کاوشی در سبک زندگی ‌اسلامی در حوزه رفتار مصرف کننده از دیدگاه نهج البلاغه

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبائی

2 تهران

چکیده

"رفتار مصرف کننده" به عنوان یکی از جنبه‌های مهم سبک زندگی، بیانگر مسائل متعدد خرد و کلان از نحوه تخصیص درآمد و چگونگی استفاده از منابع، تا شیوه خوراک و پوشاک و... است. با نگاهی عمیقتر به رفتار، ‌می‌توان دریافت که شیوه و سبک رفتار مصرف­کننده، بر بینشها و گرایشهای مصرف­کننده مبتنی است. هدف این پژوهش دستیابی به الگوی بینش، گرایش و کنشهای مرتبط با رفتار مصرف­کننده با بررسی کتاب شریف نهج­البلاغه ‌است. این پژوهش، اکتشافی و به شیوه تحلیل مضمون است. نتایج این پژوهش نشان ‌می‌دهد که حدود 820 شناسه و گزاره از متن نهج البلاغه مرتبط با موضوع، و این گزاره‌ها در قالب سه مضمون فراگیر بینش، گرایش و کنش، و 21 مضمون سازمان دهنده مطرح ‌است. مضمون بینش شامل خداشناسی، جهانشناسی، انسانشناسی، دین شناسی، شیطان شناسی، مضمون گرایش شامل خداگرایی، آخرتگرایی، زندگی­گرایی، انسانیت­گرایی، عدالت­گرایی، حلال­گرایی، دگرگرایی، کیفیت­گرایی، الگوگرایی و مضمون کنش شامل مصرف عاقلانه، مصرف به اندازه و ضایع  نکردن نعمت، مصرف برای غیر خود، مصرف با رعایت اولویت­بندی، مصرف با توجه به مقتضیات صحیح زمانه و اجتماع، مصرف از حلال / پرهیز از مصرف حرام، و مصرف با توجه به محل تأمین است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Islamic Lifestyle in Consumers’ Behavior from the Viewpoint of Nahjolbalaghah

نویسندگان [English]

  • Vahid Khasheei 1
  • Hamed Nazarpour Kashani 1
  • Sayyed Mohammad Ali Shariatzadeh 2
1 Professor at Allameh Tabatabaei University
2 Master’s degree student of entrepreneurship, The University of Tehran
چکیده [English]

Consumer’s behavior, as an important aspect of lifestyle, explains the details and general ways of allocating incomes, using resources, eating and clothing, as well as numerous other issues. Closer look at consumers’ behavior indicate how their behavior is based on their insights and intentions. Investigating the splendid book of Nahjolbalaghah, this research is intended to propose a model for insights, intentions, and deeds concerning consumers’ behavior. This is an explorative research following theme analysis. Additionally, it is a process of analyzing diverse and dispersed contextual data to change it to rich, detailed, andintegrated data.The results indicated that about 820 codes and statements inNahjolbalaghahare relevant to this subject. They embrace three broad themes including insight, intention, and deeds, as well as 21 organizing themes. Insight consists of theology, cosmology, anthropology, study of religion, and knowing Satan. Intentionincludes orientation toward God, Hereafter, life, humanity, justice, religious legitimacy (Halal), paying attention to other creatures, quality, and pattern. The theme of deeds contain logical and proper consumption, no waste of the blessings, spending on others,considering priorities in consumption, appropriate consumption with regard toconditions of the time and society, consuming religiously legitimate things, and consuming things with regard to their source

