ارائه نظریه وزن‌کشی ساحات انسانی در تحلیل الگوی تصمیم‌گیری بر مبنای آرای فلاسفه متعالیه

رضائی, مهران; امامی‌جمعه, سیدمهدی; بیدهندی, محمد

ارائه نظریه وزن‌کشی ساحات انسانی در تحلیل الگوی تصمیم‌گیری بر مبنای آرای فلاسفه متعالیه

نویسندگان

¹ استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مازندران

² نویسنده مسئول: دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

³ دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

چکیده

«تصمیم‌گیری» از مهمترین محورها در زندگی انسان است؛ ولیکن در مباحث فلسفی، کمتر مورد توجه بوده است. مسئله این پژوهش این است که بر مبنای تحلیل آرای فلاسفه متعالیه (با محوریت ملاصدرا، علامه طباطبایی و استاد مطهری)، چه الگویی از تصمیم‌گیری، قابل طراحی و ارائه است. روش گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. طبق یافته‌های پژوهش، مؤلفه‌های مختلف اعم از ساحات سه‌گانه انسانی (ساحتهای شناختی، عاطفی و رفتاری) و ابعاد آنها در تصمیم‌گیری انسان تأثیرگذار است، اما تحلیل الگوی تصمیم‌گیری، باید جامع و با لحاظ همه این مؤلفه‌ها در معیت یکدیگر باشد. هر کدام از این مؤلفه‌ها، مطلوب مخصوص به خود را دارد و در «فاعل تصمیم» به سمت آن، کشش ایجاد می‌کند؛ کشش‌هایی که بعضی همسو و بعضی غیر همسو (متعارض) است و هم‌چنین از لحاظ شدت و قدرت متفاوت است. در نهایت، طبق الگو و نظریه پژوهش، موازنۀ «مجموع کشش‌ها»، تعیین‌کنندۀ تصمیم است؛ آن گزینه‌ای که مؤلفه‌های حامیِ آن، از قدرت و وزن بیشتری برخوردار، و در نتیجه «مجموع کشش‌های ایجاد شده مؤلفه‌های حامیِ آن» بیشتر باشد، تصمیم خروجی خواهد بود. این تحلیل از تصمیم‌گیری در قالب الگوی مفهومی ارائه شده است که می‌توان آن را «نظریه وزن‌کشی ساحات و ابعاد انسانی در تحلیل الگوی تصمیم‌گیری» نامید.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22516980.1396.25.4.4.4

عنوان مقاله [English]

Measurement of Human Aspect Theory in Analyzing Decision-Making Patterns Based on the Ideas of Transcendental Philosophers

نویسندگان [English]

Mehran Rezaei ¹
Sayyed Mahdi Emami Jom’ah ²
Mohammad Bidhendi ³

¹ Instructor at Mazandaran University

² Corresponding author, associate professor at Isfahan University

³ Associate professor at Isfahan University

چکیده [English]

Decision-making is one of the most important aspects of human life; however, it has been neglected in philosophical discourse. The following question is handled in this research: “What kind model can be presented for decision-making based on the analysis of the ideas of transcendental philosophers such as Mulla Sadra, Allameh Tabatabaei and Allameh Motahhari?” This qualitative research follows library method for data collection and content analysis for analyzing the data. According to the research findings, various components of the three human aspects (cognitive, emotional and behavioral areas) and their components are effective in human decision-making. However, the analysis of decision-making model should be comprehensive, and all of its components must be taken into account. Each of these components involves its own attractiveness and draws the attention of decision-makers. Some of these fascinations are consistent and some others are non-contiguous. They vary a lot in in terms of intensity and power. Finally, according to the findings of the research, it is the "total attraction balance" that governs the decision. The option whose components are more powerful and more substantial, and therefore its total attraction by the supporting components are more, can dominate the decision-making. This analysis of decision-making is presented in the form of a conceptual model called "human aspect measurement theory in the analysis of decision-making pattern".

کلیدواژه‌ها [English]

model of decision-making
transcendental philosophy
the philosophy of Mulla Sadra
Allameh Tabatabai
Allameh Motahhari

مراجع

اکبری، رضا (1386). عقلانیت، تصمیم سازی، اصل شورا. اندیشه مدیریت. ش 1 : 59 تا 76.

ترنر، استیفن (1378). عقل و تصمیم: آموزه محوری وبر و انتخابهای ارزشی. ترجمه سید علی مرتضویان. ارغنون. ش 15: 1 تا 24.

تسلیمی، سعید؛ صفری، حسین؛ سید دانش، سید یحیی (1383). بررسی الگوی سه نوع تصمیم‌گیری حضرت امام خمینی (ره) با استفاده از مدل تصمیم‌گیری حکیمانه - رویکرد فازی. دانشور رفتار. ش 8 : 31 تا 40.

خواجه نصیرالدین طوسی (1375). شرح الاشارات و التنبیهات. قم: ‏نشر البلاغة.

