تحلیل تأثیر اخلاق کار اسلامی و ادراک از عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی

نیکنام جو, منصور; شاکر  اردکانی, محمد; غفوری چرخابی, حسین

تحلیل تأثیر اخلاق کار اسلامی و ادراک از عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشگاه اردکان

² نویسنده مسئول: استادیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه اردکان

³ استادیار گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه اردکان

چکیده

پژوهش با هدف تحلیل تأثیرات اخلاق کار اسلامی و ادراک از عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی با تمرکز بر میانجیگری رضایت شغلی صورت گرفته است. جامعه و نمونه آماری این پژوهش بخشی از کارکنان ادارات دولتی منتخب (ادارات برق، آب، آموزش‌وپرورش، مخابرات، جهاد کشاورزی، فرمانداری) شهرستان فسا هستند که بر مبنای روش سرشماری انتخاب شدند و هم‌چنین کل ادارات منتخب با 270 کارمند که از این تعداد، 210 نفر به پرسشنامهها پاسخ دادند. داده‌های پژوهش از طریق پرسشنامه‌های استاندارد رفتار شهروندی سازمانی، اخلاق کار اسلامی، عدالت سازمانی و رضایت شغلی که با پایایی (و روایی همگرا) 0/768(0/598)، 0/854(0/510)، 0/857(0/699)، 0/856(0/599) جمع‌آوری شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از الگو‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار Smart-PLS3 انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد اخلاق کار اسلامی و ادراک از عدالت سازمانی بر رضایت شغلی تأثیر مثبت دارد؛ همچنین اخلاق کار اسلامی به‌طور مستقیم بر رفتار شهروندی اثر مثبتی دارد ولی تأثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی مورد تأیید قرار نگرفت؛ از طرفی نقش رضایت شغلی به‌عنوان میانجی اخلاق کار اسلامی و رفتار شهروندی سازمانی مورد تأیید قرار گرفت و رضایت شغلی هم به‌طور مستقیم، رفتار شهروندی سازمانی را تحت تأثیر قرار میدهد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22516980.1396.25.2.7.3

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Effects of Islamic Work Ethic and Perception of Organizational Justice on Citizenship Behavior

نویسندگان [English]

Mansoor Niknamjoo ¹
Mohammad Shaker Ardakani ²
Hussein Ghafoori Charkhabi ³

¹ Student at master’s degree, Ardakan University

² Assistant professor at Ardakan University

³ Assistant professor at Ardakan University

چکیده [English]

Focusing on the mediation of job satisfaction, this research is intended to analyze the effects of Islamic work ethic and perceived organizational justice on organizational citizenship behavior. The population and the statistical sample of this research are selected from the employees of the selected public departments (electricity, water, education, telecommunications, agricultural Jihad, and the governor’s office) in Fasa, nominated on the basis of the census method. The total selected departments included 270 employees, 210 of whom responded to the questionnaires. Data were collected through standard questionnaires of organizational citizenship behavior, Islamic work ethic, organizational justice, and job satisfaction, with reliability and convergent validity of 0.768 (0.598), 0.854 (0.510), 0.857 (0.699), 0.856 (0.599). Structural equation modeling with Smart-PLS3 software was employed to analyze the data was. The results indicated that Islamic work ethic and perception of organizational justice have a positive effect on job satisfaction. Furthermore, Islamic work ethic has a positive effect on citizenship behavior, but the effect of organizational justice on organizational citizenship behavior was not confirmed. Moreover, the role of job satisfaction as a mediator of Islamic work ethic and organizational citizenship behavior was confirmed. Job satisfaction directly affects organizational citizenship behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

Islamic work ethic
perception of organizational justice
citizenship behavior
job satisfaction
Islamic management

مراجع

اردلان، محمدرضا؛ قنبری، سیروس؛ فیضی، کاوه؛ سیف پناهی، حامد؛ زندی، خلیل (1393). رابطه اخلاق کار اسلامی با درگیر شغلی. فصلنامه اخلاق زیستی. س 4. ش 13: 75 تا 95.

اسماعیلی مقدم، فاطمه؛ دوستی، مرتضی؛ گودرزی، محمود (1392). رابطه رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان مازندران. رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی. س 1. ش 2: 43 تا 51.

انصاری، محمد اسماعیل؛ شاکر اردکانی، محمد (1392). اخلاق کار اسلامی و تعهد سازمانی در میان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله اخلاق و تاریخ پزشکی. س 6. ش 2: 86 تا 98.

بهلولی زیناب، نادر؛ علوی متین، بعقوب؛ درخشان مهربانی، عادل (1389). بررسی تأثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. فراسوی مدیریت. س 4. ش 14: 73 تا 108.

پور سلطانی، حسین؛ میرزائی، فهیمه؛ زارعیان، حسین (1390). ارتباط بین ادراک از عدالت با رضایت شغلی در کارکنان پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی وزارت علوم، تحقیقات فناوری. پژوهش‌های مدیریت ورزشی و علوم حرکتی. س 1. ش 1: 59 تا 70.

