شناسایی ابعاد نیازهای اجتماعی در صحیفه سجادیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری مدیریت منابع انسانی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه لرستان و پژوهشگر دانشگاه قم

2 دانشیار دانشکده علوم افتصادی و اداری، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

3 دانشیار دانشکده علوم افتصادی و اداری دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

چکیده

نیاز به حیات اجتماعی، بخش مهمی از زندگی انسان است که توجه به آن در سازمان به‌عنوان یکی از اجزای محیط اجتماعی، ضروری است. علت این مسئله این است که یکی از مهمترین عوامل ارتقای بهره‌وری در سازمان، توانایی ایجاد انگیزش مؤثر در کارکنان بر اساس شناخت نیازهای انسان است. ازسوی دیگر تفاوتهای فرهنگی، آسیبهای ناشی از استفاده از الگوهای انگیزشی غربی، ضرورت افزایش بهره‌وری و ضعف ابزارهای انگیزشی در سازمانهای ایرانی ایجاب می‌کند تا الگوهای بومی برای شناخت نیاز و انگیزش انسانی برپایه فرهنگ اسلامی ارائه شود؛ بنابراین در راستای این هدف، در این پژوهش، از صحیفه سجادیه به‌عنوان منبع داده‌ها به‌منظور تدوین الگو استفاده شد. تحلیل داده‌ها، با روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم‌افزار مکس کیودا انجام شد. دراین تحقیق پس از کنکاش در مجموعه داده‌ها، الگویی جدید از نیازها بر اساس فرهنگ اسلامی، تحت عنوان نیاز به حیات اجتماعی ارائه شد که مؤلفه‌های ده­گانه­­ آن تعریفی متمایز از نیازهای منابع انسانی ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying the Dimensions of Social Needs in Sahifah Sajjadiyah

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Ebrahimi 1
  • Hojjat Vahdati 2
  • Reza Sepahvand 3
  • Mahmoud Reza Ismaili 2
1 Corresponding author: PhD candidate in human resource management, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Lurestan University, Researcher at Qom University
2 Associate professor at the Faculty of Economics and Administrative Sciences, Lurestan University, Khorramabad, Iran
3 Associate professor, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Lurestan University, Khorramabad, Iran
چکیده [English]

