الگوی سیاستگذاری فرهنگی باورمند نمودن جامعه نسبت به مفاهیم والای ارزشی با تأکید بر بررسی واژه وحی در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 جامعه المصطفی العالمیه، ایران، قم

2 دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران

چکیده

وحی به عنوان یکی از منابع اختصاصی معرفت دینی، جایگاهی ویژه در ادبیات قرآنی دارد و اتخاذ الگویی صحیح جهت باورمند نمودن مردمان عصر نزول به این واژه را می‌توان از اقدامات شگفت شارع مقدس محسوب نمود. این واژه و مشتقات آن بیش از 70 بار در قرآن کریم بکار رفته‌اند. از طریق بررسی روند نزول آیات مشتمل بر واژه وحی و پیوند مفاهیم مرتبط، می‌توان به الگویی که شارع مقدس جهت معتقد نمودن جامعه به وحی و قداست آن مدنظر داشته است، دست یافت. دستیابی به چنین الگویی می‌تواند زمینه‌ساز طراحی الگویی شایسته جهت خط‌مشی‌گذاری فرهنگی مطلوب در مسیر باورمند نمودن جامعه به مفاهیم والای ارزشی محسوب گردد. در پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش‌شناسی تفسیر تنزیلی از یک سو و روش‌شناسی تحلیل مضمون از سوی دیگر، آیات مشتمل بر واژه وحی و مشتقات آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و پس از طی مراحل تحلیل مضمون، برداشت روش‌شناسانه محقق از الگوی مدنظر پروردگار متعال در پیاده سازی واژه وحی در جامعه ارائه و الگوی مطلوب انتزاع شده است. بر اساس نتایج تحقیق، الگوی مدنظر مشتمل بر سه بُعد و هر بُعد نیز مشتمل بر مجموعه ای از مولفه هاست. بُعد «اعتقادی و فرهنگی-اجتماعی»؛ مشتمل بر مولفه‌هایی از جمله: تبیین چیستی و از کجایی مفهوم برای مخاطبین و تبیین مستمر ویژگی‌های مفهوم، بُعد «مدیریتی و اجرایی»؛ مشتمل بر مولفه‌های: انتخاب پیام رسان شایسته و بیان ویژگی‌های او برای مخاطبین، تقویت و حمایت مستمر نسبت به پیام رسان، و نظارت جدی و مستمر بر پیام رسان، و بُعد «سیاسی-امنیتی»؛ مشتمل بر مولفه‌های: برنامه‌ریزی جهت مقابله با مخالفین مفهوم و اعلان عمومی و توجه مستمر به مکر مخالفین مفهوم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Cultural policy-making model of society's belief in high value concepts with emphasizing on the Study of the Word of Revelation in the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • RAHMAN YASI 1
  • mohammadjavad nikravesh 2
1 almostafa uni, Iran, Qom
2 imam hosein uni, tehran, iran
چکیده [English]

Revelation, as one of the specific sources of religious knowledge, has a special place in Quranic literature and adopting a correct model to make people believe in this word can be considered as one of God's wonderful actions. This word and its derivatives are used more than 70 times in the Holy Quran. By examining the revelation process of the verses containing the word revelation and the connection of related concepts, it is possible to reach the model that God has in mind for the society to believe in the revelation and its sanctity. Achieving such a model can be considered as a basis for designing a suitable model for making a desirable cultural policy in the direction of making the society believe in high value concepts. In this article, by using the methodology of reductive interpretation on one hand and the methodology of foundation data on the other hand, the verses containing the word revelation and its derivatives are analyzed and after going through the stages of thematic analysis, the methodological impression The researcher has abstracted from the model considered by the Almighty God in the implementation of the word revelation in the society and the desired model. Based on the results of the research, the considered model consists of three dimensions and each dimension also contains a set of components. "religious and socio-cultural" dimension; including components such as: explaining what the concept is and where it comes from for the audience and continuously explaining the characteristics of the concept, the "management and executive" dimension; including the components of: choosing a worthy messenger and expressing his characteristics to the audience, continuous strengthening and support for the messenger, and serious and continuous monitoring of the messenger, and the "political-security" dimension; Including the components: planning to deal with the opponents of the concept and public announcement and continuous attention to the cunning of the opponents of the concept.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Governance
  • Revelation
  • Cultural Policy
  • Tanzili Exegesis
  • Credibility Model

