سخن سردبیر

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

کارگزار حکومت در اسلام علاوه بر اینکه در برابر مردم، مسئول و پاسخگوست در برابر خداوند نیز مسئول و پاسخگو است. اگر در مکتب اسلام، کارگزار حکومت از حدود وظایف خویش تجاوز، و از موقعیت و جایگاه خویش سوء استفاده کند، مورد لعن خداوند قرار خواهد گرفت. هم‌چنین پیامبر اکرم(ص) در روایتی فرمود: «کسی که خود را بر گروهی از مردم مقدم بدارد در حالی که می‌داند بین آنان کسی هست که از او برتر است بـه تحقیق به خداوند، پیامبر و مسلمانان، خیانت ورزیده است» (الباقلانی، 1414ق: 474 به نقل از کدخدایی و فلاح) . این حدیث شریف، قبول مسئولیت از سوی کسی را که می‌داند بین مسلمانان، بهتر از او برای تصدی کار مسلمین وجود دارد، خیانت می‌داند. در حدیث دیگری از پیامبر(ص) وارد شده است: «کسی که یکی از مسلمانان را به عنوان کارگزار برگزیند در حالی که می‌داند بین مسلمانان، شخصی از او بهتـر هست که به کتاب خدا و سنت پیامبر، عالمتر است به تحقیق به خدا و پیامبرش و تمام مسلمانان خیانت کرده است» (امینی، 1397 ق، ج 8: 291 به نقل از کدخدایی و فلاح). در حدیث دیگری از امیرالمؤمنین(ع) ذکر شده است: «کسی‌که شخص خائنی را به‌کار بگمارد، همانا محمد(ص) در دنیا و آخرت از او بیزار خواهد بود» (المغربی، بی‌تا، ج 2: 531 به نقل از کدخدایی و فلاح). همان‌گونه که ملاحظه می‌شود، هم مدیر خائن، مورد لعن خداوند است و هم مسئول مافوق وی که او را به مدیریت و امارت رسانده و یا در ادامة کار که خیانت او آشکار شده است، باز هم با وی مماشات می‌کند و برای عزل او اقدامی نمی‌کند. در اسلام، امارت و حکومت بر مسلمانان، امانت است؛ لذا شخص حاکم و کارگزار در قیامت، مورد سؤال قرار می‌گیرد. پیامبر اکرم(ص) در این‌باره می‌فرماید: «هیچ امیر و حاکمی نیست که بر ده نفر حکومت کند مگر اینکه در قیامت مورد سؤال واقع خواهد شد»

کلیدواژه‌ها


  1. نهج البلاغه
  2. الهندی، 1409. ج 6: 24 به نقل از کدخدایی و فلاح
  3. عمید زنجانی، 1386: 83 ـ 77
  4. جوادی آملی، 1392: 434
  5. جوادی آملی، 1385: 238