The need for social life contains an important part of human life, which must be considered in the organization as a component of the social environment. The reason for this underlies the fact that one of the most important factors for improving productivity in the organization encloses the ability to create effective motivation in employees on the basis of the recognition of human needs. On the other hand, cultural differences, damages caused by resorting to Western motivational models, the need to increase productivity and the deficiencies of motivational tools in Iranian organizations suggest that the local models be provided to recognize human needs and motivation based on Islamic culture. Hence, in line with this objective, Sahifah Sajjadiyah is used as a data resource of this research in order to compile the model. Max Kyoda software was used for data analysis of this thematic analysis research. Having explored the data set, a new model of needs based on Islamic culture was designed under the title of the needs for social life, the ten components of which provided a distinguished definition of human resource needs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Need
  • motivation
  • social needs
  • Sahifah Sajjadiyah
  • social life
قرآن کریم (1384)، ترجمه آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
نهج‌البلاغه (1379)، شریف رضی، ترجمه محمد دشتی، قم: مؤسسه تحقیقاتی امیرالمومنین(ع).
صحیفه سجادیه (1390)، نرم افزار دانشنامهاصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان.
انصاریان، حسین(1389)، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، تهران: دارالعرفان.
آرمسترانگ، مایکل (1389)، مدیریت استراتژیک منابع انسانی، ترجمه سید محمد اعرابی و مهدیه امید، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
احمدنیا آلاشتی، سیامک؛ محمدی، ابوالفضل؛ بازرگانی، محمد؛ اسکندری، مجتبی (1393)، الگوی انگیزش انسان در سازمان از دیدگاه قرآن کریم، فصلنامه مدیریت اسلامی، 21 (2): 11 ـ 36.
استوارت، گرک ال؛ براون، کنت جی (1393)، مدیریت منابع انسانی، پیونداستراتژی و عمل، ترجمه: سید محمد اعرابی و مرجان فیاضی، تهران: مهکامه.
اعظمی، امیر (1392)، پژوهش‌های مدیریت اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ال.پتری، هربرت؛ مطهری طشی، جمشید (1382)، مزلو و خودشکوفایی، مجله معرفت 69 : 100 ـ 94.
الوانی، سیدمهدی (1388)، مدیریت عمومی، تهران: نشر نی.
امام جمعه، مهدی (1394)، تبیین رابطه کثرت حیات اجتماعی و ظهور مقامات انسان کامل با تمدن مهدوی، بر اساس مبانی عرفان و فلسفه اسلامی، مشرق موعود، 9 (34): 131 ـ 148.
انصاری رنانی، قاسم، (1381)، نقدی بر نظریه سلسله مراتبی بودن نیازها، مطالعات مدیریت، 33 : 88 ـ 53.
براندن، ناتانیل (1380)، روان شناسی عزت نفس، ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران: نخستین.
بوذری نژاد، یحیی (1391)، منشأ حیات اجتماعی از نظر علامه طباطبایی، نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان،2(2): 41 ـ 62.
جوادی آملی، عبدالله (1382)، حیات حقیقی انسان در قرآن، تدوین: امین دین، غلام علی؛ بند علی، سعید، جلد 15. قم: مرکز نشر اسراء.
حائری‌ شیرازی، محمدصادق (1378)، حیات الهی، تهران: لوح محفوظ.
رابینز، استیفن پی (1390)، مبانی رفتار سازمانی، ترجمه علی پارساییان و سید محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
رضائیان، علی (1385)، مبانی سازمان و مدیریت، تهران: سازمان سمت.
ریو، جان مارشال (1376)، انگیزش و هیجان، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: نشر ویرایش.
سلطانی، محمدرضا (1392)، درآمدی بر شناسایی نیازهای انسان از دیدگاه قرآن با تأکید بر برتری نیازهای معنوی درسلسله مراتب نیازها، فصلنامه مدیریت اسلامی، 1 (21): 9 ـ 43.
شجاعی، محمد صادق (1391)، انگیزش و هیجان، نظریه‌های روانشناختی و دینی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شجاعی، محمد صادق (1386)، نظریه نیازهای معنوی از دیدگاه اسلام و تناظر آن با سلسله مراتب نیازهای مزلو، مطالعات اسلام و روان شناسی، (1): 87 ـ 116.
شکیباپور، عنایت‌الله (1363)، دایره‌المعارف روانشناسی، شامل مباحث مختلف روانشناسی و روانکاوی، تهران: فروغی.
شهابی، محمود (1361)، رهبر خرد، چاپ ششم. تهران: کتابفروشی خیام.