مراجع

ابن منظور، (1416 ق)، لسان العرب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
اجلالی، پرویز، (1387)، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی در ایران، تهران: نشر آل.
اشتریان، کیومرث، (1389)، متغیرهای استراتژیک در سیاست‌گذاری فرهنگی، تهران: نشر میزان.
الوانی، سید مهدی و فتاح شریف‌زاده، (1386)، فرایند خط مشی گذاری عمومی، تهران: مدیریت دولتی.
بهجت‌پور، عبدالکریم، (1389)، تفسیر تنزیلی، مبانی، اصول، قواعد و فوائد، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
بهجت‌پور، عبدالکریم، (1388)، درآمدی بر تحول فرهنگی (با الهام از نزول تدریجی قرآن)، قم: بوستان کتاب.
بهجت‌پور، عبدالکریم، (1390)، همگام با وحی (تفسیر تنزیلی)، ج1، قم: تمهید.
پیروزمند، علیرضا، (1382)، تعیین الگو و طبقه‌بندی موضوعات در مهندسی فرهنگی کشور، دبیرخانه شورای انقلاب‌فرهنگی.
جعفر، محمدتقی، (1370)، فرهنگ پیرو و فرهنگ پیشرو، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
جوادی آملی، عبدالله، (1381)، وحی و نبوت در قرآن، قم: اسراء.
حسین‌زاده، محمد، (1388)، مفهوم‌شناسی وحی و الهام در لغت، قرآن و روایات، قرآن شناخت، سال دوم، شماره دوم، صفحه 45 ـ 72.
حسین لی، رسول و مسعود کوثری، (1379)، اصول و مبانی سیاست فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر آن.
حسین لی، رسول، (1379)،  اصول و مبانی سیاست فرهنگی در آسیا و آفریقا. تهران: نشر آن.
خان‌محمدی، یوسف، (1386)، دولت و سیاستگذاری فرهنگی از دیدگاه امام خمینی (ره)، دانشگاه اسلامی سال یازدهم تابستان 1386 شماره 2 (پیاپی 34).
دانایی‌فرد، حسن و دیگران، (1386)، روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: صفار.
دانایی‌فرد، حسن و مظفری، زینب، (1387)، ارتقای روایی و پایایی در پژوهشهای کیفی مدیریتی: تأملی بر استراتژی‌های ممیزی پژوهشی، پژوهش‌های مدیریت، شماره 23، صص 162-131.
راغب اصفهانی، (بی‌تا)، مفردات الفاظ القرآن، دمشق: دارالنشر.
رشید رضا، محمد، (بی‌تا)، الوحی المحمدی، بیروت: مؤسسه عزالدین.
صفار، محمد، (1383)، حدود دخالت دولت در فرهنگ (با تأکید بر سیاستگذاری و برنامه ریزی فرهنگی در ایران پس از انقلاب اسلامی)، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، پایان نامه کارشناسی ارشد.
طباطبایی، سید محمدحسین، (بی‌تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
عالم، ریحانه و مرجان بدیعی (1399)، آسیب شناسی سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی بر جایگاه هویت ملی در سیاستگذاری فرهنگی، دولت پژوهی جمهوری اسلامی ایران، سال ششم، زمستان 1399 شماره 4.
علوی‌تبار، علیرضا، (1373)، ملاحظات اساسی در سیاست‌گذاری فرهنگی ایران، تهران: راهبرد.
فرخی، میثم، (1393)، سیاستگذاری فرهنگی مطلوب مسجد از دیدگاه مقام معظم رهبری در جمهوری اسلامی ایران، مطالعات راهبردی بسیج، سال هفدهم ،زمستان 1393، شماره 65.
فیاض، ابراهیم، (1385)، تأثیر چگونگی تعریف فرهنگ بر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری فرهنگ، فصلنامه شورای فرهنگ عمومی.
مستقیمی، مهدیه السادات و مریم اسعدی، (1399)، بررسی ابتناء سیاست‌گذاری فرهنگی بر زیرساخت‌های فکری در مطالعه موردی مسئله اخلاقی توبه از دیدگاه ملاصدرا،  دین و سیاست فرهنگی، سال هفتم، بهار و تابستان 1399، شماره 14.
مک گوییگان، جیم، (1388)، بازاندیشی در سیاست فرهنگی. ترجمه نعمت اله فاضلی و مرتضی قلیچ، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
میلر، توبی و یودیس، جورج، (1389)، سیاست فرهنگی، ترجمه نعمت اله فاضلی و مرتضی قلیچ، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
همایون، محمدهادی، مجتبی جعفرزاده، ابراهیم کیمیایی دوین، (1400)، سیاست‌گذاری فرهنگی مبتنی بر نقش قاعده نفی سبیل (با تأکید بر آراء امام خمینی)، دین و سیاست فرهنگی، سال هشتم، بهار و تابستان 1400، شماره 16.
Blackburn, S. (2009, August 04). "culture" The Oxford Dictionary of Philosophy. Retrieved mordad 16, 1388, from Oxford Reference Online: http://www.oxfordreference.com.ezproxy.gvsu.edu/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t98.e800
Denhardt, Robert B & Catlaw, Thomas J (2000) ,Theories of public organization, Stamford: Harcourt Braec College Publishers.
Dye ‌، Thomas R. (2007), Understanding Public Policy edition 12,  Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Neuman, Lawrence W. (1991), Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches, MA: Allyn and Bacon.
Philip's. (2009, August 04), Culture:World EncycloPCdia. Retrieved مرداد 15, 1388, from Oxford Refrence Online: http://www.oxfordreference.com.ezproxy.gvsu.edu/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t142.e2999
Schein Edgar H. (1996), Three Cultures of Management: The Key to Organizational Learning, Sloan Management Review
Schein, E. H. (2004), Organizational Culture and Leadership. San Francisco: John Wiley & Sons, Inc.
Scott, W. Richard& Gerald F. Davis. (2007), Organizations and Organizing Rational, Natural and Open system Perspectives, Prentice Hall.
Surel, Yves(2000), The Role of Cognitive and Normative Frames in Policy Making; Journal of Eeuropean Public Policy.
White, Louise G. (1994), Values, Ethics, and Standards in Policy Analysis, Nagel, Stuart, ed. Encyclopedia of Policy Studies. New York: Marcel Dekker.
مدیریت اسلامی
دوره 31، شماره 4
فصلنامه زمستان
اسفند 1402
صفحه 41-78

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 22 مرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 23 اسفند 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار