فراترکیب مطالعات رهبری فرماندهان دفاع مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

2 دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق‌ (ع)، تهران، ایران

چکیده

طراحی الگوهای رهبری اسلامی از حیث نظری می‌تواند به تولید علوم‌انسانی اسلامی و از حیث کاربردی به رهبری و جهت‌دهی نهادهای مردمی در نقش‌آفرینی ناظر به چشم‌اندازهای انقلاب اسلامی – مخصوصاً در گام دوم انقلاب اسلامی - مفید واقع گردد. پژوهش حاضر با هدف «طراحی الگوی کلان رهبری فرماندهان دفاع مقدس» انجام شده است. بدین منظور، از روش‌ها از روش کیفی فراترکیب (یکی از روش‌های مرور نظام‌مند) استفاده شد و 47 پژوهش علمی مرتبط با حوزة رهبری فرماندهان دفاع مقدس مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش 2227 مؤلفة فرعی در چهار بُعد زمینه‌ها، پدیدة محوری، صفات و رفتارها و نهایتاً ره‎آوردها طبقه‌بندی شد. یافته‌ها نشان ‌می‌دهد که، عوامل فردی، سازمانی و اجتماعی، مانند شخصیت معنویت‌محور در دوران نوجوانی و فرهنگ سازمانی دفاع مقدس، بستر شکل‌گیری جهان‌بینی و ایدئولوژی توحیدی را فراهم کرده است. این جهان‌بینی -به عنوان محوری‌ترین مؤلفۀ این الگو- مرکز الهام‌بخش صفاتی چون آرمان‌گرایی، تواضع، صداقت، شهادت‌طلبی، ساده‌زیستی، روحیة مربیگری، پیشگامی، مهرورزی به پیروان، عمل‌گرایی و شجاعت است. در نهایت، این صفات و رفتارها منجر به نفوذ در پیروان و تحقق ره‌آوردهایی برای رهبر، پیروان، دفاع مقدس و جامعه اسلامی شده است. همچنین، نتایج این تحقیق می‌تواند به بهبود روش‌های مدیریتی و رهبری در سازمان‌ها و نهادهای مختلف کمک کند و به عنوان مبنایی برای توسعه رهبری اسلامی در دوران انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Meta-Analysis of Leadership Studies on Commanders of the Sacred Defense

نویسندگان [English]