شهری، محمدحسین (1384)، معرفی کتاب ابعاد انسانی و اجتماعی صحیفه سجادیه، سفینه، دانشگاه علوم اسلامی لندن، 3 (9): 149 ـ 167.
شیخ زاده، محمد (1392)، رهبری خدمتگزار، ج 2. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شیخ صدوق (1378ق)، عیون أخبارالرضا، اول، تدوین: لاجوردی، مهدی، ج 2، تهران: نشر جهان.
صدوقی، محمد (1386)، پژوهش کیفی در روانشناسی و علوم رفتاری، تهران: هستی نما.
طاهری کل کشوندی، مسلم؛ اله بداشتی، علی (1394)، فرآیند معناجویى زندگى و نقش آن درایجاد حیات اجتماعى مؤمنانه، پژوهش‌های فلسفی کلامی، (63): 92 ـ 75.
طبرسی، فضل بن حسن (1377)، جوامع الجامع، ترجمه حبیب روحانی،ج 1، مشهد: آستان قدس.
طهماسبی بلداجی، اصغر(1391)، برنامه‌های قرآن در سبک و سیاق زندگی اجتماعی، مجله قرآنی کوثر، 45 :1 ـ 10.
عمید، حسن (۱۳۷۱)، فرهنگ عمید، هشتم. تهران: امیرکبیر.
فارابی، ابونصر (1991)، آراء اهل مدینه الفاضله. تدوین: البیر نصری، نادر ، بیروت: دارالمشرق.
فارابی، ابونصر (۱۴۰۳)، تحصیل‌السعاده، تدوین: آل یاسین، جعفر. بیروت: دار الاندلس.
فرقانی، مرتضی؛ نوری، نجیب‌الله؛ شیخ شعاعی، علیرضا (1391)، نگاهی به روانشناسی اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
فیضی، طاهره (1390)، مبانی سازمان و مدیریت، تدوین: مدنی، داوود، تهران: دانشگاه پیام نور.
کارور، چارلز اس؛ شی یر، مایکل اف (1387)، نظریه های شخصیت، ترجمه احمد رضوانی، مشهد: آستان قدس رضوی.
کاظمی، الهام (1395)، حیات اجتماعی موسیقی آوازی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه هنر تهران: دانشکده موسیقی.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، چهارم، تدوین: غفاری، علی‌اکبر، ج 2. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
کمالی، یحیی (1397)، روش‌شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاستگذاری عمومی، سیاستگذاری عمومی 4 (2): 189 ـ 208.
گائینی، ابوالفضل (1390)، درسنامه مبانی معرفت‌شناسی تئوری‌های سازمان و مدیریت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
گائینی، ابوالفضل (1392)، مدیریت منابع انسانی با رویکرد اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
محمدی، مهدی (1397)، طراحی الگوی تربیت و آموزش مدیران نهادی جمهوری اسلامی مبتنی بر شایستگیها، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه لرستان: دانشکده مدیریت و اقتصاد، گروه مدیریت.
مدنی، سید علیخان(1411ق)، ریاض السالکین، شرح عربی صحیفه سجادیه، قم: نشر جامعه مدرسین.
مصباح یزدی، محمد تقی (1376)، اخلاق در قرآن، ج 2. قم: مؤسسه پژوهشی امام خمینی(ره).
مطهری، مرتضی (1385)، جامعه و تاریخ، تهران: صدرا.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1362)، مبدا و معاد، تدوین: نورانی، عبدالله، ترجمه: الحسینی اردکانی، احمد بن محمد. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
نورایی، محسن؛ رزاقی، رحمت؛ موسوی، محسن؛ باقرزاده خجسته، حسن (1398)، نقش آموزه‌های قرآنی، اسلامی و عرفانی بر سبک زندگی اجتماعی، عرفان اسلامی: 193 – 210.
منابع انگلیسی
Britannica (1768), https://www.britannica.com/topic/social-structure.
Bruggencate, T., Luijkx, K., Sturm, J.(2018), Social needs of older people: Asystematic literature review, Ageing and Society, 38(9), 1745-1770. https://doi.org/10.1007/s10902-020-00287-9
Buijs, V.L., Jeronimus, B.F., Lodder, G.M.A. et al. (2020), Social Needs and Happiness: A Life Course Perspective, Journal of Happiness Studies. https://doi.org/10.1007/s10902-020-00287-9
certo، s. e. (1994). Modern Magmant. diversity،quality،ethies،and the global enviroment. Allyn and Bacon.
Cherrington، D. (1989), Organizational Behavior: The Mangment of Individual and Organizational Performance. Boston: Allyn and Bacon.
Hofstede، G. (1993). Cultural Constraints in Management Theories. The Executive، 7، 81-94.
Murray، H. (1938). Explorations in Personality. Oxford University Press: New York.
Ormel, J., Lindenberg, S., Steverink, N., Verbrugge, L. M. (1999). Subjective well-being and social production functions, Social Indicators Research, 46(1), 61–69. https://link.springer.com/article/10.1023%2FA%3A1006907811502
Triandis, H (2004), The Many Dimentions of Culture, Academy of Managment Executive 18(1), 88-93. 2018. 18 October. 
Thrive Global (nd), https://thriveglobal.com/stories/definition-of-social-life-what-it-is-meaning-and- concept/.