تبیین مضمونهای تعالی اخلاق سازمانی در پرتو نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 نویسنده مسئول: استاد گروه مدیریت دولتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 دانشیار گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

چکیده

اخلاق سازمانی، حاوی معیارهای اخلاقی است که سازمانهای امروزی برای انجام هرچه بهتر کارهای خود، به آن نیازمندند. از سوی دیگر باتوجه به اینکه نهج‌البلاغه از آموزه‌های اخلاقی سرشار است و می‌توان به تبیین مضمونهای تعالی اخلاق سازمانی با استفاده از این منبع مهم پرداخت. روش پژوهش، آمیخته است. در بخش کیفی با کمک تحلیل مضمون، مضمونهای تعالی اخلاق سازمانی از نهج‌البلاغه استخراج شد. با استفاده از تحلیل مضمون،231 مضمون پایه، 67 مضمون فرعی، 8 مضمون اصلی و 4 مضمون کلی استخراج گردید. برای محاسبۀ اعتمادپذیری از ارزش اعتماد لینکلن و گویا استفاده شد. محاسبۀ پایایی با کمک ضریب توافق بین دو شناسه‌گذار انجام شد. برای روایی از ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) استفاده شد. در قسمت کمیِ پژوهش با استفاده از روشDematel ، رابطۀ یکطرفه و دوطرفه، مضمونهای کلی تعالی اخلاق سازمانی  بررسی گردید. در میان چهار مضمون کلی استخراج‌‌شده، توجه به ارتباط اخلاقی و دقت در انتخاب و گزینش افراد، عناصر علی است. هم‌چنین توجه به ارتباط اخلاقی و توجه به ایجاد شرائط و محیط اخلاقی، بیشترین تعامل را با دیگر مضمونها دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Explanation of the Themes of Organizational Ethics Excellence in the View of Nahj al-Balaghah

نویسندگان [English]

  • Masood Haghighat Shahrestani 1
  • Ali Asghar Poorezzat 2
  • Gholamreza M’emarzadeh Tehran 3
  • Naser Hamidi 4
1 PhD candidate at the Department of Public Administration, Islamic Azad University of Qazvin, Iran
2 Corresponding author: professor of public Administration, University of Tehran, Iran
3 Associate professor at the Department of Public Administration, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
4 Associate professor, Department of Public Administration, Islamic Azad University of Qazvin, Iran
چکیده [English]

Organizational ethics contains moral standards that organizations of these days need to carry out their business well. On the other hand, considering the fact that Nahj al-Balaghah is full of moral instructions, it is possible to explain the themes of organizational ethics excellence through this important source. This is a mixed research. In the qualitative part, the themes of organizational ethics excellence were extracted from Nahj al-Balaghah through theme analysis. Using theme analysis, 231 basic themes, 67 sub-themes, 8 main themes and 4 general themes were extracted. Lincoln and Juba's trust value was used to measure the reliability. Reliability was confirmed by agreement coefficient between the two identifiers. The relative content validity coefficient (CVR) and content validity index (CVI) were used for confirming the validity. Using Dematel method in a quantitative part of the research, the one-way and two-way relationships and the general themes of organizational ethics excellence were examined. Attention to ethical relation and precise selection of individuals composed the causal elements among the four general themes extracted. Furthermore, paying attention to moral communication and consideration of creating moral conditions and environment presented the most interaction with other themes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Organizational ethics
  • the transcendence of morality in Nahj al-Balaghah
  • thematic analysis of Nahj al-Balaghah
  • Dematel method
  • organizational ethics in Nahj al-Balaghah
نهج‌البلاغه (1392)، ترجمۀ عبدالحمید آیتی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ شانزدهم.
آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه؛ جلالی، رضا (1397)، تحقیق در عملیات نرم: رویکردهای ساختاردهی مسئله، تهران: سازمان مدیریت صنعتی، چ سوم.
احمدی طهرانی، الهام؛ نعیمی، صدیقه‌السادات؛ خادمی کلانتری، خسرو؛ اکبرزاده باغبان، علیرضا؛ توکلی زاده، سارا (1396)، تطابق فرهنگی و بررسی اعتبار محتوای فارسی محور یک پرسشنامه معیار تشخیصی برای اختلالات مفصل فکی ـ گیجگاهی، طب توانبخشی، ش3: 140 ـ 133.
پورمجرب، گل آرا؛ زارعی متین، حسن؛ پورعزت، علی اصغر، یزدانی، حمیدرضا (1399)، شناسایی مؤلفه‌های سازمان اخلاقی از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه، مدیریت اسلامی، س 28، ش 1: 174 ـ 149.
حسنقلی پور یاسوری، طهمورث؛ فقیهی پور، جواد؛ فقیهی پور، سمیه (1394)، روش تحقیق به زبان ساده؛ پژوهش کیفی، تهران: نشر دارالفنون، چ اول.
حسنی، محمد (1394)، رویکردهای نوین در تربیت اخلاقی، تهران: مؤسسۀ فرهنگی مدرسۀ برهان، چاپ اول.
حضرتی، مرتضی؛ معمارزاده طهران، غلامرضا (1393)، ارائۀ مدلی از رهبری اخلاقی سازگار با سازمانهای دولتی ایران، مجلۀ مدیریت توسعه و تحول، ش 18: 70  ـ63.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1394)، طایر فرخ پی: کمالات انسانی در نهج‌البلاغه. تهران: انتشارات دریا، چاپ پنجم.
رضایی، شمس‌الدین (1396)، طراحی مدل درآمدزایی باشگاه‌های فوتبال ایران: با رویکرد گراند تئوری، پژوهشهای کاربردی در مدیریت ورزشی، ش 3: 116 ـ 101.
ساکی، رضا؛ سادات صدوق، مریم؛ حمیدی، فریده (1395)، رابطۀ بین اخلاق سازمانی و عملکرد شغلی مدیران، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، ش 1 (11): 126  ـ 117.
صانع پور، مریم (1395)، چندصدایی اخلاقی دردنیای مجازی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
غلامی، علیرضا (1388)، «اخلاق سازمانی: مشکلات، موانع و راهکارها»، دو ماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس، س ششم، ش 25: 85 ـ 65.
غیاثی، مصطفی؛ امینایی، بهنام (1394)، آموزش جامع تکنیک دیمتل با رویکرد پایان نامه نویسی. مرکز علوم مدیریت آریا مدیر.
فرامرز قراملکی، احد (1395)، اخلاق حرفه‌ای. تهران: نشر مجنون، چ هشتم.
فرانکنا، ویلیام کی (1392)،  مبانی فلسفه. ترجمۀ هادی صادقی،  قم: کتاب طه، چ چهارم.
قابزلو، طوبی؛ نادری، نگین (1395)، بررسی منشور اخلاقیات سازمانی با بهره گیری از کلام امیرمؤمنان در نهج‌البلاغه، سومین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، مشهد: 12 ـ 1.
مُنزل، دونالدس (1391)، مدیریت اخلاق حرفه‌ای.  ترجمه سید علی‌اکبر احمدی، مژگان سیاهکل‌رودی و امیر نیکزاد. تهران: انتشارات مهکامه، چ دوم.
منطقی، محسن (1397)، بررسی رابطۀ اخلاق سازمانی و معنویت سازمانی،  معرفت فرهنگی اجتماعی، ش 4 (9): 109 ـ 89.
مشایخی پور، محمدعلی (1390)، مبانی اخلاق کار از دیدگاه امام علی(ع)، مدیریت اسلامی، س 19، ش 1: 65 ـ 37.
موسوی داودی، سید مهدی؛ حضوری، محمد جواد؛ نجاری، رضا؛ رستگار، عباسعلی (1395)، طراحی و تبیین مدل ارزشیابی سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج‌البلاغه، مدیریت سازمانهای دولتی، دوره 5، ش 1: 48 ـ 33.
موسوی داودی، سید مهدی؛ حضوری، محمد جواد؛ نجاری، رضا، رستگار، عباسعلی (1396)، ارزیابی میدانی الگوی ارزشهای سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج‌البلاغه، مدیریت اسلامی، س 25، ش 1: 121 ـ 91.
میرمحمد تبار، سید احمد؛ مجدی، علی اکبر؛ سهرابی، مریم (1396)، فراتحلیل عوامل مؤثر بر اخلاق سازمانی، راهبرد مدیریت، ش 37: 211 ـ 188.
یوسفی، زهره (1391)، بررسی رابطه اخلاقگرایی مدیران و فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران، دانشکدۀ مدیریت.
منابع انگلیسی
Crigger, Nancy & godfrey, Nelda (2014), "From the inside out: A new approach to teaching professional identity formation and professional ethics”, journal of professional nursing,No. 5: 1-7.
Grigoropoulos, Jenny  E.(2019), “The Role of Ethics in 21st Century Organizations”, International Journal of Progressive Education, Volume 15 Number 2: 167-175.
Harvey, Michael & Treadway,  Darren & Thompson Heames , Joyce & Duke , Allison)2008), “ Bullying in the 21st Century Global Organization: An Ethical Perspective” , Journal of Business Ethics, No 85:  27–40.
Kawaauhau, donala kahealani )2015(, "a quantitative study of the relationship of work ethics,job satisfaction and worker retention in the nathve Hawaiian population," dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy applied management and dicision sciences, walden university.
 Kotsopoulou, Anastasia & Melis, Athanasios & Violette  Irene, Koutsompou  &  Karasalidou, Christina (2015),"E-therapy: The ethics behind the process ", International Conference on Communication ,management and information technology, 1-8.
lincoln, Yvonna S. & Egon G. Guba. (1986), “But Is It Rigorous? Trustworthiness and Authenticity in Naturalistic Evaluation”  new direction for program evaluation, san Francisco: Jossey- Bass, No.30:  73-83.
Letendre, marie (2015) “organizational ethicshttps://www.researchgate. net/ publication / 302472978_Organizational_Ethics: 1-11.
maguire, moira & Delahunt, brid (2017), “ doing a thematic analysis: a practical, step- by- step guide for learning and teaching scholars” all irelan journal of teaching and learning in higher education (AISHE-J),  vol 8, NO 3: 33501-33514
Nafei, Wageeh (2015), “The Influence of Ethical Climate on Job Attitudes: A Study on Nurses in Egypt”, International Business Research; Vol. 8, No. 2: 83-99.
Sandu,Antonio & caras, Ana (2014), “some considerations on the construction of ethics policies. Shared ethics and communicative action”. Procedia- social and behavioral sciences, No.149: 846-854.
Simões, Eduardo &  Duarte, Ana Patricia & Neves, José & Silva,Vítor Hugo (2019), “Contextual determinants of HR professionals’ self-perceptions of unethical HRM practices”, European Journal of Management and Business Economics, No.1: 90 -108.
Yalçın,Yusuf , Gençbüyür,  Halil İbrahim,(2015), Libraries in the Light of the Concepts of Administrative Ethics and Organizational Justice: Libraries in Izmir, Journal of Balkan Libraries Union, Vol 3, No. 2:  21-27.