راهکار‌های تقویت سرمایه اجتماعی از دیدگاه نظام ارزشی اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

3 دانشیار، دانشکده الهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

آموزه‌های اسلام به­عنوان ارزش متعالی، سبب بسترسازی و تقویت سرمایه اجتماعی می­شود. معارف و مفاهیم ارزشی از یک­سو به­عنوان نظامی جامع، فعلیت و انباشت سرمایه اجتماعی را محقق می­سازد و ازسوی دیگر، سرمایه اجتماعی از طریق ایجاد شبکه­های اعتماد و پیوندهای گوناگون زمینه ایجاد توسعه اجتماعی و فرهنگی پایدار را فراهم می­کند. از این‌رو این پژوهش درصدد ارائه‌ راهکارهای تقویت سرمایه اجتماعی از دید نظام ارزشی اسلام است. در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از دو روش ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه است. این تحقیق با توجه به هدف توصیفی کاربردی، و روش گردآوری اطلاعات به­صورت کتابخانه­ای و میدانی است. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ﺗﺤﻘﻴﻖ دانشجویان مدیریت ارشد و دکتری پردیس فارابی دانشگاه تهران هستند که ﺑﻪ‌روش ﺗﺼﺎدﻓﻲ در دسترس و هم­چنین در رابطه با نخبگان و متخصصان از روش گلوله برفی استفاده شد. تمامی شاخصهای سنجش سازه عوامل راهکارهای تقویت سرمایه اجتماعی بار عاملی بسیاری دارد و بنابراین مورد تأیید قرار گرفت به­طوری که در بعد ذهنی، علائق متفاوت و در بعد عینی سازمانهای دانشی بیشترین اهمیت را داشت. در مجموع بعد عینی با ضریب مسیر 84/0 نسبت به بعد ذهنی با ضریب مسیر 81/0 در این تقسیم­بندی، رتبه­ بهتری دارد.       

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Strategies for the Development of Social Capital From the Islamic Value System

نویسندگان [English]

  • Mujtaba Wazini Afzal 1
  • Abolfazl Gaini 2
  • Muhammad Ali Abdullahi 3
1 Corresponding author: master of human resource management, Faculty of Management and Accounting, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran
2 Master of human resource management, Faculty of Management and Accounting, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran
3 Associate professor, Faculty of Theology, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran
چکیده [English]

