ارائه الگوی مدیریت بحران حضرت ابراهیم(ع) با بهره‌گیری از ابعاد چرخه سامانه مدیریت بحران جامع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 نویسنده مسئول: استادیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)، مشهد، ایران

3 استادیار دانشکده مهندسی صنایع و مدیریت، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

این مقاله با هدف تبیین نقش حضرت ابراهیم(ع) در مدیریت بحرانهایی که ایشان با آنها روبه‌رو بود درصدد است تا الگوی مدیریت بحران آن حضرت را با بهره‌گیری از ابعاد چرخه سامانه مدیریت بحران جامع ارائه کند. مطالعه موردی سیره حضرت ابراهیم(ع) به این دلیل حائز اهمیت است که ایجاد الگوی مدیریت بحران آن حضرت می‌تواند الگوی مناسبی برای مدیریت بحران در سازمانهای امروزی به‌طور عام باشد. روش پژوهش به‌لحاظ هدف، کاربردی و چگونگی گردآوری اطلاعات نیز توصیفی ـ تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات، بررسی و مطالعه متون و اسناد است. این پژوهش با رویکرد کیفی ـ پدیدارشناسانه و با استفاده از روش تحلیل هرمونتیک در مطالعه متون در مشخص‌کردن ابعاد و مؤلفه‌های مدیریت بحران حضرت ابراهیم(ع) با بهره‌گیری از ابعاد چرخه سامانه مدیریت بحران جامع با توجه به مؤلفه‌های پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازسازی سعی کرده است. نتایج تحلیل نشان داد مدیران با داشتن ذهنی کل‌نگر می‌توانند در سازمان خود مشکل اصلی را شناسایی، و با ایجاد بحرانی عمدی، بحرانهایی را مهار کنند که پنهان و راهبردی است و در رفع آن بحران اقدام کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing the Crisis Management Model of Ibrahim (AS) through the Dimensions of the Comprehensive Crisis Management System Cycle

نویسندگان [English]

  • Elaheh Ebrahimi 1
  • Amir Ghafourian Shagerdi 2
  • Saeed Aibaghi Esfahani 3
1 Phd Student, Faculty of Economics, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran
2 Assistant Professor,Faculty of Management and Accounting, Imamreza International University.
3 Assistant Professor, Faculty of Industrial Engineering and Management, Shahroud University of Technology, Shahroud, Iran
چکیده [English]

This study is intended at identifying the method of Prophet Ibrahim (AS) in managing the crises he faced, in order to design the model of his crisis management by referring to the dimensions of the comprehensive crisis management system cycle. A case study of the life story of Prophet Ibrahim (AS) can be important in that the creation of a crisis management model of this Prophet can present a good model for crisis management in today's organizations in general. This applied research follows a descriptive-analytical method for data collection. Review the related texts and documents contains the tool for data collection. Througha qualitative-phenomenological approach using hermeneutic analysis method, this research reviews the texts for identifying the dimensions and components of crisis management of Prophet Ibrahim (AS) using the dimensions of the comprehensive crisis management system according to the components of prevention, preparedness, response and reconstruction. The results of the analysis revealed that through a clear mind, managers can identify the main challenges in their organizations, and take action to resolve the crises by creating a deliberate crisis, control strategic hidden crises.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophet Ibrahim (AS)
  • crisis management
  • comprehensive crisis management system cycle
قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی (1392)، انتشارات عابدزاده.
نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی (1379)، قم: انتشارات مشهور.

ابن بابویه، محمد بن علی (1372)، عیون اخبار الرضا، ترجمه حمید رضا مستفید، تهران: نشر صدوق.

احمدی، سید علی‌اکبر؛ رسولی، رضا؛ رجب‌زاده قطری، علی و پویای قلی زاده، پریسا (1391)، ارائه مدل مدیریت بحران با تمرکز بر نظام مدیریت منابع انسانی برای بیمارستانهای شهر تهران. مدیریت دولتی، ش10:  24 ـ 1.