شیرازی، سید رضی (1387). درس‌های شرح منظومه. چ دوم. ویرایش و تنظیم فاطمه فنا. تهران: مؤسسه انتشارات حکمت.

شیروانی، علی (1387). ترجمه و شرح نهایة الحکمه. چ دوم.قم: بوستان کتاب.

صلیبا، جمیل (1414ق). المعجم الفلسفى‏. بیروت‏: الشرکه العالمیه للکتاب.

طباطبایی، سید محمد حسین (1353). قرآن در اسلام. چ دوم. تهران: دار الکتب الاسلامیه.

طباطبایی، سید محمد حسین (1374). المیزان فی تفسیر القرآن‏. چ پنجم. ترجمه محمد باقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

طباطبایی، سید محمد حسین (1378). شیعه در اسلام. چ سیزدهم. قم‏: دفتر انتشارات اسلامی.

طباطبایی، سید محمد حسین (1387الف). اصول فلسفه رئالیسم. چ دوم. به کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.

طباطبایی، سید محمد حسین (1387ب). تعالیم اسلام. به کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.

طباطبایی، سید محمد حسین (1387ج). روابط اجتماعی در اسلام‏. قم: مؤسسه بوستان کتاب.

طباطبایی، سید محمد حسین (1387د). مجموعه رسائل علامه طباطبائى. به کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.

طباطبایی، سید محمد حسین (1388الف). بررسی‌های اسلامی. چ دوم. به کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.

طباطبایی، سید محمد حسین (1388ب). علی و فلسفه الهی. ترجمه سید ابراهیم سید علوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.

طباطبایی، سید محمد حسین (2007 م). مجموعة رسائل العلامة الطباطبائی. تحقیق صباح الربیعی. قم: نشر باقیات/ مکتبه الفدک لاحیاء التراث.

طباطبایی، سید محمد حسین (بی‌تا ـ الف). بدایة الحکمة. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم.‏

طباطبایی، سید محمد حسین (بی‌تا ـ ب). نهایة الحکمه. چ دوازدهم. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین قم‏.

حلى (علامه حلی)، حسن بن یوسف‏ ( 1371). الجوهر النضید. چ پنجم.‏ قم: انتشارات بیدار.

فخر رازی، محمد (1406 ق). کتاب النفس و الروح و شرح قواهما. تحقیق محمد صغیر معصومى. تهران: معهد الابحاث الاسلامیة.

کاویانی، محمد (1376). آثار روانی ـ اجتماعی خداباوری. روش‌شناسی علوم انسانی. ش13: 34 تا 48.

محقق سبزوارى، محمدباقر ‏(1383). اسرار الحکم. تصحیح از کریم فیضى. قم: مطبوعات دینى.

مطهری، مرتضی (1364). اصول فلسفه و روش رئالیسم. چ دوم. تهران: انتشارات صدرا.

مطهری، مرتضی (1377). مجموعه آثار. چ هشتم. تهران: انتشارات صدرا.

مطهری، مرتضی (1380). فلسفه تاریخ. چ یازدهم. تهران: انتشارات صدرا.

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1340). رساله سه اصل‏. به تصحیح و اهتمام سید حسین نصر. تهران: دانشگاه علوم معقول و منقول تهران.‏

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1354). المبدأ و المعاد. تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانى‏. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1360الف). اسرار الآیات. مقدمه و تصحیح محمد خواجوى. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1360ب). الشواهدالربوبیة فى المناهج السلوکیة. چ دوم.‏ تصحیح و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانى‏. مشهد: المرکزالجامعى للنشر.

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1361). العرشیة. تصحیح غلامحسین آهنى. تهران: انتشارات مولى.

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1363). مفاتیح‌الغیب. مقدمه و تصحیح محمد خواجوى‏. تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگى.‏

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1375). مجموعه رسائل فلسفى صدر المتألهین‏. تهران‏: انتشارات حکمت.

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1378). المظاهر الإلهیه فی أسرار العلوم الکمالیه. تصحیح، تحقیق و مقدمه سید محمد خامنه‌ای. تهران: بنیاد حکمت صدرا.

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1422). شرح الهدایة الاثیریة. تصحیح محمد مصطفى فولادکار. بیروت: مؤسسة التاریخ العربى.

ملاصدرا، محمد ابراهیم (1981م). الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة. چ سوم. بیروت: دار احیاء التراث‏.

ملاصدرا، محمد ابراهیم (بی‌تا). الحاشیه على الهیات الشفاء. قم: انتشارات بیدار.

میرداماد، محمد باقر (1385- 1381‏). مصنفات میر داماد. به اهتمام عبدالله نورانى‏. تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.

نجف زاده تربتی، محمد (1380). نگاه نهج البلاغه به نظریه تصمیم. پژوهشنامه حقوق اسلامی(اندیشه صادق). ش 3 و 4 : 22 تا 35.

هاشمی، حمید رضا (1387). نظریه ادراکات اعتباری و نتایج علمی و عملی آن. پژوهش‌های فلسفی (نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز). ش 205: 125 تا 157.