The teachings of Islam, containing transcendent values, make the foundation of social capital and reinforce it. On the one hand, knowledge values and concepts, in the form of a comprehensive system, actualize and develop social capital; on the other hand, social capital makes the basis for sustainable social and development by creating networks of trust and different other relations.  Hence, this study is aimed at providing solutions to develop social capital based on the Islamic value system. This descriptive applied research follows library and field method for data collection. Master and doctoral students of management at Farabi Campus of the University of Tehran were selected randomly as the research population. The elites and specialists were also selected by snowball method. All of the indicators of strategies for developing social capital revealed a high status by factor analysis and were approved. In the subjective aspect, interests were different, and in the objective aspect, knowledge organizations occupied the most important positions. In general, the objective dimension, having a path coefficient of 0.84, occupied a better position than that of the subjective aspect with a path coefficient of 0.81.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social capital
  • teachings of the Holy Qur’an
  • Islamic value system
قرآن کریم، ترجمه فولادوند.
افخمی اردکانی، مهدی (1394)، توسعه سرمایه اجتماعی در پرتوی سبک زندگی اسلامی، مدیریت سرمایه اجتماعی، س دوم، ش 4: 565 ـ 586.
افسری، علی (1391)، سرمایه اجتماعی در اسلام، پژوهشهای میان رشته‌ای قرآن کریم، س سوم، ش 1: 101 ـ 118.
اینگهارت، رونالد و نوریس، پیپا (1388)، سازمانهای دینی و سرمایه اجتماعی، در کتاب «مقدس و عرفی، دین و سیاست در جهان»، ترجمه مریم وتر، تهران: کویر.
ایمان­زاده، سمیه و جوادی، سوده (1396)، بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و تقویت آن توسط رسانه، مدیریت رسانه، ش 33: 54 ـ 41.
جوادی­آملی، عبدالله (1391)، مفاتیح الحیات، قم: اسراء.
جوادی­آملی، عبدالله (1391)، تفسیر موضوعی قرآن کریم «جامعه در قرآن»، قم: اسراء.
جوینی­پور، سیما؛ پیروزفر، سهیلا و رستمی، محمدحسین (1396)، بررسی نقش و تأثیر امربه­معروف و نهی از ­منکر در تقویت سرمایه اجتماعی، مجله اسلام و علوم اجتماعی، ش 17: 136 ـ 111.
رضایی­منش، بهروز و پوربهروزان، علی (1397)، طراحی الگوی سرمایه اجتماعی مبتنی بر تعالیم دینی، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، س 26، ش 3: 103 ـ 87.
رنانی، محسن (1385)، تأملات ایرانی، کاهش سرمایه اجتماعی و ناکامی سیاستهای اقتصادی در ایران، آیین، ش 6.
رونقی، محمدحسین (1398)، رابطه اخلاق حرفه­ای اسلامی و مسئولیت­پذیری اجتماعی بر سرمایه اجتماعی (نمونه پژوهش: دانشگاه شیراز)، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، ش 3: 184 ـ 163.
زارعی، متین؛ سعیدمدرسی، حسن و محمدیان، بهزاد (1395)، مدیریت سرمایه اجتماعی.
عابدینی، علی و زارعی­متین، حسن (1398)، تبیین الگوی سرمایه اجتماعی براساس اندیشه مقام معظم رهبری، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، ش 1: 37 ـ 63.
عمیدزنجانی، عباسعلی (1386)، قواعد فقه بخش حقوق عمومی، تهران: سمت.
فقیه­خلجانی، سیده فاطمه (1392)، سرمایه اجتماعی در اندیشه و عمل امام خمینی(ره)، تهران: چاپ و نشر عروج، وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
فیروزآبادی، احمد و ایمانی­جاجرمی، حسین (1385)، سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی اجتماعی در کلانشهر تهران، فصلنامه رفاه اجتماعی، س ششم، ش 23.
قربانی، مهدی؛ بوزرجمهوری، خدیجه؛ عوض­پور، لیلا و منصوری، زهرا (1396)، اثربخشی رویکرد مدیریت اجتماع­محور در راستای تقویت سرمایه اجتماعی برون‌ گروهی و کاهش مطرودیت اجتماعی (مطالعه موردی، شهرستان ریگان، استان کرمان)، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، س 6 ، ش 2: 169 ـ 157.
کردنائیج، اسداله و خلیلی­پالندی، فرشته (1397)، تأثیر فرهنگ ایثار و شهادت بر سرمایه اجتماعی با   میانجی­گری باورهای دینی، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، س 26، ش 3: 58 ـ 37.
مقیمی، سیدمحمد (1394)، اصول و مبانی مدیریت از دیدگاه اسلام، چ چهارم، تهران: انتشارات راه‌دان.
مکارم­ شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: ناشر دارالکتب­الاسلامیه.
مهاجرنیا، محسن (1387)، روش تفکر سیاسی در حکمت متعالیه، روش­شناسی دانش سیاسی در تمدن اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
موسوی­مقدم، سید محمد و محمدی، مروت (1395)، بررسی نقش مسجد در افزایش سرمایة اجتماعی براساس نماگرهای اصلی آن در قرآن و حدیث، مدیریت سرمایه اجتماعی، س 3، ش 1: 139 ـ 162.
ﻧﺠﺎرزاده، رﺿﺎ؛ ﻋﺰﺗﯽ، ﻣﺮتضی و ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯽ، ﻣﺤﻤﺪ (1393)، اﻧﺪازه‌­ﮔﯿﺮی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ‌اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﻣﯿﺎن ﻧﺨﺒﮕﺎن اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان (ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﯿﮏ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻨﺎﺑﻊ)، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﭘﮋوهشهای رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی، س ﭼﻬﺎرم، ش 16: 104 ـ 89.
یوسفی­راد، مرتضی (1380)، اندیشه سیاسی خواجه­نصیرالدین طوسی، قم: بوستان کتاب.
منابع انگلیسی
Arrow, K. J. (2000). Observation on Social Capital. P. Dasgupta, & I. Serageldin içinde, Social Capital: A Multifaceted Perspective (s. 3-6). Washington D.C.: The World Bank.
Candland, Christopher. (2004). Faith as Social Capital, Religion an Community Development in Souther Asia, Political Sciences, 33, P,3.
Claridge, Tristan(2018). Explanation of the different levels of social capital: individual or collective?, Social Capital Research & Training, 1-7.
Hasan, Iftekhar, Chun Keung (Stan) Hoi, Qiang Wu, and Hao Zhang, (2017)b, Does social capital matter in corporate decisions? Evidence from corporate tax avoidance, Journal of Accounting Research, 55, 629–668.
Jha, Anand, and Yu Chen (2015), Audit fees and social capital, Accounting Review, 90, 611–639.
Kershen Huang, Chenguang Shang, (2018), Leverage, debt maturity, and social capital Corfin,3.
Khanh, Ho Le Phi (2011). The Role of Social Capital to Access Rural Credit: A case study at Dinh Cu and Van Quat Dong village in coastal of Thua Thien Hue province- Vietnam, Department of Urban and Rural Development, Swedish University of Agricultural sciences, Master Thesis No 56.