شناسایی و تبیین اصول مدیریت در سیره امام حسین علیه‌السلام و دلالتهای آن برای دانش مدیریت

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

3 نویسنده مسئول: دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت دولتی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و پژوهشگر پژوهشکده حکمت

چکیده

هدف و سؤال اصلی پژوهش، شناسایی و تبیین اصول مدیریت در سیره امام حسین(ع) و دلالتهای آن برای دانش مدیریت است. این پژوهش درصدد است تا خلأ پژوهشها دربارۀ عاشورا را بررسی، و بعد مدیریتی و رهبری امام حسین علیه‌السلام را در سیره و زندگی آن حضرت تا لحظه شهادت بازبینی کند. پژوهش بر اساس هدف، بنیادی و به لحاظ روش، کیفی، و دارای رویکردی استقرایی است که با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون به دنبال پاسخگویی به سؤال اصلی پژوهش است. با مطالعه منابع معتبر و مورد تأیید خبرگان در حوزه عاشورا ابتدا 207 شناسه اولیه استخراج شد. در گام بعدی 80 مضمون پایه شناسایی شد که از بررسی و جمعبندی این مضامین پایه، 41 مضمون سازمان­دهنده استخراج گردید. سرانجام تمام مضمونهای سازمان­دهنده ذیل چهار مضمون فراگیر قرار گرفت: اصول ناظر به ویژگیهای مدیر و رهبر، اصول ناظر به مدیریت افراد و همکاری، اصول ناظر به هدف، راهبرد و برنامه‌ریزی و اصول ناظر به رویارویی با محیط، مضامین فراگیر و اصول کلانی است که از سیره امام حسین (ع) استخراج شد که می‌توان از آنها دلالتهایی برای طراحی اصول علم مدیریت بر اساس منابع دینی استخراج کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying and Explaining the Principles of Management in the Sirah of Imam Hussein’s (pbuh) and Their Implications for Management

نویسندگان [English]

  • Meisam latifi 1
  • Baharak mansouri 2
  • Mohammad Abdolhosseinzadeh 3
1 Associate Professor at Imam Sadegh University
2 Corresponding author, master’s degree student of public administration, Imam Sadegh University
3 Master’s degree at public administration, Islamic Azad University of Arak
چکیده [English]

This research is mainly intended to identify and explain the principles of management in the Sirah of Imam Hussein and their implications for management. It also aims at reviewing research deficiency in the field of Ashura and investigates managerial and leadership aspects of Imam Hussein’s uprising throughout his lifetime until the very moment of his martyrdom. This basic research follows a qualitative method and an inductive approach. It tries to answer the main research question by thematic analysis. At the beginning 207 indicators were identified from incredible sources confirmed by the experts from which 41 organizing themes were derived. The themes were then classified under four main themes. They included principles related to the purpose, strategy and programing, as well as the principles related to the facing environment. They were general themes derived from the Sirah of Imam Hussein which can have indications for designing the principles of managerial science on the basis of religious sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • managerial principles
  • Islamic management
  • Sirah of Imam Hussein
  • thematic analysis of Imam Hussein’s speeches
بدیعیان گورتی، راضیه؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم؛ لیاقت دار، محمدجواد (1390). الگوی روابط انسانی عزت مدار با تأکید بر سیره امام حسین (ع). دو فصلنامه تربیت اسلامی. س 6. ش 13: 7 تا 24.
حمید زاده، بهرام (1387). جلوه‌های مدیریت در حرکت امام حسین (ع). قم: موسسه فرهنگی تبیان.
دراکر، پیتر (1379). چالش‌های مدیریت در سده 21. ترجمه محمود طلوع. تهران: نشر رسا.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1383). سیره نبوی (منطق عملی). ج اول. تهران: انتشارات دریا.
دلشاد تهرانی، مصطفی؛ آیینه وند، صادق (1385). سیره‌نویسی؛ گرایش‌ها و ضرورت‌ها. خردنامه همشهری. س12. ش 11: 44 تا 46.
رضایی منش، بهروز؛ عبدالحمید، مهدی؛ پور عزت، علی‌اصغر؛ شریف‌زاده، فتاح (1393). الگوی ارزشیابی خط‌مشی‌های عمومی در پرتو معرفت علوی. فصلنامه راهبرد فرهنگ. س4. ش 28: 123 تا 152.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ‌زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. دوفصلنامهاندیشهمدیریتراهبردی. س3. ش 10: 151 تا 198.
علوی، سید علی‌اصغر (1389). طراحی الگوی رهبری با الهام از گفتگوهای امام حسین (ع). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت. دانشکده مدیریت. دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
علوی، سید علی‌اصغر؛ عبدالحسین زاده، محمد (1394). مبانی مدیریت عاشورایی؛ روش‌شناسی و رویکردها. تهران: انتشارات سدید (مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام).
کاظم پور، علیرضا (1387). بررسی و مطالعه استراتژی‌ها و الگوی مدیریتی پیشوایان دین در تعامل با مدیریت سیاسی جامعه (مطالعه موردی: استراتژی‌های نهضت عاشورا). پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت. دانشکده مدیریت. دانشگاه تهران.
کافی، مجید (1394). فلسفه و روش سیره پژوهی. قم: مجتمع آموزش عالی امام خمینی.
کتابی، ابراهیم (1393). بازخوانی اصول رهبری در قیام عاشورا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
کوشکی، نظر علی (1381). درآمدی بر الگوهای مدیریتی امام حسین (ع). دو فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی. س5. ش 16: 81 تا 98.
مـحمدى‌مهر، غـلامرضا (1387). روش تحلیل محتوا (راهنماى‌ عملى‌ تحقیق). تهران: گنجینه علوم انـسانى.
مصباح یزدی، محمدتقی (1376). پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مطهری، مرتضی (1367). فلسفه اخلاق. قم: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1385). مدیریت و رهبری در اسلام (امدادهای غیبی در زندگی بشر). قم: انتشارات صدرا.
میرزایی اهرنجانی، حسن (1386). مبانی فلسفی تئوری سازمان. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها (سمت).