بررسی تطبیقی راهبردهای تغییر در عصر پیامبر اسلام(ص) و دوران معاصر به‌منظور پیدایش ارزشها و هنجارهای اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دکترای مدیریت منابع انسانی، مدرس دانشگاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

تاکنون نظریه­پردازان، راهبرد­های گوناگونی برای مدیریت تغییر ارائه کرده­اند و در مطالعات مدیریت اسلامی به مدیریت عصر پیامبر در پیدایش ارزشها و هنجارهای اسلامی اشاراتی شده است. در این تحقیق با استفاده از نظریه برخاسته از داده­ها و روش­شناسی فراتحلیل برجسته­ترین مقوله­های اصلی، شرایط علّی، زمینه­ای، واسطه­ای، راهبردها و پیامدهای مورد مطالعه استخراج شد و به تأیید گروه دلفی شامل استادان حوزه­ و دانشگاه رسید. سپس با بررسی مقایسه­ای راهبرد­های تغییر در عصر پیامبر­(ص) و دوران معاصر، مشابهت‌ها و تفاوتهای این راهبرد­ها شناسایی و تحلیل شد. نتایج پژوهش حاکی از شناسایی ده عامل اصلی در بررسی راهبردهای تغییر در دوره پیامبر(ص) و راهبرد­های تغییر در قرن بیستم است که این دگرگونی‌ها عبارت است از: دگرگونی در سطح نهادها و ساختها، نهادهای حکومتی و سیاسی، نهادهای حقوقی، نهاد خانواده، نهادهای تعلیم و تربیت، نهادهای اقتصادی، دگرگونی در سطح سازمانها و پایگاه­های اجتماعی، دگرگونی در سطح رفتارهای معمول، دگرگونی در سطح فرهنگ و دگرگونی در سطح اعتقادات. به­طور کلی تغییر مبانی در دوران معاصر بر اساس لذات و نیازهای انسانی است؛ این در حالی است که مبانی تغییر در دوره پیامبر(ص) بر احکام و حدود اسلامی مبتنی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Change Strategies in the Era of the Prophet of Islam (PBUH) and the Contemporary Era to Achieve Islamic Values and Norms

نویسندگان [English]

  • Sadegh Yazdanpanah 1
  • Amir Ehsani 2
1 Corresponding author: master of administrative management, University of Tehran, Iran
2 PhD of human resource management, university professor, Islamic Azad University of Karaj. Iran
چکیده [English]

Up to now, management theorists have proposed various strategies for change management. Islamic management studies have considered the management of the Prophet's era in the presentation of Islamic values ​​and norms. Employing grounded theory and meta-analysis, this research made an attempt to pinpoint the most prominent categories, and causal, contextual, and mediating conditions for identifying the strategies and outcomes of the study. The results were confirmed by university professors and Howzeh instructors through Delphi method. Afterwards, the similarities and differences between these strategies were identified and analyzed by comparing the change strategies in the era of the Prophet and the contemporary era. The research resulted in ten key factors relating the differences between change strategies of the Prophet Muhammad (PBUH) and those of the twentieth century. They included differences at institutional levels, governmental and political levels, legal levels, family institutions, education institutions, economic institutions, organizational and social entities levels, general behavior, and cultural and faith levels. Generally, the foundation of contemporary changes is based on human pleasure and requirements; while the basis of change in the Prophet's era relies on the Islamic creeds and principles.


Themes are: change in institution level, political and ‎governmental, legal, family, educational, economical ‎institution, organizational level, ordinary behaviors level, ‎cultural and opinion level. Totally change in Contemporary ‎era is pleasures and needs of humans, while change in ‎Prophet (s.a.a.w) era is based on Islamic rules.‎

