الگوی ارتقای اخلاق پژوهش؛ شرایط، بسترها، راهبردها و پیامدها

عبداللهی, حسین; طاهری, مرتضی; غیاثی, سعید; نعمتی, محمدعلی; بابائی, محمدرضا

الگوی ارتقای اخلاق پژوهش؛ شرایط، بسترها، راهبردها و پیامدها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

² استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

³ دانشجوی دکتری رشته مدیریت آموزش عالی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

اخلاق و پژوهش همواره در یک تعامل دوسویه با یکدیگر قرار داشته و بر یکدیگر اثرگذار هستند. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر، ارائه راهبردهایی جهت نیل به پژوهش اخلاقمدار است. باتوجه‌به اهمیت موضوع پژوهش در حوزه علم و مباحث علمی، پژوهشگران بر آن شدند تا پس از واکاوی و شناسایی شرایط، زمینهها و بسترها، نسبت به ارائه راهبردها اقدام نمایند. این مطالعه ازنظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی بوده و در گام اول با جستجوی کلیدواژههای مختلف در مهم‌ترین بانکهای اطلاعاتی پژوهشها و مقالات داخلی و خارجی، 128 اثر شناسایی و انتخاب شد که مستقیماً به اخلاق پژوهش پرداخته بود. درادامه با با بهرهگیری از نرمافزار MAXQDA و براساس روش داده‌بنیاد، کدهای اولیه از درون پژوهشهای منتخب استخراج، دستهبندی و به‌عنوان الگوی ارتقای اخلاق پژوهش، ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22516980.1397.26.4.6.3

عنوان مقاله [English]

A Model for Improving Research Ethics: Conditions, Foundations, Strategies and Outcomes

نویسندگان [English]

Hussein abdollahi ¹
morteza taheri ²
saeid Ghiasi ²
Mohammad Ali Nemati ²
Mohammad Reza Babaei ³

¹ Corresponding author: associate professor at Allameh Tabatabaei University, Faculty of Psychology and Educational Sciences

² Assistant professor at the Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabaei University

³ PhD candidate of higher education management, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabaei University

چکیده [English]

This research is a step towards production of science in line with the future of man. The persistence of human communities is dependent on their adherence to ethics. Ethics and research mutually interact and have effect on each other. Therefore, this research is aimed at providing strategies for achieving ethical research. Due to the importance of researches regarding science and scientific issues, the researchers decided to devise strategies after the investigation and identification of conditions and foundations. This research follows an applied purpose. In the first phase, the researchers looked for various keywords in the most important research institutes and internal and external databases. It resulted in the selection of 128 works directly related to research ethics. Finally, using the MAXQDA software and based on the grounded theory, initial codes were extracted from the selected research. They were then categorized and were used to design a model for the improvement of research ethics.

کلیدواژه‌ها [English]

research
research ethics
improving research ethics
grounded theory

مراجع

قرآن کریم.

نهجالبلاغه (1386)، ترجمه محمد دشتی، تهران: نشر ایدون.

بحرینی، نسرین (1389)، اخلاق پژوهش به‌منزله یک دانش، مجله راهبرد فرهنگ، شماره هشتم و نهم: 39 تا 57.

بهیمهر، سارا؛ ریاحینیا، نصرت و منصوریان، یزدان (1393)، شناسایی مشکلات پایاننامه‌نویسی از پژوهش در ایران، کد 318407 همشهری آنلاین، جمعه 27 آذر 1394.

خاکی، غلامرضا (1395)، شیوه تهیه پژوهشنامه، تهران: نشر فوژان.

داروئیان، سهیلا و فقیهی، مهدی (1390)، ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩها ﻭ ﻋﻠﻞ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺳﺮﻗﺖ ﻋﻠﻤﻲ ﺩﺭ ایران، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ رﺳﺎلت دولتی مدیریت، سال دوم، شماره اول: 137 ـ 154.

داناییفرد، حسن و امامی، سیدمجتبی (1378)، استراتژی پژوهشهای کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی دادهبنیاد، فصلنامه اندیشه مدیریت، سال اول، شماره دوم: 69 تا 97.

رشیدپور، علی و شاهعلی، مهرزاد (1393)، جهانی‌شدن، فرهنگ و اخلاق، تهران: انتشارات مرکز ملّی جهانی‌شدن.

فراستخواه، مقصود (1386)، اخلاق علمی رمز ارتقای آموزش عالی: جایگاه و سازوکارهای «اخلاقیات حرفهای علمی» در تضمین کیفیت آموزش عالی ایران، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، شماره یک: 42 تا 46.

فرامرز قراملکی، احد (1388)، اخلاق حرفهای در تمدن ایران و اسلام، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

قدردان قراملکی، محمدحسن (1389). منشور اخلاق پژوهش استوار بر ارزشهای اسلامی، راهبرد فرهنگ، شماره هشتم و نهم: 75 ـ 90.

مصباح یزدی، محمدتقی (1388)، مشکلات؛ اخلاق در قرآن 1، تحقیق و نگارش،محمدحسین اسکندری، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

مطلبیفرد، علی‌رضا؛ آراسته، حمیدرضا؛ محبت، هدیه و دستا، مهدی (1391)، اﺧﻼق ﭘﮋوهش در آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ: وﯾﮋﮔﯽهای ﻓﺮدی و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖهای حرفهای ﭘﮋوهشگران، فصلنامه دانششناسی، ﻋﻠﻮم ﮐﺘﺎﺑﺪاری و اطﻼع‌رسانی و فناوری اطلاعات، سال پنجم، شماره 19: 96 تا 115.

مطهری، مرتضی (1379)، صد گفتار (سلسله‌گفتارهای فلسفی شهید مطهری)، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).

نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها (1390)، فضایل اخلاقی در پژوهش، تهران.

هومن، حیدرعلی (1391)، شناخت روش علمی در علوم رفتاری، تهران: انتشارات سمت.

یوسفی، علی (۱۳۹۳)، تبیین مؤلفههای اخلاق پژوهش، اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران: مؤسسه آموزش عالی مهر اروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار https://www.civilica.com/Paper-EPSCONF01-EPSCONF01_275.html.