الگوی مناسب خط مشی گذاری حکومتهای اسلامی مبتنی بر آیندۀ موعود

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی ساری

2 استاد گروه مدیریت دولتی دانشگاه تهران

چکیده

خط­مشی­گذاری اساسی­ترین جلوۀ وجودی حکومتها در عرصۀ تصمیم­گیری است. به­دلیل دامنۀ فراگیری خط­مشی­ها، هر چقدر این مهم با فطرت انسانی و پویاییهای محیطی سازگار­تر باشد، کارامدی و اثربخشی آن بیشتر خواهد بود. هدف این پژوهش دستیابی به الگوی نظری  خط­مشی­گذاری در حکومتهای اسلامی و معتقد به مهدویت است. برای دستیابی به این هدف از رویکرد نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شد. ابزار این تحقیق مصاحبه­های ساختاریافته است.    مشارکت­کنندگان این پژوهش، 18 تن از خبرگان و صاحبنظران شناخته­شده و در دسترس از حوزه­های تخصصی خط­مشی­گذاری، مهدویت، آینده­پژوهی و مدیریت اسلامی هستند که به روش گلوله برفی نمونه­گیری شده­اند. با تجزیه ‌و تحلیل داده‌های مصاحبه در پژوهش، چارچوب الگوی خط­مشی­گذاری حکومت اسلامی در راستای آیندۀ موعود استخراج شد. در این چارچوب، مقوله «خط­مشی­گذاری مهدوی» شامل خط­مشی­گذاری توحیدی (متعالی)، خط­مشی­گذاری کمالگرا، خط­مشی­گذاری خردسالار و خط­مشی­گذاری عدالت­محور به عنوان مقوله محوری در نظریه فرایند خط‌مشی­گذاری حکومت موعود در نظر گرفته شد. شاخص­گذاری این عوامل و مقوله­های این چارچوب، می‌تواند به عنوان مبنای تجزیه ‌و تحلیل خط‌مشی‌های فعلی کشورها و حکومتهای اسلامی بویژه کشور ایران در افق جهانی مهدوی و عصر انتظار، مورد استفاده قرار گیرد. هم­چنین می­توان از آن به عنوان الگویی مناسب به منظور خط­مشی­گذاری در حکومتهای اسلامی با هدف تقرب به جامعۀ عدل مهدوی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Proper Model for Policymaking in the Islamic Governments on the Basis of the Promised Future

نویسندگان [English]

  • Rahman Ghaffari 1
  • Sayyed Muhammad Moghimi 2
  • Ali Asghar Pourezzat 2
1 PhD at policymaking, the University of Tehran
2 Professor at the University of Tehran
چکیده [English]

Policymaking is the most basic manifestation of governments in the field of decision-making. Due to a comprehensive range of policies, the more this is consistent with human nature and environmental dynamics, the more it will be efficient and effective. This research is intended to propose a theoretical model for Islamic and Mahdawi governments. It follows grounded theory to reach this purpose. Research instruments included structured interviews with 18 outstanding experts and scholars in the fields of policymaking, Mahdawiah, futurology, and Islamic management who contained the sample group according to snowball method. Having analyzed the data derived from the interviews, the framework for policymaking model in the Islamic government in accordance with the promised future was designed. The framework containing “Mahdawi policymaking”, including Unity (Towhid) policymaking, perfectionist policymaking, rationalist policymaking, justice-oriented policymaking, was selected as the core category in the process of policymaking for promised governments. Identifying the indicators of these categories and components can be regarded as the bases for analyzing Islamic governments, especially the Islamic Republic of Iran, with regard to the global perspective of Mahdawiah and Entezar. They can also be referred to as a model for policymaking in Islamic governments with the purpose of approaching the just Mahdawi community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • policymaking
  • Mahdawi policymaking
  • futurology
  • Mahdawi futurology