  • Ali Kashani 1
  • Morteza Javanaliazar 1
  • Seyyedmahdi Seyyedtabatabaei 2
1 Department of Public Administration, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.
2 Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadegh University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The design of Islamic leadership models can contribute theoretically to the development of Islamic humanities and, practically, to guiding and leading grassroots organizations in alignment with the goals of the Islamic Revolution—particularly during the second phase of the revolution. This study aims to "design a comprehensive leadership model for commanders of the Sacred Defense." To achieve this, a qualitative meta-synthesis approach (a systematic review method) was employed, analyzing 47 relevant scholarly studies on the leadership of Sacred Defense commanders. The research categorized 2,227 subcomponents into four dimensions: contexts, core phenomena, traits and behaviors, and outcomes.The findings reveal that individual, organizational, and social factors—such as a spirituality-oriented personality during adolescence and the organizational culture of the Sacred Defense—provided the foundation for the formation of a monotheistic worldview and ideology. This worldview, identified as the central component of the model, inspires traits such as idealism, humility, honesty, martyrdom-seeking, simplicity, mentoring spirit, initiative, compassion for followers, pragmatism, and courage. Ultimately, these traits and behaviors lead to influence over followers and the realization of outcomes beneficial to the leader, followers, the Sacred Defense, and the Islamic society.Furthermore, the results of this research can contribute to improving management and leadership methods in various organizations and institutions, serving as a foundation for developing Islamic leadership during the Islamic Revolution era.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jihadi Management
  • Islamic Leadership
  • Jihadi Organization
  • Sacred Defense
  • Commanders of the Sacred Defense
یوکل، گری، (1382)، مدیریت و رهبری در سازمان‌ها، محمد ازگلی و قاسم قنبری، تهران: مؤسسه‌ی چاپ و انتشارات دانشگاه امام حسین (ع).
احمدی، محمدمیلاد، و محمد، علی، (1399)، مدل مدیریت جهادی مبتنی بر سیره فرماندهان دفاع مقدس (مورد مطالعه: شهید حسین خرازی)، پژوهش‌های مدیریت انتظامی، 55(15)، 43-60.
اصغری، ملیحه، (1401)، تبیین الگوی مدیریتی شهید سلیمانی در جبهه مقاومت (یک مطالعه سنتزپژوهی). فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی، 11(3)، 153-176.
باقری، مصباح‌الهدی، و سعدآبادی، حسن، (1390)، طراحی الگوی رهبری معنوی بر اساس ارزش‌های اسلامی: پژوهشی مبتنی بر راهبرد داده‌بنیاد با تأکید بر ویژگی‌های فرمانده شهید سرلشکر پاسدار احمد کاظمی. اندیشه مدیریت راهبردی، 10(5)، 57-122.
باقری، مصباح‌الهدی، و کاظمی‌نجف‌آبادی، محمدرضا، (1392)، تبیین الگوی رهبری قوم بنی‌اسرائیل به دست حضرت موسی (ع)؛ پژوهشی قرآنی. اندیشه مدیریت راهبردی، 14(7)، 157-188.
بهمنی، ابراهیم، تیموری، هادی، مشرف‌جوادی، محمدحسین، و ربانی‌خوراسگانی، علی، (1399)، تبیین مؤلفه‌های رهبری اثربخش سازمان‌های نظامی ایران با استفاده از نظریة داده‌بنیاد، راهبرد، 95(29)، 30-50.
بهمنی، ابراهیم، تیموری، هادی، مشرف‌جوادی، محمدحسین، و ربانی‌خوراسگانی، علی، (1400)، طراحی الگوی رهبری فرماندهان دوران دفاع مقدس با استفاده از رویکرد ترکیبی، مدیریت اسلامی، 144(29)، 149-176.
روح‌اللهی، مهدی، (1400)، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های نفوذ اجتماعی در سبک رهبری شهید قاسم سلیمانی، مدیریت اسلامی، 155(29)، 5-42.
ریزانه، جلال، (1401)، سبک رهبری فرا ملی در مکتب شهید سلیمانی، مشرق موعود، 61(16)، 107-126.
ضماهنی، مجید و حجرگشت، سعید، (1394)، طراحی و تبیین الگوی فرماند‌هی(رهبری) سرد‌ار شهید‌ حسن باقری، پژوهش‌های مدیریت انتظامی، 36(10)، 584-607.
عابدی‌جعفری، حسن، و مرادی، محمد، (1384)، بررسی رابطه بین هوش عاطفی و رهبری تحول آفرین، دانش مدیریت، 70(18)، 63-80.