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic values and norms
  • the strategies of the Prophet's era
  • the strategy of contemporary era
  • the strategy of change in the era of the Prophet
قرآن کریم. ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای.
آقداغی، میثم؛ ­خنیفر، حسین؛ دانایی­فرد، حسن؛ دلشادتهرانی، مصطفی (1397)، واکاوی و فهم اصول اسلامی خط‌مشی­گذاری فرهنگی مبتنی بر سیره حکومتی پیامبر اکرم(ص)، مدیریتاسلامی. س 25، ش 1: 107 ـ 145.
ابلنسکی، نیک (1385)، مهندسی مجدد و مدیریت دگرگون­سازی سازمانها، ترجمه منصور شریفی­کلویی، تهران: نشر آروین، چ پنجم.
ابن­هشام،‎ ‎عبدالملک؛‎ ‎سیرةمحمدرسول­الله (بازشناسیتاهجرت) (1392)، ‎ترجمه مسعود‎ ‎انصاری، تهران‎: ‎انتشارات ‎مولی‎.
ابوسعیدی، مهدی (1343)، حقوقبشروسیرتکاملآندرغرب، تهران: نشر آسیا.
اف. هاروی، دونالد؛ دونالدار، براون (1377)، رویکرد تجربی به توسعه سازمان، ترجمه عباس محمدزاده، تهران: انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
ایران­زاده، سلیمان (1377)، مدیریت فرهنگ سازمان، تبریز: نشر مؤلف.
ایران­نژاد، پرویز؛ ساسان­گهر، پرویز (1385)، سازمان مدیریت از نظریه تا عمل، تهران: مؤسسه بانکداری ایران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، چ نهم.
بازرگان­هرندی، عباس (1394)، مقدمه­ای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته، تهران: نشر دیدار، پ پنجم.
بیاتی، علی (1393)، راهنمای عملی مدیریت تغییر در سازمانها/ مؤسسه بین­المللی مدیریت پروژه، تهران: انتشارات آریانا قلم.
بیرو، آلن (1380)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، تهران: نشر کیهان، چ چهارم.
ترک­زاده، جعفر؛ پیروی­نژاد، زینب (1395)، دو فصلنامه تخصصی اسلام و مدیریت، ش 8 و 9: 75 ـ 102.
دانایی­فرد، حسن؛ الوانی، مهدی؛ آذر، عادل (1396)، روش­شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: انتشارات صفار اشراقی، چ دوازدهم.
دشتی، محمد (1393)، نهج­البلاغه، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، چ چهاردهم.
رابینز، استیفن­پی (1386)، رفتار سازمانی، ترجمه علی پارساییان و محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی، چ دهم.
رحیمی­بروجردی، علیرضا (1370)، سیرتحولاندیشهوتفکرعصرجدیددراروپا، تهران: انتشارات علمی.
روشه، گی (1394)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نشر نی، چ بیست­وپنج.
زکریایی، محمدعلی (1374)، فلسفهوجامعه­شناسیسیاسی، تهران: نشر الهام.
زرین­کوب، عبدالحسین (1384)، کارنامه اسلام، تهران: انتشارات امیرکبیر، چ بیست­ودو.
زرین­کوب، عبدالحسین (1385)، بامداد اسلام، تهران: انتشارات امیرکبیر، چ بیست­ویک.
زمردیان، اصغر (1395)، مدیریت تحول، تهران: انتشارات مدیریت صنعتی، چ دوازدهم.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1397)، روشهای تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارات آگاه، چ سی­ویک.
سرو، محمد (1386)، دینودولتدراندیشهاسلامی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
سهرابی، حیدر (1396)، تکالیف و حقوق متقابل دولت و ملت در پرتوی سیرۀ سیاسی امیرمؤمنان علی علیه‌السلام، مدیریتاسلامی، س 25، ش 1: 175 ـ 197.
شیرازی، علی (1392)، مدیریت آموزش، تهران: مؤسسه کتاب مهر نشر، چ دوم.
صاحبی، محمدجواد (1370)، اندیشه اصلاحی در نهضت­های اسلامی، تهران: نشر کیهان، چ دوم.
صادق­پور، ابوالفضل (1386)، مباحثی در مهندسی اجتماع، تهران: انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی، چ دوم.
صلواتی، عادل؛ ثلاثی، پگاه (1393)، بررسی ارتباط میان راهبردهای تغییر و تعهد به اجرای تغییر، مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، س 23، ش 74: 49 ـ 71.
طوسی، محمدعلی (1382)، بالندگی سازمان، مرکز آموزش مدیریت دولتی.
قرائتی، محسن (1390)، سیره پیامبر اکرم (ص) با نگاهی به قرآن کریم، تهران: مؤسسه فرهنگی درسهایی از قرآن، چ سیزدهم.
گاتو ر.پ. (2001)، چگونه تغییر سازمانی را رهبری و مدیریت کنیم؟، ترجمه مجید امیدوار، مدیریت دولتی، ش 15.
لوبون، گوستاو (1394)، تاریخ تمدن اسلام و عرب، ترجمه سید محمدتقی فخرداعی­گیلانی، تهران: انتشارات بدرقه جاویدان.
اللهیاری، علیرضا (1366)، سخنرانی حضرت فاطمه در مسجد رسول اکرم(ص)، تهران: چاپ شفق.
مشبکی، اصغر (1389)، مدیریت رفتار سازمانی، تهران: انتشارات اقبال، چ دوم.
مصباح­یزدی، محمدتقی (1391)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران: مؤسسه ‌انتشارات‌ امیرکبیر، شرکت ‌چاپ ‌و نشر بین‌الملل، چ هفتم.
مطهری، مرتضی (1393)، سیری در سیره نبوی، تهران: انتشارات صدرا، چ 66.
منصوریان، یزدان (1386)، گراندد نظریه چیست و چه کاربردی دارد، ویژه­نامه همایش علم اطلاعات و جامعه اطلاعاتی،اصفهان: دانشگاه اصفهان.
مهرابی، امیرحمزه؛ دیگران (1390)، معرفی روش­شناسی داده­‌بنیاد برای تحقیقات اسلامی، مدیریت فرهنگ سازمانی، ش 23.
میرسپاسی، ناصر (1393)، مقایسه دو مکتب در مدیریت راهبردی، قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع­رسانی تبیان.
ولایتی، علی­اکبر (1384)، پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران