن (جلد 2)، ترجمه غلامرضا خسروی ‌حسینی، ناشر: مرتضوی.

##

راغب اصفهانی‌، حسین‌بن محمد(1363)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن (جلد 1)، ترجمه غلامرضا خسروی‌حسینی، ناشر: مرتضوی.

##

سجادی، سید جعفر (1379)، فرهنگ معارف اسلامی. ج اول. چ چهارم. ناشر: کومش.

##

سلطانی، محمدرضا (1393)، مدیریت جهادی، چالشها و الزامات، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، س22، ش 8.

##

شماعی کوپایی، میلاد (1393)، شناسایی و تببین ابعاد مدیریت جهادی با استفاده از نظریه‌سازی داده‌بنیاد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.

##

شماعی کوپائی، میلاد و اسمعیلی گیوی، محمدرضا (1393)، مدل پارادایمی مدیریت جهادی با استفاده از نظریه داده‌بنیاد، نشریه چشم انداز مدیریت دولتی، سال5، ش 19.

##

عبدی بهنام و طاهری هشی، علی (1394)، مفهوم‌سازی مدیریت جهادی در پرتو قرآن کریم، فصلنامه علمی پژوهشی دانش بین رشته‌ای مدیریت راهبردی، س 5، ش 18.

##

عزتی، علی (1393)، واکاوی مفهوم مدیریت جهادی، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.

##

عسکری وزیری، علی؛ نادری، محمد‌مهدی؛ زارعی متین، حسن و نوروزی فرانی، محمدتقی (1397)، تبیین مدیریت جهادی و طراحی الگوی آن در نظام جمهوری اسلامی ایران، نشریه اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، ش 16 .

##

علی‌احمدی، علیرضا و غفاریان، وفا (1382)، اصول شناخت و روش تحقیق (با نگاهی به مطالعات تاریخی)، نشریه علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س)، ش 46 و 47.

##

علی‌شیری، محمدمهدی؛ تولایی، روح‌اله و بیدی، مجتبی (1395)، اصول حاکم بر مدیریت جهادی: تحلیلی کیفی از تجربه مدیریت جهادی در کشور، فصلنامه چشم‌انداز مدیریت دولتی، ش 28.

##

قائدعلی و عاشوری (1391)، مدیریت جهادی نمونه‌ای از به‌کارگیری مبانی مدیریت اسلامی، اولین همایش علمی مدیریت جهادی.

##

قرشی، سید علی‌اکبر (1386)، قاموس قرآن، ج دوم، چ یازدهم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

##

کوشکی، محمد رضا (1393)، مدیریت جهادی چیست (با تأکید بر منظومه فکری مقام معظم رهبری). قابل بازیابی در: سایت ناب.

##

لطیفی، میثم و سعدآبادی، حسن (1393)، پژوهشی پدیدارشناسانه برای فهم جوهره مدیریت جهادی، نشریه راهبرد فرهنگ، دوره 7، ش 28.

##

مرادی و فیروزآبادی (1397)، ارائه الگوی مطلوب مدیریت جهادی در انقلاب اسلامی (موردکاوی رهنمودهای رهبر انقلاب اسلامی)، مجله پژوهشنامه انقلاب اسلامی، دوره 8، ش28.

##

مصباح یزدی، غلامرضا (1383)، اخلاق و عرفان اسلامى، نشر معرفت.

##

مصباح یزدی، محمد تقی (1383)، جنگ و جهاد در قرآن، چ دوم، ناشر: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).

##

معدنی، جواد و میری، محمد (1398)، تدوین الگوی مدیریت جهادی در مدیریت مرزها: مطالعه ترکیبی، نشریه مطالعات راهبردی ناجا، دوره 4، ش14.

##

نوری، روح اله (1395)، مدیران جهادی، اشتراکات و افتراقات با برنامه‌ریزی رایج، نشریه مدیریت در اسلام، ش 29 و 30.  

##         

یخچالی، مصطفی (1394)، شناسایی و توصیف الگوی سازمان جهادی در بخش صنعت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق(ع).

##

منابع انگلیسی

##
Attride-Stirling, J. (2001), “Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research”, Qualitative Research, Vol. 1, No. 3, Pp. 385-405.
##
Boyatzis, R. E. (1998), Transforming qualitative information: thematic analysis and code development, Sage.
##
Braun, V. & Clarke, V. (2006), “Using thematic analysis in psychology”, Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, Pp. 77-101.
##
Jitesh Thakkar, S.G. Deshmukh, A.D. Gupta and Ravi Shankar, (2007). “Development of a balanced scorecard An integrated approach of Interpretive Structural Modeling (ISM) and Analytic Network Process (ANP)”, International Journal of Productivity and Performance Management , 56 ( 1), 25-59.
##
Ravi V., Shankar R. (2004). Analysis of interactions among the barriers of reverse logistics. Technological Forecasting and Social Changes. 72 (8). 1011-1029.
##
Ravi, V. Shankar, R. Taiwari, M.K. (2005).”Productivity improvement of a computer hardware supply chain”. International Journal of Productivity and Performance Management, 54,(4), 239-25.
##