مراجع

  1. قرآن کریم. (1388). ترجمه محمد مهدی فولادوند. تهران: نشر دار القرآن الکریم.
  2. آراسته، حسین (1392). مبانی حکومت اسلامی. چ هشتم. ویرایش سوم. قم: انتشارات بوستان کتاب.
  3. آقا پیروز، علی؛ خدمتی، ابو طالب؛ شفیعی، عباس؛ بهشتی نژاد، سید محمود (1388). مدیریت در اسلام. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  4. الماسی، حسن (1393). فرایند سیاست‌گذاری عمومی: سیاست، تحلیل و انتخاب. تهران: انتشارات سپاهان.
  5. الوانی، سید مهدی؛ شریف‌زاده، فتاح (1393). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی. چ سوم. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
  6. الوانی، سید مهدی (1387). تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی. چ سیزدهم. تهران: سمت.
  7. ایمانی جاجرمی، حسین (1379). آشنایی با روش دلفی. فصلنامه مدیریت شهری. س1. ش1: 40-35.
  8. بهروزلک، غلامرضا (1393). درآمدی بر مسائل سیاسی دکترین مهدویت. فصلنامۀ انتظار موعود. س5. ش16: 57-39.
  9. پورعزت، علی اصغر (1382). تصویرپردازی از آینده، استراتژی اقدام در سیستم‌های اجتماعی. سخن سمت. ش10.
  10. پورعزت، علی اصغر؛ الوانی، سید مهدی (1383). مبانی منطقی طراحی سیستم خط‌مشی‌گذاری دولتی برای تحقق عدالت اجتماعی حق‌مدار (بر اساس نهج البلاغه). دانشور رفتار. س11. ش5: 11-39.
  11. تسلیمی، محمد سعید (1392). تحلیل فرایندی خط مشی‌گذاری و تصمیم‌گیری. تهران: انتشارات سمت.
  12. حاجیانی، ابراهیم (1391). مبانی، اصول و روش‌های آینده‌پژوهی. تهران. انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
  13. خواستار، حمزه (1393). طراحی مدل خط‌مشی‌گذاری برای تأمین امنیت فضای تبادل اطلاعات. رساله دکتری. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
  14. دانایی‌فرد، حسن؛ زنگویی‌نژاد، ابوذر (1388). تئوری شایسته‌سالاری مدیریتی بر مبنای استراتژی داده‌بنیاد: برداشتی از نهج‌البلاغه. دانشور رفتار مدیریت و پیشرفت. س18. ش1: 264-243.
  15. دانش‌فرد، کرم اله (1393). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی. تهران. انتشارات صفار.
  16. ربانی گلپایگانی، علی (1393). دکترین مهدویت و حکومت جهانی مهدوی. فصلنامۀ انتظار موعود. س5. ش16: 29-13.
  17. رضائیان، علی (1387). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: انتشارات سمت.
  18. ساباتیه، پل ای. (1393). نظریه‌های فرایند خط‌مشی‌عمومی. ترجمۀ حسن دانایی‌فرد. تهران: انتشارات صفار.
  19. سالواتوره، دومینیک (1369). تئوری و مسائل اقتصاد خرد. ترجمۀ حسن سبحانی. تهران: نشر نی.
  20. شریف‌القرشی، باقر (1379). نظام حکومتی و اداری در اسلام. ترجمه عباسعلی سلطانی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
  21. صمدی، قنبرعلی (1393). دکترین مهدویت: چیستی، خاستگاه، ضرورت‌ها و راهکارها. فصلنامۀ انتظار موعود. س5. ش16: 71-58.
  22. طبیبی، سید جمال‌الدین (1374). جایگاه آینده‌نگری در برنامه‌ریزی آموزش مالی. فصلنامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. س3. ش9: 60 ـ 39.
  23. علیزاده، عزیز؛ وحیدی مطلق، وحید؛ ناظمی، امیر (1387). سناریونگاری یا برنامه‌ریزی بر پایۀ سناریوها. تهران: مؤسسه مطالعات بین المللی انرژی.
  24. کارگر، رحیم (1389). آینده جهان (دولت و سیاست در اندیشه مهدویت). قم: انتشارات مرکز تخصصی مهدویت.
  25. کاظمی، سید علی اصغر (1382). مدیریت سیاسی و خط‌مشی دولتی. تهران: انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  26. گیوریان، حسن؛ ربیعی مندجین، محمدرضا (1381). تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی. تهران: انتشارات یکان.
  27. گودرزی، غلامرضا (1389). افق جهانی: مدل مدیریت راهبردی ‌موعودگرا. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
  28. قلیپور، رحمت الله؛ فقیهی، مهدی (1393). سیاست‌گذاری و تحلیل سیاست‌های عمومی. تهران: انتشارات مهکامه.
  29. قلیپور، رحمت الله؛ غلام‌پورآهنگر، ابراهیم (1389). فرایند سیاستگذاری عمومی در ایران. تهران: انتشارات مرکز پژوهشهای مجلس.
  30. مقیمی، سید محمد (1394). اصول و مبانی مدیریت از دیدگاه اسلام. تهران: انتشارات راه‌دان.
  31. نبوی، محمد حسن (1392). مدیریت اسلامی. چ بیست و یکم، ویرایش سوم. قم: انتشارات بوستان کتاب.
  32. Anderson, J. E. (1984). Public-Policy making: An Introduction (3rd ed.). Boston. MA: Houghton Mifflin.
  33. Corbin, J., & Strauss, A. (2007). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
  34. Creswell, J. (2012). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research (4th ed.). Pearson.
  35. Dunn, William N. (1998). Methods of the Second Type: Coping With the Wilderness of Conventional Policy Analysis. Policy Studies Review. 7(4): 720-737.