باقری، مصباح الهدی (1380)، جنبه‌هایی از مدیریت بحران پیامبر اکرم(ص) با تأکید بر موارد خاص: چهار غزوه «بدر»، «احد»، «احزاب» و «تبوک»، مجله اندیشه صادق، ش 4 ـ 3: 21 ـ 3.
پورحسینی، سمیرا سادات و ربیعی، علی (1393). مدیریت بحران: مفاهیم، الگوها و شیوه‌های برنامه ریزی در بحران‌های طبیعی. تهران: تیسا. 156 ـ 123.
پور رستمی، حامد (1392)، راهبردشناسی مدیریت بحران در سیره زینب کبری (علیها السلام)، نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی، ش 2: 85 ـ 55.
پور عزت، علی اصغر و قلی پور، آرین (1387)، برنامه‌ریزی مدیریت بحران کاربرد نظام برنامه ریزی سلولی چندلایه در رسانه ملی برای مدیریت بحران در نظام‌های اجتماعی، پژوهشهای ارتباطی: 178 ـ 163.
تولایی، روح‌الله (1393)، بررسی مبانی تئوریک مدیریت بحران، مدیریت بحران، ش 3: 123 ـ 117.
تولایی، روح‌الله (1396)، مدیریت بحران در سیره امیرالمؤمنین(ع)، فصلنامه علمی توسعه سازمانی پلیس،       ش 14: 88 ـ 65.
جزائری، نعمت الله بن عبدالله (1381)، قصص‌الانبیاء (قصص القرآن)، ترجمه فاطمه مشایخ، تهران: فرحان. 130 ـ 127.
جعفری، داود (1398)، مدیریت بحران در محیط کسب‌‌وکار امروز، نقش راهبردی منابع انسانی، فصلنامه مدیریت بحران و وضعیت‌های اضطراری، ش 8: 42 ـ 32.
جمیلی، حسن ؛ سواری، احمد (1399)، بررسی جایگاه مشارکت‌های مردمی در مدیریت بحران، پژوهشهای نوین علوم جغرافیایی، معماری و شهرسازی، ش 23: 138 ـ 129.
حسنی، مجید و نقی‌پور فر، ولی‌الله (1396)، پویایی‌شناسی سیره حضرت علی(ع) در مدیریت بحران جنگ جمل، مدیریت اسلامی، ش 3: 137 ـ 115.
حسینی، مازیار  و همکاران (1387)، مدیریت بحران، تهران: مؤسسه نشر شهر: 153 ـ 149.
خانپور، محمد و خدیجه خانپور (1394)، چرخه مدیریت بحران، اولین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع، مدیریت و حسابداری، بصورت الکترونیکی، موسسه پژوهشی البرز.
ﺧﻄﯿﺒﯽﮐﻮﺷﮑﮏ، ﻣﺤﻤﺪ (1384)، درآمدی ﺑﺮ ﻧﻘﺶ اﺳﻼم در ﺣﻞ ﺑﺤﺮانﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ـ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺣﺼﻮن، ش 5: 58 ـ 35.
خطیری، خدیجه؛ حسام، رسول؛ یخینانی، روح‌الله (1394)، کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی.

رابرت تیلر کلمن (1952) تصمیم‌گیری در شرایط بحران و فرایند خط مشی‌گذاری. ترجمه محسن وارثی و ابوالقاسم حکیمی پور 1385. تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی: 122 ـ 115.

سلیمانی، زهرا؛ منتظرالقائم، اصغر (1393)، تمدنسازی انبیای ابراهیمی، مدیریت اقتصادی و عدالت اجتماعی (با تأکید بر حکومت حضرت یوسف(ع)، فصلنامه معرفت ادیان، ش 2: 22 ـ 7.
شکرچی‌زاده، احمد رضا؛ خدادادی نژاد،  کیامرز، ساسان، علی و مرادی، فرهاد (1393)، راهبردهای مدیریتی بحران در بحرانهای درون سازمان، اولین همایش ملی مهندسی عمران، شهرسازی و توسعه پایدار.
طباطبایی، سید محمد حسین (1360)، تفسیر المیزان، تهران: دار الکتاب الاسلامیه.
عسکری ماسوله، سعید؛ افشار، مهدی؛ محمدی، مینا (1395)، تأثیر نظام مدیریت منابع انسانی بر کیفیت عملیات مدیریت بحران مطالعه‏ موردی: ستادهای مدیریت بحران شهرداری تهران، دو فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران. ش 1: 47 ـ 39.
عزیز آبادی فراهانی، فاطمه؛ سلطانی زاده، نرگس؛ حیدری، داود؛ زاهدی، مریم و یعقوبی رزگی، سمانه (1398)، بحران فرهنگی و راهکارهای مقابله با آن با توجه به سلامت اجتماعی و بهره‌گیری از روش مدیریتی برگرفته از قرآن و پیشگامان دینی اسلام، پژوهش در دین و سلامت، ش 2: 137 ـ 127.
قرائتی، محسن (1374)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
مجلسی، محمد باقر (1403 ق)، بحارالانوار، بیروت: مؤسسه الوفاء: 257 ـ241.
متولی حبیبی، مسلم (1385)، 6 گام مؤثر در مدیریت بحران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ش 167: 32 ـ 21.
ﻣﺤﻤﺪی ﺳﯿﺮت، حسین و ﻗﺎﺳﻢﭘﻮر، محسن (1394)، واﮐﺎوی ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺤﺮان در ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻗﺮآﻧﯽ، ﻧﺸﺮﯾﻪ ﻣﻌﺮﻓﺖ، ش 214: 84 ـ 69.
مطهری، مرتضی (1392)، امامت و رهبری، قم: مرکز نشر آثار استاد شهید مطهری، انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1379)، حماسه حسینی، قم: مرکز نشر آثار استاد شهید مطهری، انتشارات صدرا، ج 2: 246.
مولایی نیا، عزت الله؛ نجات‌بخش اصفهانی، علی (1396)، ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺎﺧصهای ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺧﺎرج ﺳﺎزی ﻗﺮآن از ﻣﻬﺠﻮرﯾﺖ (ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ: ﺑﺤﺮان ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻗﻮم ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﯽ(ع))، ﻧﺸﺮﯾﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﺮدا، س 16: 72 ـ 55.
نجفی، علیرضا (1392)، نقش مدیریت بحران منابع انسانی در نگهداری کارکنان آموزش و پرورش استان اصفهان، اولین کنفرانس بین المللی حماسه سیاسی (با رویکردی بر تحولات خاورمیانه) و حماسه اقتصادی (بارویکردی بر مدیریت و حسابداری).
ناظم بکائی، محسن؛ مردانی نوکنده، محمد حسین؛ نوروزی، محمد (1389)، ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺒﯿﯿﻦ اﻧﺤﻄﺎط ﻓﺮﻫﻨﮕـﯽ از دﯾـﺪﮔﺎه ﻗـﺮآن و آﻣـﻮزه ﻫﺎی دﯾﻨﯽ و اراﺋﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﻋﻤﻠﯽ ﻣأﺧﻮذ از آن، ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ش 43 و 44: 91 ـ 80.
نقی‌پور فر، ولی‌الله؛ علیزاده، محمد؛ یاوری سرسختی، محمد جواد (1396)، نقش حضرت زینب(س) در مدیریت بحران سیاسی مذهبی دوران اسارت، نشریه علمی زن و فرهنگ، ش 31: 56 ـ 45.
ﻧﺼﯿﺒﯽ، ﻣﻬﺪی؛ ﻣﺪﯾﺮی، ﻣﺤﻤﻮد و ﻧﮑﻮﺋﯽ، ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﯽ و ﺣﺴﻨﻮی، رﺿﺎ و ﻧﻮری، ﻣﻬﺪی (1394)، اﯾﺠﺎد ﻣـﺪل ﺗﻌـﺎﻣﻠﯽ اﻃﻼﻋـﺎت و فعالیتهای ذی‌نفعان ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: اﯾﺮان ﺧﻮدرو، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان، ش 8: 36 ـ 23.
 
Beredy, G.F. (1966). Comparative Method in Education . New York: Winston Press.