تعجبی، محمود؛ سید عباس زاده، میر محمد؛ حسنی، محمد؛ قلاوندی، حسن (1394). نقش عدالت سازمانی ادراک‌شده بر درگیری شغلی با آزمون میانجی‌گری هویت سازمانی. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. س 5. ش 12: 174 تا 153.

حسنی، محمد؛ جودت کردلر، لیلا (1391). رابطه بین ادراک از عدالت سازمانی با تمایل به ترک خدمت، رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی کادر درمانی بیمارستان امام رضا(ع) ارومیه. دوماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه. س 10. ش 3: 352 تا 340.

حسنی، محمد؛ رحیمی، مرضیه؛ سامری، مریم (1393). تأثیر اخلاق کار اسلامی بر عدالت سازمانی، رضایت شغلی و غیبت از کار کارکنان اداره برق شهرستان ارومیه. مدیریت فرهنگ سازمانی. س 12. ش 4: 613 تا 633.

حیدری تفرشی، غلامحسین؛ دریابگیان، آرزو (1390). بررسی رابطه بین رضایت شغلی، تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان یک شرکت نیمه‌خصوصی در استان هرمزگان. فصلنامه علمی ـ پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی. س 3. ش 1: 31 تا 44.

خاطری، تیمور (1391). بررسی ارتباط بین ویژگیهای شغلی و رفتار شهروندی سازمانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی سنندج.

خراسانی، اباصلت؛ کنعانی نیری، پژمان (1391). بررسی رابطه عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی با رضایت شغلی کارکنان شرکت مادر تخصصی فرودگاه‌های کشور. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی. س 4. ش 12: 79 تا 100.

داوری، علی؛ رضازاده، آرش. (۱۳۹۲). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.

رستگار، عباسعلی؛ موسوی داودی، سید مهدی؛ فرتاش، کیارش (1392). بررسی تأثیر عجین شدن با شغل بر رضایت شغلی و تمایل به ترک خدمت. فصلنامه مدیریت سازمان‌های دولتی. س 1. ش 4: 89 تا 110.

شاکر اردکانی، محمد (1394). تحلیل تأثیر استراتژیهای مدیریت تنوع بر بهرهوری منابع انسانی و ارائه الگویی جامع برای آن (مورد مطالعه: صنعت فولاد ایران). پایان‌نامه دکتری. دانشگاه اصفهان.

صنعت جو، اعظم؛ محمودی، حسن (1392). بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی مشهد. پژوهش‌نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. دوره 5. ش 1: 235 تا 254.

عسکری، ناصر؛‌ نیکوکار، غلامحسین؛ امینی، محمد (1393). بررسی رابطه اخلاق اسلامی و رفتار شهروندی سازمانی. فصلنامه مدیریت اسلامی. س 22. ش 1: 123 تا 139.

فرزانجو، محمد؛ یولدوشف، پرداختچی، محمدحسین؛ فتحی واجارگاه، کوروش (1395). بررسی رابطه عدالت سازمانی با تعهد سازمانی و رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های دولتی و آزاد اسلامی سیستان و بلوچستان. مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی. دوره 9. ش 17: 41 تا 68.

کیوانلو، لیلی؛ رحیمی پردنجانی، طیبه؛ محمد زاده ابراهیمی، علی (1394). نقش میانجی انگیزش درونی در رابطه بین اخلاق کار اسلامی با رضایت شغلی و تعهد سازمانی. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی. دوره 8. ش 6: 69 تا 82.

مرزوقی، رحمت‌الله؛ اسمی، کرامت؛ چوپانی، حیدر؛ حیات، علی‌اصغر (1389). بررسی رابطه بین رضایت شغلی با رفتار شهروندی سازمانی کارشناسان دانشگاه تهران. مجله مطالعات آموزش و یادگیری. دوره 2. ش 2: 133 تا 156.

موغلی، علیرضا؛ سید جوادین، سید رضا؛ احمدی، سید علی‌اکبر؛ علوی، آزاده (1392). تبیین مدل اخلاق کار اسلامی و رفتار شهروندی سازمانی باواسطه‌ ارزش‌های شغلی (مورد مطالعه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان). مدیریت اطلاعات سلامت. دوره 10. ش 2: 302 تا 311.

نجاتبخش اصفهانی، علی؛ باقری، آرمان؛ یاوری، احمد (1393). بررسی تأثیر مدیریت جهادی شهرداری تهران بر رفتار شهروندی. چشم‌انداز مدیریت دولتی. د 5. ش 19: 83 تا 57.

نیاز آذری، کیومرث؛ عبداللهی، محبوبه (1393). بررسی روابط چندگانه رفتار شهروندی سازمانی و رضایت شغلی کارکنان سازمان آموزش‌وپرورش شهرستان قائم‌شهر. مجله مدیریت فرهنگی. س 8. ش 23: 31 تا 42.

یاوری بافقی، امیرحسین (1394). بررسی تأثیر ادراک کارکنان از عدالت سازمانی بر رفتارهای شهروندی سازمانی؛ مورد مطالعه: معاونت طرح و برنامه و بودجه ناجا. فصلنامه مدیریت منابع در نیروی انتظامی. س 2، ش 3: 69 تا 94.