  36. Dye, T. (2013). Understanding Public Policy (14th ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
  37. Dye, Thomas R. (1995). Understanding Public Policy. Eight Edition, New Jersy. Prentice Hall. Englewood Cliffs.
  38. Eyeston, R. (1971). The Threads of Public Policy: Astudy in Political Leadership. Indianapolis. IN: Bobbs-Merrill.
  39. Fischer F. and Miller G. and Sidney (2007). Handbook of Public Policy Analysis; Theory, Politics, and Methods. CRC Press. Boca Raton London New York.
  40. Foresight:What’s in a name?. Futures. 42. 177-184.
  41. Ghoshal, Sumantra (2005). Bad Management Theories Are Destroying Good Management Practices. Academy of Management Learning & Education. 4(1): 75-91.
  42. Golafshani, N. (2003). Understanding Reliability and Validity in Qualitative Research. The Qualitative Report. 8(4): 597-607.
  43. Haynes, Jeffrey, (2015). Religion, ‘soft power’ and foreign policy making in the USA, India and Iran”, Governance and International Relations journal. 11. 4: 1-21.
  44. Hogwood, B. W., & Gunn, L. (1984). Policy Analysis for the Real World. Oxford. UK: Oxford University Press.
  45. Howlett, M. & Ramesh, M. and Perl A. (2009). Study Public Policy: Policy Cycles and Policy Subsystems. Ontario: Oxford University Press.
  46. Inayatulliah, Sohail, (2002). Framing the shape and time of the future. Futures. 23. 465-253.
  47. Jenkins, W. (1978). Policy Analysis: Apolitical and Organizational Perspective. London: Martin Robertson.
  48. Johnson, B. (1997). Examining the validity structure of qualitative research. Education. 118(3): 282-292.
  49. Kvale, S. (1996). Interviews: An Introduction to qualitative research interviewing. Thousand Oaks, CA: Sage.
  50. Lincoln, Y., & Guba, E. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
  51. Maykut, P., & Morehouse, R. (1994). beginning qualitative research: A Philosophic and practical guide. London: The Falmer Press.
  52. Novaky, E., (2007). Responsibility for the Future. Journal of Futures Studies. 12(2): 101 – 110.
  53. O’ Neill, L., J. (2004). Faith and decision-making in the Bush presidency: The God elephant in the middle of America’s living-room. Special Double Issue Journal. 6(1): 149-156.
  54. Osborne, Stephen P. (2010). the (New) Public Governance: A Suitable Case for Treatment? In S.P. The New Public Governance, LONDON: Rout ledge.
  55. Parsons, Kurt R. (2007). A Study of Religouce Faith and the Ethical Decision Making Prosses. Submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science in Leadership and Human Resource Development.
  56. Patton, M. (2002). Qualitative evaluation and research methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
  57. Sardar, Ziauddin (2010). The Namesake: Futures; futures studies; futurology; futuristic.
  58. Schmidt, Vivien A. (2008). Discursive Institiuationalism: The Explanatory Poewr of Ideas and Discourse. Annual Review Political Sciense. 11: 303-326.
  59. Schwarz, J.O., (2007). Assessing the future of futures studies in management. Futures. 18 (8): 108-131.
  60. Simon, C. A. (2007). Public Policy: Preferences and Outcomes. New York: Pearson Longman.
  61. Smith, K. B., & Larimer, C. W. (2009). The Public Policy Theory Primer. Boulder. CO: Westview.
  62. Stenbacka, C. (2001). Qualitative research requires quality concepts of its own. Management Decision Journal, 39(7), 551-555.
  63. Tapio P. and Hietanen O., (2002). Epistemology and public policy: using a new typology to analyses the paradigm shift in Finnish transport futures studies. Futures. 34(1): 597-620.
  64. Vasconcelos, A., F. (2009). Intuition, prayer, and managerial decision-making processes: a religion-based framework. Management Decision Journal. 47 (6): 930-949.
  65. Wilson, R. (2006). Policy Analysis as Policy Advice. In M. Moran, M. Rein & R. E. Goodin (Eds). The Oxford Handbook of Public Policy. New York, NY: Oxford University.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 اسفند 1394
  • تاریخ بازنگری: 26 آذر 1398
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار