الگوی تصمیم‌گیری مبتنی بر ارزشهای راهبردی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تربیت بدنی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشیار گروه تربیت بدنی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استاد گروه تربیت بدنی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

چکیده:
این پژوهش به‌دنبال دستیابی به الگوی اکتشافی از تصمیم‌گیری راهبردی بر مبنای ارزشهای اسلامی با استفاده از روش داده‌بنیاد بود. ابتدا با بررسی و تدبر آیه به آیه از ابتدا تا انتهای قرآن مفاهیم ارزشی و نقش آنها در تصمیم‌گیری جمع‌آوری، و با توجه به احادیث مرتبط تکمیل شد. سپس به روش نمونه‌گیری نظری 22 نفر از استادان دانشگاه و روحانیان خبره انتخاب شدند و از آنها مصاحبه نیمه‌ساختاریافته عمیق به عمل آمد. تحلیل داده‌ها به‌صورت مستمر و در سه مرحله شناسه‌گذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد و مصاحبه با متخصصان تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. یافته‌های پژوهش نشان داد حق‌مداری در تصمیم‌گیری راهبردی ارزشی نقش محوری دارد. هم‌چنین ابعاد الگو شامل عوامل زمینه‌ساز (التزام به ارزشها، ارزشهای دنیا، محیط، وراثت)، عوامل مؤثر (ویژگیهای فردی، عوامل راهبردی، استعانت از خدا و شرایط) و عوامل بازدارنده (ضد ارزشها و افراط و تفریط) است که بر کنش متقابل یا فرایند تصمیم‌گیری راهبردی حق‌مدار تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود تصمیم در جهت صحیح خود قرار گیرد و به نتایج مطلوب مانند رضای خداوند منان و نتایج دنیوی و اخروی منتهی شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Model of Decision Making on the Basis of Islamic Strategic Values

نویسندگان [English]

  • mohammad golchin kouhi 1
  • Morteza Rezaei Soufi 2
  • Loghman Keshavarze 3
1 PhD candidate of physical education, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Associate professor of physical education, Payam Noor University, Tehran, Iran.
3 Full professor at the Department of Physical Education, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
This study is aimed at attaining an exploratory model of strategic decision making based on the Islamic values ​​through the use of a grounded theory. Reviewing and contemplating on the Holy Quran from the beginning to the end verse-by-verse, the researchers discovered the concepts of value and their role in decision making and completed them by referring to the related Hadiths. Then, 22 university professors and expert clerics were selected by theoretical sampling to take part in in-depth semi-structured interviews. Data analysis was continued in three stages of open, axial and selective coding, and interviews were sustained with experts up to theoretical saturation. The findings indicated that righteousness-orientation has a fundamental role in strategic value decision making. Furthermore, the dimensions of the model included contextualizing factors (commitment to values, world values, environment values, and inheritance values), influential factors (individual characteristics, strategic factors, asking God for assistance, and the circumstances), and preventive factors (anti-values ​​and going to extremes) which interact with decision making and makes it take the right direction and lead to desirable outcomes such as the Beneficent God's favor and salvation in the present world and the world to come.

کلیدواژه‌ها [English]

  • strategic decision making
  • Islamic values
  • righteous- oriented
قرآن کریم (1385)، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، تهران: نشر جمهوری.
نهج البلاغه (1379)، ترجمه محمد دشتی، چاپ اول، قم: آل علی(ع).
آذر، عادل (1392)، نشست علمی مدیریت با رویکرد اسلامی با تأکید بر روش تحقیق. سلسله نشستهای انجمن مدیریت اسلامی، تهیه و تدوین: انجمن مدیریت اسلامی، حوزة علمیۀ قم، قم: زلال کوثر.
اسماعیلی زاده، عباس؛ محدثی‌فر، مهرناز (1392)، توکل و تأثیر آن بر متغیرهای رفتاری تصمیم‌گیری مدیران از منظر قرآن، مشکوت، ش118: 54 ـ 29.
الوانی، سید مهدی (1386)، مدیریت عمومی،  چاپ سی و یکم، تهران: نشر نی.
باقری، خسرو (1382)، هویت علم دینی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
توکلی، عبدالله (1391)، تحلیل جایگاه ارزشها در مدیریت؛ گامی در نظریه‌پردازی مدیریت اسلامی، روش‌شناسی علوم انسانی، دوره 18، ش71 : 117 ـ 99.
تولایی، روح الله (1386) الگویی برای شناخت مدیریت اسلامی، دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس، دوره 4، ش11: 72 ـ 53.
خسروآبادی، حمیدرضا؛ رضایی‌منش، بهروز (1394)، طراحی الگوی تصمیم‌گیری اخلاقی مدیران مبتنی بر آموزه‌های نهج‌البلاغه، فصلنامه پژوهش‌های نهج‌البلاغه، دوره 3، ش 11: 93 ـ 67.
دانایی فرد، حسن؛ امامی، سید مجتبی (1386)، استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده‌بنیاد، اندیشه مدیریت، دوره 1، ش2: 97 ـ 69.
رازینی، روح الله؛ عزیزی، مهدی (1394)، طراحی الگوی تصمیم‌گیری با رویکرد اسلامی، مدیریت اسلامی، دوره 23، ش1: 73 ـ 4.
رحمان‌سرشت، حسین؛ محمدی نسب، مهدی (1389)، الگوی تصمیم‌گیری راهبردی در رویکرد اسلامی. مطالعات دفاعی استراتژیک،  دوره 10، ش 39 : 32 ـ 9.
رضائیان، علی (1387)، مبانی سازمان و مدیریت. چاپ یازدهم، تهران: انتشارات سمت.
رضوانی، علی (1392)، شاخص‌های تقدیم اهم بر مهم در تزاحم‌های اخلاقی، معرفت اخلاق، دوره 4، ش1: 18 ـ 5.
سعیدی روشن، محمدباقر (1383)، تحلیل زبان قرآن و روش فهم آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شخصیان، فاطمه (1394)، طراحی مدل تصمیم‌گیری استراتژیک با رویکرد اسلامی، رساله دکتری مدیریت بازرگانی. دانشگاه پیام نور.
شیخ حر عاملی، محمد بن حسن (1386)، کتاب جهاد با نفس ـ وسایل الشیعه، ترجمه افراسیابی، قم:  نشر نهاوندی.
علی‌احمدی، علیرضا، علی‌احمدی، حسین (1383)، مدیریت ارزشی با تکیه بر ارزشهای اسلامی، تهران: انتشارات تولید دانش.
علی‌اکبری بابوکانی، احسان؛ قانع، احمدعلی؛ بیگدلی، محمدمهدی؛ عصاره‌نژاد دزفولی، سینا (1396)، واکاوی مبانی تصمیم‌گیری مصلحت‌محور در نظم قواعد فقه (با تأکید بر قاعده نفی ضرر)، دوفصلنامه اسلام و مدیریت، دوره 3، ش11 : 25 ـ 1.
علی‌اکبری، حسن؛ رمضانی، حسین (1391)، بررسی پایه‌های نظری موضوع تصمیم‌گیری مبتنی بر اخلاق، مدیریت اسلامی، س 20، ش 1: 174 ـ 149.
فراست‌خواه، مقصود (1395)، روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی (با تأکید بر نظریه برپایه) گراندد تئوری، تهران: نشر آگاه.
فروزنده دهکردی، لطف‌الله، جوکار، علی اکبر (1386)، مدیریت اسلامی و الگوهای آن، تهران: دانشگاه پیام نور.
فروزنده دهکردی، لطف‌الله؛ محمودی میمند، محمد؛ عابسی، سعید، حدادزاده ، مهدی (1394)، شناسایی عوامل و مؤلفه‌های شهود در تصمیم‌گیری از دیدگاه قرآن کریم. فصلنامه مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره 2، ش12: 107 ـ 90.
فروزنده دهکردی، لطف‌الله؛ ملائی، الهه (1388)، بررسی نظام ارزشی در مدیریت اسلامی و دیگر مکاتب، راهبرد یاس، ش17: 187 ـ 167.
فقیهی، ابوالحسن؛ علیزاده، محسن (1384)، روایی در تحقیق کیفی، فرهنگ مدیریت، دوره3، ش9: 19 ـ 5.
لطیفی، میثم (1390)، روش‌شناسی راهبردهای تدبر در قرآن کریم: استقرایی از پژوهش‌های میان‌رشته‌ای مدیریت اسلامی در دهه اخیر. اندیشه راهبردی مدیریت، دوره 5، ش10:  25 ـ 55.
مبینی دهکردی، علی؛ ربانی، آرزو (1391)، مدیریت راهبردی مبتنی بر ارزش در سطح سازمان. مجلس و راهبرد، دوره 19، ش70: 101 ـ 63.
مصباح یزدى، محمدتقى (1394)، اخلاق در قرآن، ج سوم، تحقیق و نگارش محمدحسین اسکندرى، چاپ هشتم، قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(قدس سره).
مهرابی، امیر حمزه؛ خنیفر، حسین؛ امیری، علینقی؛ زارعی متین، حسن؛ جندقی، غلامرضا (1390)، معرفی روش‌شناسی نظریه داده‌بنیاد برای تحقیقات اسلامی، مدیریت فرهنگ سازمانی،  دوره 23، ش23: 30 ـ 5.
موسوی کاشی، زهره؛ پورمحمدی رودسری، رضا؛  جعفری، حسن؛ صیاد، آرزو؛ موفق، ابوالفضل (1397)، تصمیم‌گیری مدیران حوزه سلامت با رویکرد اسلامی، پژوهش در دین و سلامت، دوره 4،  ش3: 117 ـ 103.
نجاری، رضا (1391)، مبانی مدیریت اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.