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lifestyle
  • consumers’ behavior
  • consumption patterns
  • Nahjolbalaghah
  1. نهج البلاغه، مجموعه خطبه‌ها، نامه‌ها وکلمات قصار امام علی علیه السلام (م406ق) (1376). شریف رضی، محمد. ترجمه عبدالمحمد آیتی. تهران: بنیاد نهج البلاغه.
  2. بهشتی، سعید؛ افخمی ‌اردکانی، محمد علی (1386). تبیین مبانی و اصول تربیت اجتماعی در نهج البلاغه. فصلنامه تربیت اسلامی. س2. ش4.
  3. توریان، مجید (1383). الگوی مصرف در اسلام و غرب. قم: مرکز پژوهش‌های ‌اسلامی صدا و سیما.
  4. حکیمی، محمد رضا و همکاران (1385). الحیات. ج چهارم. ترجمه احمد آرام. قم: انتشارات دلیل ما.
  5. عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضمونها: روشی ساده و کارامد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی. س5. ش2 (پیاپی10): 198-151.
  6. غلامرضایی، علی اصغر (1389). مبانی مصرف‌گرایی در دنیای جدید و اصول مصرف در اسلام با تأکید بر رسانه ملی. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی. ش61.
  7. فاضل قانع، حمید (1392). سبک زندگی بر اساس آموزه‌های اسلامی. تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
  8. فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی. قم: صبح صادق.
  9. فاطمی، علیرضا (1393). سبک زندگی سالم در نهج البلاغه. همایش ملی سبک زندگی ‌اسلامی و جایگاه آن در عصر جهانی شدن. سنندج.
  10. فیضی، مجتبی (1392). سبک زندگی: پیشینه، واژه و مفهوم شناسی. ماهنامه آموزشی اطلاع رسانی معارف. ش96.
  11. کاویانی، محمد (1392). سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  12. مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی(1368). نظری اجمالی بر اصول و مبانی مصرف در اسلام. تهران.
  13. موون، جان سی؛ مینور، میشکل اس. (1381). رفتار مصرف کننده. ترجمه عباس صالح اردستانی. تهران: چاپ آثار.
  14. مهدوی کنی، سعید (1387). دین و سبک زندگی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
  15. هاوکینز، دل؛ بست، راجر؛ کانی، کنث (1385). رفتار مصرف کننده. ترجمه احمد روستا و عطیه بطحایی. تهران: انتشارات سارگل.
  16. AJZEN, I., 1985. From intentions to actions: a theory of planned behavior. In: J. KUHL AND J. BECKMAN, eds. Action-control: From Cognition to Behaviour. Heidelberg: Springer, 11-39.
  17. ARNOLD, J., et al., 1991. Work Psychology: Understanding human behaviour in the workplace. 2nd ed. ed. London: Pitman.
  18. Blackwell, R.D., Miniard, P.W. & Engel, J.f., (2001), Consumer Behavior (9th ed.), Orlando: Harcourt college Publishers.
  19. CZIKO, G., 2000. The Things We Do: Using the Lessons of Bernard and Darwin to Understand the What, How, and Why of Our Behavior Massachusetts: MIT Press.
  20. ERASMUS, A. C., et al., 2001. Consumer decision-making models within the discipline of consumer science: a critical approach. Journal of Family Ecology and Consumer Sciences, 29, 82-90.
  21. EYSENCK, M., Keane, 2000. Cognitive psychology: a student's handbook. 4th Ed. ed. London: Lawrence Erlbaum.
  22. FISHBEIN, M., et al., 1975. Beleif, attitude, intention and behavior: An introduction to theory and research. Reading, MA.: Addison-Wesley.
  23. HINES, C., et al., 2000. Ethical consumerism - a research study conducted for the co-operative bank. In: London: Mori.
  24. Howard J.A and Sheth J.N (1969), the Theory of Buyer Behavior, New York: John Wiley and Sons.9-28
  25. Howard, J. A., et al., 1973. Theory of Buyer Behavior.In: H. H. KASSARJIAN AND T. S. ROBERTSON, eds. Perspectives in Consumer Behavior. Glenview IL: Foresman,
  26. Hoyer,Mae Innis,(2001) , consumer Behavior, U.S.A , Houghton Mittlin,page 4
  27. Kassarjian, H. H., 1982. The development of consumer behavior theory.In: Advances in Consumer Reserach IX. San Francisco: Association for Consumer Research.
  28. Moital, M. L., 2007. An Evaluation of the factors influencing the adoption of e-commerce in the purchasing of leisure travel by the residents of Cascais, Portugal.In: Bournemouth University.
  29. NATARAAJAN, R., et al., 1999. The Year 2000: Looking Back. Psychology & Marketing, 16, (8) 631-642.
  30. NICHOLLS, A., et al., 2006. Purchase decision-making in fair trade and the ethcial purchase 'gap': 'Is there a fair trade twix?' Journal of Strategic Marketing, 14, (4) 369-386.
  31. OZCAGLAR-TOULOUSE, N., et al., 2006. In search of fair trade: ethical consumer decision making in France. International Journal of Consumer Studies, 30, (5) 50.
  32. RIBEAUX, P., et al., 1978. Psychology and Work. London: Macmillan Education.
  33. SCHIFFMAN, L. G., et al., 2007. Consumer Behavior. 9th ed. New Jersey: Prentice Hall.
  34. Stewart, J., 1994. The psychology of decision making.In: D. JENNINGS AND S. WATTAM, eds. Decision Making: an Integrated Approach. London: Pitman.