عباسی، داوود، پورعزت، علی‌اصغر، قلی‌پور، آرین، و باقری‌کنی، مصباح‌الهدی، (1390)، مطالعه اکتشافی آئین رهبری فرماندهان شهید با استفاده از نظریه مبنائی، پژوهش‌های مدیریت عمومی، 12(4)، 53-70.
عسکری، مهری، فروغی‌ابری، اصغر، و فیاض‌انوش، ابوالحسن، (1395)، تبیین سبک رهبری خدمتگزار فرماندهان سپاه در دوران دفاع مقدس و پیامدهای آن در بین بسیجیان (مطالعه موردی: سیره شهید حسین خرازی)، مطالعات راهبردی بسیج، 70(19)، 71-102.
عسکری، مهری، فروغی‌ابری، اصغر، و فیاض‌انوش، ابوالحسن، (1398)، تبیین سبک رهبری معنوی شهید خرازی و ارتباط آن با سلامت سازمانی در لشکر 14 امام حسین (ع) در دوران دفاع مقدس)، پژوهش‌های تاریخی، 43(11)، 17-33.
قراباغی، میثم و ازگلی، محمد، (1399)، واکاوی سبک رهبری سردار شهید حاج قاسم سلیمانی الگوی متعالی رهبری خدمتگزار، مدیریت اسلامی، 113(28)، 113-139.  
مقیمی، محمد، (1399)، رهبری اخلاص‌مدار؛ جوهره مکتب شهید سلیمانی، مدیریت اسلامی، 113(28)، 33-92.
هاشمی، صدیقه‌سادات، (1401)، الگوی رهبری شهید قاسم سلیمانی؛ از فرماندهی مقاومت تا شکل‎گیری مکتب سلیمانی، راهبرد اجتماعی فرهنگی، 44(11)، 164-203.
سپندار، خیبر، (1396)، توسعه ظرفیت مدیریت و رهبری در سازمان‌های دولتی با بهره‌گیری از ویژگی‌های سرداران شهید، به‌راهنمایی: حسین کاظمی، دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان، مقطع کارشناسی ارشد رشتة مدیریت دولتی گرایش تحول.
سیدطباطبایی، سیدمهدی، (1400)، واکاوی ابعاد و مؤلفه‌های مکتب مدیریت دولتی اسلامی بر پایه‌ی اندیشه حضرت امام خامنه‌ای، به‌راهنمایی: میثم لطیفی و مرتضی جوانعلی‌آذر، دانشگاه امام صادق (ع)، مقطع دکتری رشتة مدیریت دولتی.
امام خامنه‌ای، (12/07/1397)، بیانات در همایش ده‌ها هزار نفری «خدمت بسیجیان» در ورزشگاه آزادی، قابلیت دسترسی در آدرس اینترنتی: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=40645
امام خامنه‌ای، (01/03/1398)، بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، قابلیت دسترسی در آدرس اینترنتی: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=42633
Bass, B. M., & Stogdill, R. M. (1999). Bass & Stogdill’s handbook of leadership: Theory, research, and managerial applications (3rd ed.). Free Press.
Bryman, A. (2011). The SAGE handbook of leadership. SAGE.
Buchanan, D. A., & Huczynski, A. (2017). Organizational behaviour (Ninth edition). Always learning. Pearson.
Demirtas, O., & Karaca, M. (2020). A handbook of leadership styles. Cambridge Scholars Publishing.
Goethals, G. R., Allison, S. T., & Sorenson, G. J. (2023). The SAGE encyclopedia of leadership studies. SAGE.
Goethals, G. R., Sorensen, G., & Burns, J. M. (2004). Encyclopedia of leadership. Sage Publications.
Mintzberg, H. (1973). The Nature of Managerial Work. Harper & Row
Northouse, P. (2015). Leadership: Theory and practice: International student edition (Seventh edition, international student edition). SAGE edge. SAGE Publications Ltd.
Plunket, Attner, & Allen. (2002). Management Metting and Exceeding customer Expectation. Thomas Learning.
Yukl, G. A. (2013). Leadership in organizations (8th ed.). Pearson.
Allio, R. J. (2012). Leaders and leadership – many theories, but what advice is reliable? Strategy & Leadership, 41(1), 4–14.
Aqeel Tirmizi, S. (2002). The 6‐L framework: a model for leadership research and development. Leadership & Organization Development Journal, 23(5), 269–279.
Barnett-Page, E., & Thomas, J. (2009). Methods for the synthesis of qualitative research: A critical review. BMC Medical Research Methodology, 9, 59.
Erwin, E. J., Brotherson, M. J., & Summers, J. A. (2011). Understanding Qualitative Metasynthesis. Journal of Early Intervention, 33(3), 186–200.
Grant, M. J., & Booth, A. (2009). A typology of reviews: An analysis of 14 review types and associated methodologies. Health Information & Libraries Journal, 26(2), 94–95.
Horner, M. (1997). Leadership theory: past, present and future. Team Performance Management: An International Journal, 3(4), 270–287.
Zimmer, L. (2006). Qualitative meta-synthesis: A question of dialoguing with texts. Journal of Advanced Nursing, 53(3), 311–318.